عباس شاهسونی، معاون مرکز تحقیقات کیفیت هوا دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی، می‌گوید شاخص اشعه فرابنفش شهر تهران در ۲۱/۶ درصد از روزهای سال حدود عدد ۱۱ است. این عدد خطرناک محسوب می‌شود.

او گفت حداکثر اشعه فرابنفش در فصل گرم سال و به‌ویژه از خرداد تا شهریور بین ساعت‌های ۱۱ تا ۱۶ است.

آقای شاهسونی همچنین گفت حداکثر پرتو فرابنفش در ماه مرداد است که به ۱۲ می‌رسد.

اما درباره پرتو فرابفنش چه می‌دانیم؟

آفتاب از سه جزء نور، گرما و پرتو فرابنفش تشکیل شده است. پرتو فرابنفش به سه دسته A (طول موج ۳۱۵ تا ۴۰۰ نانومتر)، B (طول موج ۲۸۰ تا ۳۱۵ نانومتر) و C (طول موج ۱۰۰ تا ۲۸۰ نانونتر) تقسیم می‌شود.

جو زمین تقریبا تمام امواج C را جذب می‌کند و پرتو فرابنفشی که به زمین می رسد عمدتا از نوع A و کمی هم از نوع B تشکیل شده است.

مهمترین مضرات پرتوهای ماوراء بنفش پوستی و چشمی هستند. کودکان در مقابل آثار مضر پرتوهای فرابنفش آسیب‌پذیرترند. برخی مشاغل مثل کشاورزی و رانندگی یا مشاغلی که ساعت‌های طولانی زیر آفتاب کار می‌کنند هم بیشتر در معرض خطر هستند.

مهمترین آسیب‌های پوستی پرتو فرابنفش، آفتاب سوختگی، پیر شدن پوست و سرطان پوست است.

عوارض چشمی پرتوهای ماوراء بنفش التهاب قرنیه (photokeratitis) و التهاب ملتحمه (photoconjunctivitis) و ناخنک (Pterygium) و سرطان چشم هستند. برف‌کوری نوع شدیدی از التهاب قرنیه است که بعلت انعکاس پرتوهای فرابنفش از برف ایجاد می‌شود.

بیماری چشمی دیگری که از پرتوهای فرابنفش ایجاد می‌شود آب مروارید یا کاتاراکت است. آب مروارید شایعترین علت نابینایی در دنیاست. البته این بیماری بعلت افزایش سن هم ایجاد می‌شود اما سازمان بهداشت جهانی تخمین زده ۲۰ درصد موارد آب مروارید در دنیا بعلت پرتو فرابنفش B است.

تمام این عوارض قابل پیشگیری هستند، با پوشش مناسب برای محافظت پوست و چشم. برای پوست پوشاندن پوست با لباس مناسب (مثلا پیراهن آستین بلند) و کلاه لبه‌دار روش مهمی است.

لباس‌های ضخیم، ریزبافت، گشاد و با رنگ تیره محافظت بیشتری در مقابل پرتو فرابنفش ایجاد می‌کند.

کرم‌های ضد آفتاب وسیع‌الطیف (که از هر دو پرتو ماوراء بنفش A و B محافظت می‌کنند) با درجه محافظت (اس‌پی‌اف) ۳۰ به بالا مناسبترین کرم‌های ضد آفتاب محسوب می‌شوند.

عینک آفتابی مناسب، عینکی است که کناره‌های چشم را محافظت کند، محافظت صد در صد در مقابل پرتو ماوراء بنفش بدهد و UV ۴۰۰ باشد.

به گفته کارشناسان برای تهیه عینک استاندارد باید به مراکز معتبر مراجعه کرد و یا عینک‌هایی خرید که شناسنامه معتبر دارند. عینک‌هایی که نشان استاندارد اتحادیه اروپا (CE) یا آمریکا (ANSI) دارند عینک‌های قابل اعتمادی هستند. باید در نظر داشت که تیرگی رنگ عینک الزاما به معنی مناسبتر بودن آن نیست.

قانون سایه

وقتی سایه شما از خودتان بلندتر است (اوایل صبح یا اواخر بعد از ظهر) کمتر در معرض پرتوهای فرابنفش آفتاب هستید.

وقتی سایه شما از خودتان کوتاهتر است (حوالی ظهر) بیشتر از هر وقت دیگری در معرض پرتوهای فرابنفش هستید.

در تهران بین ساعت‌های ۹ صبح تا ۳ بعدازظهر بیشترین زمان پرتوهای فرابنفش است.