یک پژوهش جدید نشان می‌دهد تنها بدن درصد اندکی از افراد واقعا به گلوتن واکنش نشان می‌دهد و بیشتر علائمی مانند نفخ، خستگی یا دل‌درد در واقع ناشی از کربوهیدرات‌های قابل‌تخمیر و دیگر ترکیبات گندم یا حتی استرس است.
به گزارش فاکس‌نیوز، در یک مرور علمی گسترده به سرپرستی پژوهشگران دانشگاه ملبورن داده‌های جهانی چندین ساله درباره حساسیت غیرسلیاکی به گلوتن (NCGS)، وضعیتی که معمولا به‌عنوان عدم‌تحمل گلوتن شناخته می‌شود اما واکنش خودایمنی بیماری سلیاک را ندارد، بررسی و مشخص شد که در آزمایش‌های کنترل‌شده، تنها درصد کمی از افراد واقعا به گلوتن واکنش نشان می‌دهند، در حالی که بیشتر شرکت‌کنندگان میان گلوتن و دارونما تفاوتی احساس نکردند. همچنین در حالی که حدود ۱۰ درصد بزرگسالان در سراسر جهان پس از خوردن غذاهای حاوی گلوتن دچار نفخ، خستگی یا درد شکم می‌شوند، مطالعه نشان داد که فقط ۱۶ تا ۳۰ درصد از این موارد واقعا به دلیل واکنش بدن به گلوتن اتفاق می‌افتند.
به گفته جسیکا بیسکرسکی، دانشیار و نویسنده اصلی این مقاله، برخلاف باور عمومی، بیشتر افرادی که تصور می‌کنند به گلوتن حساس‌اند، در واقع به خود گلوتن واکنش نشان نمی‌دهند. یافته‌ها نشان می‌دهد که این علائم بیشتر اوقات در اثر کربوهیدرات‌های قابل‌تخمیر موسوم به فادمپس (FODMAPs)، دیگر ترکیبات گندم یا حتی انتظار و تجربه ذهنی افراد از غذا ایجاد می‌شود.
کربوهیدرات‌های فادمپس که در موادی مانند پیاز، گندم، حبوبات و لبنیات وجود دارند، می‌توانند در برخی افراد باعث نفخ یا ناراحتی گوارشی شوند. حتی غذاهای سالم نیز ممکن است سرشار از فادمپس باشند. به همین دلیل گاهی پزشکان برای یافتن عامل حساسیت، رژیم حذف موقت تحت نظارت پزشک را توصیه می‌کنند.
پژوهشگران همچنین دریافتند که سایر ترکیبات گندم و نه خود گلوتن، ممکن است عامل بسیاری از علائم گوارشی باشند.
این مرور تازه حساسیت به گلوتن (NCGS) را نه به‌عنوان یک اختلال مرتبط با گلوتن، بلکه به‌عنوان بخشی از طیف تعامل میان روده و مغز، مشابه سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر (IBS)ــ بازتعریف می‌کند. ارتباط روده و مغز به ارتباط دوسویه دستگاه گوارش و مغز از طریق اعصاب، هورمون‌ها و میکروب‌های روده اشاره دارد. نویسندگان توضیح دادند که انتظارات ذهنی، سطح استرس و نحوه تفسیر احساسات گوارشی می‌تواند بر واکنش بدن به غذا تاثیر بگذارد.
این مرور علمی تمامی پژوهش‌های منتشرشده درباره حساسیت به گلوتن راــ از مطالعات رژیمی و تعاملات مغز و روده تا آثار روان‌شناختی «نوسیبو» (وقتی فرد فقط به‌دلیل انتظار بروز علائم، دچار آن‌ها می‌شود)ــ تا ژانویه ۲۰۲۵ بررسی کرد. نویسندگان می‌گویند نتایج می‌تواند به پزشکان در تشخیص دقیق‌تر، کاهش رژیم‌های بدون گلوتن غیرضروری و تغییر دیدگاه رایج که گلوتن را ذاتا مضر می‌داند، کمک کند.
دکتر پادیلا، متخصص گوارش، که در این پژوهش مشارکت نداشت، هم می‌گوید: «این نتایج در واقع تایید می‌کند در اغلب موارد، گلوتن مقصر اصلی نیست. گلوتن در گذر زمان به اشتباه به‌عنوان عامل همه مشکلات گوارشی و التهاب‌های بدن شناخته شده است. در حالی که عوامل بسیاری دخیل‌اند و گاهی حتی دیگر مواد موجود در غذاهای فراوری‌شده می‌توانند علت علائم باشند.»
او افزود که ارتباط روده و مغز در سلامت گوارشی نقش مهمی دارد. حس فوری نیاز به دستشویی قبل از یک سخنرانی مهم، نمونه بارز این ارتباط است. به گفته پادیلا، برخی بیماران چنان درباره رژیم بدون گلوتن دچار اضطراب می‌شوند که خود این می‌تواند باعث تحریک بیش‌ازحد محور مغز‌‌ــ‌روده شود و شاید عامل اصلی علائم استرس ناشی از رژیم و نه خود گلوتن باشد.
او در پایان توصیه کرد: «افرادی که مشکلات گوارشی دارند، باید پیش از خودتشخیصی، به متخصص گوارش مراجعه کنند. این را هم نباید فراموش کنیم که بیماری سلیاک همچنان وجود دارد. در این بیماری واکنش بدن به گلوتن باعث التهاب گسترده، سوءجذب مواد و کاهش تراکم استخوان می‌شود و در این حالت رژیم بدون گلوتن کاملا ضروری است.»
