دادگاه نظامی یونان در آستانه دومین سال غرق شدن کشتی آدریانا در سواحل آن کشور، ناخدای کشتی، چند مقام محلی و ۱۷مامور گارد ساحلی یونان را تفهیم اتهام کرد.

از فاجعه مرگبار غرق آدریانا به عنوان مرگبارترین فاجعه واژگونی کشتی پناهجویان در مدیترانه طی دهه گذشته یاد می‌شود و قرار است محاکمه این عده به زودی آغاز شود.

کشتی آدریانا در روز ۱۴ ژوئن سال ۲۰۲۳ و در حالی که حدود ۶۵۰ سرنشین داشت در نزدیکی سواحل یونان غرق شد.

سرنشینان نجات یافته این کشتی بعدا به بی‌بی‌سی گفتند که علت واژگونی و غرق آدریانا «اقدامات کشتی گارد ساحلی یونان بود که با توقف کشتی آنها را بازداشت کرد و در حالی که یک یدک‌کش قصد انتقال کشتی را داشت، موجب واژگونی ان شد.»

آنها همچنین گفتند که بعد از این سانحه مرگبار، «گارد ساحلی یونان تلاش کرد آنها را ساکت کند و جلوی بیان مشاهدات آنها را بگیرد.»

یکی از نجات‌یافتگان این کشتی به نام احمد که اهل سوریه است می‌گوید: «فقط برای رساندن ماجرا به این که دادگاه رسما این ماموران را متهم کند، دو سال زمان برد.»

مقام‌های رسمی یونان همواره اتهام‌های مرتبط با غرق شدن این کشتی را انکار کرده‌اند.

با این حال، معاون دادستان پرونده که در دادگاه نظامی نیروی دریایی حاضر شده بود ۱۷ نفر از جمله چند مقام محلی ونیروی گارد ساحلی هلینیک را رسما متهم به نقش داشتن در واژگونی کشتی آدریانا کرد؛ از جمله ناخدا کشتی ال‌اس-۹۲۰ گارد ساحلی که به گفته دادستان «مقصر واژگونی» کشتی است که دست‌کم به «مرگ ۸۲ نفر» انجامیده است.

آمار قربانیانی که در دادگاه به آن اشاره شده مختص به اجسادی است که از آب گرفته شده است اما برآورد شده که دست‌کم ۵۰۰ نفر دیگر هم در جریان این سانحه غرق شدند از جمله کودکان و زنانی که در بخش تحتانی کشتی بودند.

این فاجعه در آب‌های بین‌المللی روی داد اما در محدوده‌ای که به لحاظ امداد دریایی به یونان مربوط می‌شد.

علاوه بر ناخدای کشتی گارد ساحلی، مدیر ناظر اداره ملی جستجو و همچنین مدیر هماهنگی امداد و نجات شهر ساحلی پیرئوس، در میان چهار مقامی هستند که در دادگاه رسما متهم شده‌اند. اتهام آنها «دیگران را در معرض خطر جانی قرار دادن» است.

اتهام ناخدا کشتی گارد ساحلی پیرئوس «دخالت خطرآفرین در حمل و نقل دریایی» و همچنین «سرباز زدن از کمک‌رسانی» به کشتی پناهجویان عنوان شده است.

ملوانان روی عرشه این کشتی گارد ساحلی یونان هم به «هم‌درستی» در اقدامات غیرقانونی متهم شده‌اند.

افشای نوارهای صوتی، روایت یونان از غرق شدن کشتی پناهجویان را زیر سوال برد

اسفندماه گذشته گزارش شد که دستورالعمل‌های صوتی فاش‌شده توسط هماهنگ‌کنندگان تیم نجات یونان، باعث افزایش تردید در مورد گزارش رسمی دولت یونان از وقایعی شده که چند ساعت قبل از غرق شدن کشتی ماهیگیری آدریانا با بیش از ۶۵۰ سرنشین رخ داد.

کشتی آدریانا چند روز قبل از واقعه از سواحل لیبی خارج شد و در ساعات اولیه روز ۱۴ ژوئن ۲۰۲۳ در آب‌های بین‌المللی - اما در منطقه عملیات گروه نجات یونان – غرق شد.

بازماندگان بعدا به بی‌بی‌سی گفتند که تلاش ناموفق گارد ساحلی یونان برای یدک کشیدن این قایق ماهی‌گیری که بیش از ظرفیت سرنشین داشت باعث غرق شدن آن شد و بعد هم ماموران، شاهدان این واقعه را مجبور به سکوت کردند.

گارد ساحلی یونان این ادعاها را رد کرده و می‌گوید که برای نجات سرنشینان قایق اقدامی نکرده زیرا آنها در خطر نبودند و گفتند که داوطلبانه می‌خواهند به ایتالیا برسند و مقصدشان یونان نیست.

اما در یک تماس تلفنی که اسفند گذشته فاش شد، صدای یک مرد ناشناس از مرکز هماهنگی عملیات نجات یونان شنیده می‌شد که به ناخدای قایق حامل پناهجویان دستور می‌دهد تا به یک کشتی که به آنها نزدیک می‌شود بگوید که سرنشینان نمی‌خواهند به یونان بروند.

مکالمات افشا شده حاوی چیست؟

صداهای ضبط شده که وبسایت یونانی News247.gr به دست آورده، شامل مکالمات تلفنی مرکز مشترک هماهنگی نجات در بندر پیرئوس، نزدیک آتن، پایتخت یونان بود.

در اولین تماس در ساعت ۱۸:۵۰ به وقت محلی (۱۵:۵۰ به وقت گرینویچ) در روز ۱۳ ژوئن، صدای یک مامور شنیده می‌شود که به مردی که قایق پناهجویان را هدایت می‌کند، توضیح می‌دهد که به زودی یک کشتی بزرگ قرمزرنگ برای تحویل تدارکات به آنها نزدیک می‌شود و او باید به کشتی بگوید که پناهجویان نمی‌خواهند به یونان بروند.

افسر ۱:

کشتی به سمت شما حرکت می‌کند تا به شما سوخت، آب و غذا بدهد. و در عرض یک ساعت کشتی دوم را برای شما می‌فرستیم. خب؟

به ناخدای کشتی بزرگ قرمز رنگ بگویید «ما نمی‌خواهیم به یونان برویم. خب؟»

پاسخ‌های ناخدای قایق پناهجویان شنیده نمی‌شود.

در تماس دوم، ۹۰ دقیقه بعد، در ساعت ۲۲:۱۰ یک افسر به ظاهر متفاوت اما از همان مرکز هماهنگی، با کاپیتان کشتی «ملوان خوش‌شانس» (یعنی همان کشتی بزرگ قرمز) صحبت می‌کند.

افسر ۲: ناخدا، ببخشید از اینکه دفعه قبل نتوانستم صدای شما رو بشنوم. نفهمیدم چه گفتید. به من گفتی به آنها غذا، آب دادی و آنها به تو گفتند که نمی‌خواهند در یونان بمانند و می‌خواهند به ایتالیا بروند، آنها چیز دیگری نمی‌خواهند؟

ناخدای «ملوان خوش‌شانس»: بله چون با بلندگو از آنها پرسیدم یونان یا ایتالیا؟ و همه آنجا فریاد می‌زدند ایتالیا.

افسر ۲: آها، باشد، همه فریاد می‌زنند که یونان را نمی‌خواهند و ایتالیا را می‌خواهند؟

ناخدای «ملوان خوش‌شانس»: بله، بله، بله.

افسر ۲: باشه

ناخدای «ملوان خوش شانس»: خیلی شلوغ است، آنها زیاد هستند، بسیار شلوغ است و همه روی عرشه هستند.

افسر ۲: باشه، ناخدا. پس تحویل لوازم را تمام کردید؟

ناخدای «ملوان خوش‌شانس»: بله قربان، بله.

افسر ۲: ناخدا، من این را از شما می‌خواهم، این را در دفتر گزارش خودتان بنویسید. دفترچه گزارش ناخدا.

ناخدای «ملوان خو‌شانس»: بله خوب، ما آن را می‌نویسیم.

افسر ۲: باشه؟

ناخدای «ملوان خوش‌شانس»: بله

افسر ۲: من از شما می‌خواهم این را بنویسید که آنها نمی‌خواهند در یونان بمانند و می‌خواهند به ایتالیا بروند. آنها چیزی از یونان نمی‌خواهند و می‌خواهند به ایتالیا بروند.

ناخدای «ملوان خوش‌شانس»: باشه، بله، بله، بله.

کشتی دیگری به نام «جنگجوی وفادار» نیز به قایق پناهجویان مقداری آذوقه داد اما هیچ مکالمه دیگری بین ناخدای آن کشتی و ماموران یونانی در دست نیست.

گارد ساحلی یونان که تا پیش از امروز هرگونه اتهامی را رد کرده بود می گوید در دهه گذشته بیش از ۵۵۰ هزار مهاجر را که در معرض خطر غرق در دریا بودند نجات داده و بیش از هزار قاچاقچی انسان را دستگیر کرده است و فعالیت‌های بشردوستانه آن در سطح بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است.