خبرگزاری تسنیم می‌گوید ایران موافقت کرده است که با سه کشور اروپایی آلمان و فرانسه و بریتانیا درباره برنامه هسته‌ای مذاکره کند.

این خبرگزاری نزدیک به منابع امنیتی این خبر را از قول یک منبع آگاه منتشر کرد و نوشت: «درباره اصل مذاکرات توافق شده است اما درباره زمان و مکان آن رایزنی‌ها ادامه دارد و این که مذاکرات آتی در ‌کدام کشور باشد، نهایی نشده است.»

یک منبع دیپلماتیک آلمانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که قدرت‌های اروپایی در حال برنامه‌ریزی برای انجام مذاکرات هسته‌ای جدیدی با ایران هستند که این هفته برگزار خواهد شد.

وبسایت اکسیوس پیشتر گفته بود که ایران و سه کشور اروپایی هفته آینده در یک کشور اروپایی مذاکره خواهند کرد.

فرانسه و بریتانیا و آلمان همراه با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران هشدار داده بودند که اگر تا پایان ماه اوت، حدود پنج هفته دیگر، هیچ اقدام ملموسی انجام نشود، آنها مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد.

این سه کشورکه از زمان حملات هوایی آمریکا و اسرائیل طی جنگ ۱۲ روزه برای اولین بار دو روز پیش با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، گفتگو کردند از تهران خواستند که فوری مذاکرات هسته‌ای خود را از سر بگیرد.

آقای عراقچی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که در این ویدیوکنفرانس تاکید کرده است که «هرگونه دور جدیدی از مذاکرات تنها زمانی ممکن است که طرف مقابل آمادگی دستیابی به یک توافق هسته‌ای منصفانه و متعادل و مبتنی بر منافع متقابل را داشته باشد.»

آقای عراقچی همچنین نوشت که اگر اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی می‌خواهند نقشی ایفا کنند «باید سیاست‌های فرسوده تهدید و فشار، از جمله مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها، را کنار بگذارند.»

ضرب‌الاجل برای ایران در حال نزدیک شدن است. وزرای اروپایی هشدار می‌دهند که اگر تا پایان ماه اوت پیشرفتی در توافق هسته‌ای حاصل نشود، چاره‌ای ندارند که تحریم‌های تنبیهی لغو شده بخشی از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را بار دیگر اعمال کنند.

منابع دیپلماتیک اروپایی می‌گویند که ممکن است این مهلت را تمدید کنند تا زمان بیشتری برای مذاکرات فراهم شود، اما در عین حال آنها می‌گویند که هنوز سرگرم بحث در مورد زمان و مکان این دیدار هستند.

ایران همچنین تحت فشار است تا به مذاکرات دوجانبه با ایالات متحده بازگردد. هم واشنگتن و هم تهران می‌گویند که می‌خواهند به توافق برسند، اما هنوز هیچ توافقی در این زمینه حاصل نشده است.

مجید تخت روانچی، معاون وزیر امور خارجه ایران چند هفته پیش در تهران به من گفت که آنها به تضمینی نیاز دارند که در حین انجام مذاکرات، حملات نظامی تکرار نشود. منابع می‌گویند که به نظر می‌رسد این شرط برآورده شده است، اما سایر جزئیات کلیدی هنوز در حال بحث است.

کوتاه در باره مکانیسم ماشه

تصمیم ایران برای تعلیق همکاری‌های داوطلبانه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به حملات نظامی اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای، تهران را با بازگشت تحریم‌های بین‌المللی در قالب فرآیندی روبرو کرده است که با عنوان «مکانیسم ماشه» شناخته می‌شود. ایران می‌گوید مکانیسم ماشه مبنای حقوقی و قانونی ندارد.

این سازوکار در توافق جامع هسته‌ای ایران (برجام) پیش‌بینی شده است و در حالی که این توافق ناکام به دهمین سالگرد خود نزدیک می‌شود، امکان فعال کردن آن را بار دیگر کشورهای اروپایی امضاکننده مطرح کرده‌اند.

پس از توافق برجام در تیرماه ۱۳۹۴، شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه‌ای این توافق را تایید و همه قطعنامه‌های پیشین از جمله تحریم‌های ایران را متوقف کرد.

در شیوه حل اختلاف که در برجام پیش‌بینی شده است، این امکان برای اعضای دائم شورای امنیت وجود دارد که در صورت نارضایتی از انجام تعهدات ایران، تحریم‌های متوقف‌شده را مجددا احیا کند.

بر اساس برجام با فعال شدن مکانیسم ماشه، هیچ‌کدام از اعضای دائم شورای امنیت نمی‌تواند با وتو کردن پیشنویس قطعنامه جلوی بازگشت تحریم‌های ایران را بگیرد. اگر کشوری از حق وتو استفاده کند، در واقع تداوم توقف تحریم‌ها را وتو کرده است که به معنی بازگشت فوری همه قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران است.

بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که در سال ۲۰۱۵ برای اجرای برجام به تصویب رسید، برخی مفاد محوری این توافق از جمله امکان فعال کردن مکانیسم ماشه در اکتبر ۲۰۲۵ (مهر ۱۴۰۴) منقضی خواهد شد.

پیش از جنگ اسرائیل و ایران، تهران و واشنگتن پنج دور مذاکرات هسته‌ای با میانجیگری عمان برگزار کردند اما بر سر غنی‌سازی و میزان آن به توافق نرسیدند.