اختصاصی بی‌بی‌سی؛ برگشتیم ببینیم چه بر سر نوزادی آمد که در غزه به‌ دلیل محاصره اسرائیل گرسنه مانده بود

کودک در غزه
  • نویسنده, فرگال کین
  • شغل, خبرنگار ویژه بی‌بی‌سی

هنگامی که دوربین از کنارشان می‌گذرد، دیگر هیجانی در کار نیست. بچه‌ها حتی به سختی نگاهی می‌اندازند. چه چیزی می‌تواند کودکی را که در میان مرده‌ها، افراد در حال مرگ و در انتظار مرگ زندگی می‌کند، غافلگیر کند؟ گرسنگی آن‌ها را از پا درآورده است.

کودکان در صف‌های طولانی برای دریافت جیره‌های ناچیز یا گاهی برای هیچ منتظر می‌مانند. به همکارم و دوربینش که برای بی‌بی‌سی فیلم‌برداری می‌کند، عادت کرده‌اند. او شاهد گرسنگی، مرگ و پیچیده شدن آرام پیکرشان یا تکه‌هایی از پیکرشان در کفن‌های سفید است که اگر نامی داشته باشند، روی آن نوشته می‌شود.

در طول ۱۹ ماه جنگ و اکنون در حمله جدید اسرائیل، این فیلم‌بردار محلی – که برای حفظ امنیت نامش را نمی‌برم – به ناله‌ها و ضجه‌های دلخراش آن‌ها که زنده مانده‌اند، در محوطه بیمارستان‌ها گوش داده است.

او فاصله جسمی‌اش را محترمانه با آن‌ها حفظ می‌کند، اما روز و شب در ذهنش هستند. خودش یکی از آن‌هایی‌ست که در همان جهنم تنگ و خفقان‌آور گرفتار شده است.

صبح امروز او به دنبال «سِوار عاشور» رفته است، دختر پنج‌ماهه‌ای که جثه بسیار نحیف و گریه بی‌رمق‌اش در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، که اوایل این ماه در آنجا فیلم‌برداری می‌کرد، چنان او را متأثر کرده بود که برای من نوشت: «احساس می‌کنم چیزی در درونم فرو ریخته است.»

وزنش کمی بیش از ۲ کیلوگرم بود. در حالی که وزن نوزاد دختر پنج‌ماهه باید تقریباً ۶ کیلوگرم یا بیشتر باشد.

سِوار به دلیل داشتن حساسیت، به شیر خشک مخصوص نیاز دارد
توضیح تصویر، سِوار به دلیل داشتن حساسیت، به شیر خشک مخصوص نیاز دارد

همکارم شنیده است که سِوار از بیمارستان مرخص شده و حالا در خانه است. همین موضوع او را به خیابان‌هایی از خانه‌های ویران‌شده و سرپناه‌های موقت ساخته شده از برزنت و ورق‌های گالوانیزه می‌کشاند.

او جستجویش را در شرایط دشوار ادامه می‌دهد. چند روز پیش به او پیام دادم و حالش را پرسیدم. پاسخ داد: «خوب نیستم. همین چند لحظه پیش ارتش اسرائیل اعلام کرد که بیشتر مناطق خان‌یونس تخلیه می‌شوند ... نمی‌دانیم چه کار کنیم. هیچ جای امنی برای رفتن نیست.»

«منطقه المواصی بسیار شلوغ و مملو از آوارگان است. ما سردرگمیم و نمی‌دانیم در این لحظه چه تصمیمی درست است.»

او چادری یک‌خوابه پیدا می‌کند که در ورودی آن پرده‌ای از پارچه گلدار سیاه و خاکستری آویزان است. داخل چادر سه تشک، بخشی از یک کمد کشویی و آیینه‌ای دیده می‌شود که نور خورشید را بر زمین، در برابر سوار، مادرش نجوا و مادربزرگش ریم، می‌تاباند.

مادر سِوار، نجوا و مادربزرگش ریم، با کمبود امکانات دست‌وپنجه نرم می‌کنند
توضیح تصویر، مادر سِوار، نجوا و مادربزرگش ریم، با کمبود امکانات دست‌وپنجه نرم می‌کنند

سِوار آرام است و حضور این دو زن در کنارش به او احساس امنیت می‌دهد. نوزاد به‌دلیل واکنش حساسیتی شدید نمی‌تواند شیر خشک معمولی مصرف کند. در شرایط جنگ و محاصره اسرائیل که دسترسی به کمک‌ها را به‌شدت مختل کرده، شیر خشکی که نیاز دارد به‌شدت کمیاب شده است.

نجوا، ۲۳ ساله، توضیح می‌دهد که حال سِوار زمانی که در بیمارستان ناصر بود، بهتر شد و پزشکان چند روز پیش او را به همراه یک قوطی شیر خشک نوزاد مرخص کردند.

نجوا می‌گوید حالا در خانه، وزن نوزاد دوباره در حال کاهش است: «پزشکان گفتند سوار بهتر شده و وضعیتش نسبت به قبل بهتر است، اما فکر می‌کنم هنوز لاغر است و تغییر زیادی نکرده. آنها فقط یک قوطی شیرخشک برایش پیدا کردند که آن هم در حال تمام شدن است.»

در حالی که مگس‌ها دور صورت سِوار می‌چرخند، نجوا می‌گوید: «وضعیت بسیار وخیم است، مگس‌ها به سمتش هجوم می‌آورند و مجبورم او را با شالی بپوشانم تا به او نخورند.»

سِوار از زمان تولدش در نوامبر گذشته، با صدای جنگ زندگی می‌کند: غریو توپخانه، موشک‌ها، بمب‌هایی که در دور و نزدیک می‌افتند، صدای شلیک گلوله و وزوز پهپادهای اسرائیلی که در آسمان پرواز می‌کنند.

نجوا توضیح می‌دهد که سِوار متوجه صدای اطرافش می‌شود؛ صدای تانک‌ها، جنگنده‌ها و موشک‌ها خیلی بلند و نزدیک است. وقتی سِوار این صداها را می‌شنود، می‌ترسد و گریه می‌کند و اگر در خواب باشد، با وحشت از خواب می‌پرد.

به گفته پزشکان در غزه، بسیاری از مادران جوان می‌گویند به دلیل سوءتغذیه نمی‌توانند شیر خودشان را به نوزادان‌ بدهند. اما مسئله اضطراری‌تر، غذا و آب آشامیدنی سالم است.

نجوا نیز هنگام تولد سِوار دچار سوءتغذیه بود. خودش و مادرش ریم هنوز هم در تأمین غذا با مشکل مواجه‌اند و این دغدغه لحظه‌به‌لحظه با آن‌هاست. او می‌گوید: «به‌دلیل گرانی و بسته بودن مرزها نمی‌توانیم شیرخشک یا پوشک تهیه کنیم.»

در ۲۲ مه، «اداره هماهنگ‌کننده امور دولت اسرائیل در مناطق» - نهاد نظامی اسرائیلی مسئول امور غیرنظامی در سرزمین‌های فلسطینی اشغالی - اعلام کرد که در غزه کمبودی در زمینه غذا وجود ندارد. این نهاد گفت که «مقادیر قابل‌توجهی از غذای نوزادان و آرد برای نانوایی‌ها» طی روزهای اخیر به این منطقه وارد شده است.

سازمان‌های امدادرسانی درباره کمبود غذا در غزه هشدار داده‌اند
توضیح تصویر، سازمان‌های امدادرسانی درباره کمبود غذا در غزه هشدار داده‌اند

این نهاد بارها ادعا کرده که حماس «کمک‌ها را به سرقت می‌برد»، در حالی که دولت اسرائیل می‌گوید جنگ تا نابودی حماس و آزادسازی گروگان‌های اسرائیلی که در غزه هستند ادامه خواهد داشت. به گفته بنیامین نتانیاهو، گمان می‌رود ۲۰ گروگان اسیر شده در حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ هنوز زنده باشند و حدود ۳۰ نفر دیگر کشته شده‌اند.

اما سازمان‌های امدادرسانی، سازمان ملل و بسیاری از دولت‌های خارجی، از جمله بریتانیا، ادعای «اداره هماهنگ‌کننده امور دولت اسرائیل در مناطق» مبنی بر نبود کمبود غذا را رد کرده‌اند. رئیس‌جمهور آمریکا، ، نیز از «گرسنگی» مردم غزه سخن گفته است.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، میزان کمک‌هایی که اسرائیل اجازه ورودشان را به غزه داده است به اندازه «یک قاشق چای‌خوری» توصیف کرد. او گفت فلسطینی‌ها «شاید در بی‌رحمانه‌ترین مرحله این درگیری بی‌رحمانه» با کمبود سوخت، سرپناه، گاز و آب تصفیه‌شده روبرو هستند.

بر اساس گزارش سازمان ملل، ۸۰ درصد غزه اکنون یا منطقه نظامی اسرائیل است یا دستور تخلیه آن صادر شده است.

انکارها، ابراز نگرانی‌ها، محکومیت‌ها و لحظاتی که به نظر می‌رسید نقطه عطفی باشند، در طول این جنگ آمده و رفته‌اند. تنها چیزی که پابرجا مانده، رنج ۲/۱ میلیون نفر مردم غزه است، مثل نجوا و دخترش سِوار.

نجوا می‌گوید: «آدم به آینده یا گذشته فکر نمی‌کند. فقط به لحظه حال می‌اندیشد و این‌که چگونه از این شرایط جان سالم به در ببرد.»