در شرایطی که بنابر آمارهای رسمی بیش از ۷۰درصد جمعیت ایران از تامین نیازهای اولیه زندگیشان ناتوان‌اند و ساعت‌های قطعی برق و آب در شهرهای مختلف ایران در حال افزایش است، مقام‌های دولتی از افزایش چشمگیر بودجه تخصیص‌یافته برای مراسم حکومتی «اربعین» می‌گویند.

همچنین انتقال بسیاری از امکانات شهری و زیرساختی برای برگزاری مراسم اربعین، ازجمله ممنوعیت فروش بلیت اتوبوس به «مقاصد غیراربعینی» و اختصاص اتوبوس‌های مسافربری بین‌شهری به مسافران اربعین، ۲۵ روز مانده به این مراسم، مشکلات بسیاری را برای حمل‌ونقل شهروندان ایرانی ایجاد کرده است.

در همین رابطه روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت: «ممنوعیت فروش بلیت اتوبوس به مقاصد غیر‌اربعینی با واکنش منفی مسافران روبه‌رو شده و موجب نارضایتی عمومی شده است. این درحالی است که به گفته رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری، تعداد اتوبوس‌های فعال ایران نسبت به دهه گذشته به‌شدت کاهش یافته و از حدود ۱۶هزار و ۵۰۰ دستگاه به کمتر از ۷ هزار دستگاه رسیده است.»

با این حال و علاوه بر اختصاص اتوبوس‌های بین‌شهری به این مراسم حکومتی، احمد قیومی، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران نیز اعلام کرده است که اعزام اتوبوس‌های این شرکت «برای خدمت‌رسانی به زائران اربعین در عراق از دهه اول مرداد ماه آغاز می‌شود». او بدون اشاره به معضل بزرگ کمبود اتوبوس‌های شهری در تهران، گفت بسیاری از همین تعدادِ اندک اتوبوس‌های موجود هم «در مسیر زرباطیه تا نجف و کربلای معلی در حالت آماده‌باش قرار خواهند گرفت».

همزمان غلامرضا عادل، سخنگوی سازمان اوقاف جمهوری اسلامی، با تاکید بر اهمیت مراسم حکومتی «پیاده‌روی اربعین» گفت این سازمان برای «تجهیز حسینیه، آشپزخانه، نانوایی، یخ‌سازی و سایر امکانات» املاکی را در کشور عراق خریده است و امسال این زیرساخت‌ها تکمیل خواهد شد. او افزود: «برای رفع یکی از خلاهای اساسی در سامرا، یعنی نبود محل امانت‌داری برای کیف‌ها و کوله‌پشتی‌های زائران نیز برنامه‌ریزی لازم انجام شده است.»

مقام‌های جمهوری اسلامی می‌کوشند میزان دقیق بودجه‌های تخصیص‌یافته به مراسم اربعین را پنهان کنند، اما با این حال، نهم مردادماه ۱۴۰۳ رئیس ستاد مرکزی اربعین از تخصیص بودجه ۱۲هزار میلیارد تومانی برای «تسهیل‌گری پیاده‌روی اربعین» در آن سال خبر داده بود. از سوی دیگر محمدرضا عارف، معاون اول مسعود پزشکیان، سال گذشته با صدور ابلاغیه‌ای اعلام کرد دولت تنها در حوزه پیشگیری از حوادث غیرمترقبه، ارائه خدمات درمانی و مقابله با گرمازدگی «۴۰۰ میلیارد تومان» از بودجه عمومی کشور را به مراسم پیاده‌روی اربعین اختصاص داده است.

حالا نیز رضا اکبری، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کشور، می‌گوید: «بیش از ۱۰۰ دستگاه ماشین‌آلات راه‌سازی از سراسر کشور به کار گرفته شده تا با کاهش تصادفات و بهبود شرایط جاده‌ها، ایمنی و رفاه مردم و زائران به‌ویژه در ایام اربعین تامین شود.»

همچنین امین شریعتی، فرمانده قرارگاه اربعین سامرا و بلد، به هواداران جمهوری اسلامی اطمینان خاطر داد که «برای شهر سامرا در عراق کارهای بزرگی در حال انجام است»، «تخریب‌های زیادی برای توسعه حرم انجام شده» و این نیروها «در حال کار برای ایجاد روشنایی، نصب کولر و رساندن غذا و نوشیدنی برای زائران اربعین هستند».

در حالی که بسیاری از شهروندان ایرانی با قطعی طولانی‌مدت آب در مناطق مختلف مواجه‌اند، مقام‌های دولت جمهوری اسلامی از «آمادگی کامل برای تامین آب زائران مراسم پیاده‌روی اربعین» خبر داده‌اند. هاشم امینی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب ایران، تاکید کرد که «تامین آب زائران در مرزها و عتبات در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد». مدیرعامل بنیاد برکت هم گفت تاکنون در تمامی مرزها ۱۵ میلیون لیتر آب برای مراسم اربعین توزیع شده است.

منوچهر حبیبی، استاندار کرمانشاه، گفت قرار است دو مجتمع بهداشتی و درمانی را در ابتدای مسیر ورود به خاک عراق در شهرستان خانقین راه‌اندازی کنند و پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی، نیز از ساخت بیش از ۵۰۰ موکب درمانی در مسیرهای جاده‌ای‌ـ‌شهری در کشور عراق خبر داد.

در همین حال ایوب کرد، مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای سیستان و بلوچستان، از آماده‌سازی پایانه مرزی میرجاوه برای ورود زائران پاکستانی اربعین خبر داد و گفت همه امکانات و زیرساخت‌های لازم برای تسهیل عبور زائران به عراق فراهم شده است. او با اشاره به اقدامات انجام‌شده افزود: «یک‌هزار و ۹۹۰ کیلومتر خط‌کشی، ۱۹۷ کیلومتر روکش آسفالت، نصب ۲۷۸ تابلو ایمنی، ۲۹۰ مترمربع تابلو اطلاعاتی و ایجاد روشنایی در سه نقطه از محورهای مواصلاتی اجرا شده است.»

از سوی دیگر احمد کرمی، استاندار ایلام، اعلام کرد که با توجه به نزدیک شدن به مراسم پیاده‌روی اربعین و همزمان با گرمای شدید تابستان، طرح‌های گسترده‌ای برای آماده‌سازی مرز مهران اجرا شده است. او توضیح داد که زیرساخت‌هایی مانند تولید ۱۰۰ مگاوات برق در منطقه مرزی، بهره‌برداری از خط ۱۱ کیلومتری انتقال آب، احداث سوله‌های خدمات‌رسانی و چهارخطه شدن مسیر مرز در دستور کار قرار دارد و برخی از این پروژه‌ها آماده افتتاح‌اند.

استاندار ایلام همچنین تولید ۱۰۰ مگاوات برق در منطقه مرزی مهران را اقدامی ماندگار دانست که نقش مهمی در تامین انرژی موکب‌ها و سایر تاسیسات خدماتی خواهد داشت.

او افزود: «با توجه به شرایط خاص امسال، تمام ظرفیت‌های استان برای رفاه و سلامت زائران و تسهیل تردد در مرز مهران بسیج شده است.»

حتی معاون سازمان اوقاف و امور خیریه در مصاحبه‌ای دیگر‌ با تاکید بر «اهمیت بالای تامین آب، یخ و بالا بردن کیفیت غذای زائران اربعین» گفت: «فعالیت‌هایی مانند نماز جماعت، سخنرانی، مرثیه‌سرایی و تهیه محتوای فرهنگی برای کودکان و نوجوانان باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.»

عباس گودرزی، سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس هم با اشاره به هزینه‌های چشمگیر جمهوری اسلامی برای مراسم مذهبی اربعین مدعی شد: «خرج کردن برای برگزاری مراسم پیاده‌روی اربعین، هزینه نیست، بلکه سرمایه‌گذاری است.»

در حالی‌که مقام‌های جمهوری اسلامی هزینه‌های این اقدامات را «سرمایه‌گذاری» می‌نامند، واقعیت میدانی برای شهروندان ایران متفاوت است. وقتی بسیاری از مردم برای تامین ابتدایی‌ترین نیازهایشان در تنگنا قرار دارند و زیرساخت‌های حیاتی کشور نیز با کمبود شدید منابع مواجه است، انتقال صدها اتوبوس، احداث نیروگاه سیار، ساخت درمانگاه و جاده‌سازی در خاک عراق، نه‌تنها اولویت‌گذاری نادرست که نشانه آشکار بی‌توجهی به منافع عمومی است. چنین سیاستی به جای پاسخ‌گویی به بحران‌های داخلی، بودجه‌های کلان ملی را صرف نمایش‌های حکومتی می‌کند.

در شرایطی که ایران با بحران‌های زیست‌محیطی، کمبود آب و فرسودگی زیرساخت‌های انرژی و حمل‌ونقل روبه‌رو است، صرف چنین هزینه‌هایی تنها این پرسش را مطرح می‌کند که منابع ایران تا کی باید قربانی اولویت‌های ایدئولوژیک و نمایش‌های حکومتی شود؟