دادگاهی در آلمان در حکمی تاریخی اعلام کرد اوپن‌ای‌آی برای استفاده از اشعار دارای حق نشر در مدل‌های هوش مصنوعی خود، از جمله چت‌جی‌پی‌تی، باید هزینه مجوز پرداخت کند.
قاضی پرونده، اِلکه شواگر، به نفع انجمن حقوق اجرای موسیقی و تکثیر مکانیکی (GEMA)، بزرگ‌ترین سازمان گردآوری حقوق موسیقی در آلمان، رأی داد؛ نهادی که سال گذشته علیه اوپن‌ای‌آیِ مستقر در آمریکا بابت استفاده از اشعار مشمول حق نشر شکایت کرده بود.
قاضی اوپن‌ای‌آی را موظف کرد همه خسارت‌ها، از جمله حق‌الزحمه‌های پرداخت‌نشده و هزینه‌های حقوقی به‌همراه بهره را به GEMA بپردازد. اگر حکم پابرجا بماند، ممکن است اوپن‌ای‌آی مجبور به پرداخت صدها هزار یورو به این نهاد شود.
سخنگوی اوپن‌ای‌آی در ایمیلی به یورونیوز نکست گفت این شرکت با حکم صادره موافق نیست و در حال بررسی گام‌های بعدی خود است.
او گفت: «این تصمیم مربوط به مجموعه محدودی از اشعار است و بر میلیون‌ها نفر، کسب‌وکار و توسعه‌دهنده در آلمان که هر روز از فناوری ما استفاده می‌کنند تأثیری ندارد».
او افزود: «ما به حقوق خالقان و صاحبان محتوا احترام می‌گذاریم و با بسیاری از سازمان‌ها در سراسر جهان گفت‌وگوهای سازنده‌ای داریم تا آنها نیز بتوانند از فرصت‌های این فناوری بهره‌مند شوند».
اوپن‌ای‌آی همچنان می‌تواند به این حکم اعتراض کند.
حفظ و بازتولید آثار دارای حق نشر
این پرونده به اشعار نه ترانه‌سرای نام‌آشنای آلمانیِ تحت نمایندگی GEMA مربوط می‌شود؛ از جمله کریستینا باخ و رولف زوکوفسکی.
GEMA مدعی است چت‌بات چت‌جی‌پی‌تیِ اوپن‌ای‌آی این اشعار را در مجموعه‌داده‌های خود حفظ کرده و هنگام دریافت درخواست، «بخش‌های بزرگی» از این ترانه‌ها را به‌صورت «کلمه‌به‌کلمه» بازتولید کرده است.
اوپن‌ای‌آی استدلال کرد که مدل‌های زبانی‌اش داده‌های آموزشی مشخص را ذخیره یا کپی نمی‌کنند، بلکه الگوها را می‌آموزند و بر اساس همان الگوها خروجی‌های تازه تولید می‌کنند.
این شرکت مسئولیت را متوجه کاربرانِ منفرد چت‌بات دانست و گفت بدون ورودی کاربر چنین خروجی‌های شعری تولید نمی‌شود؛ استدلالی که دادگاه آن را نپذیرفت.
«مسئولیت این موضوع با خواندگان است، نه کاربران»، دادگاه در بیانیه‌ای. «مدل‌های زبانیِ اداره‌شده توسط خواندگان تأثیری چشمگیر بر خروجی‌ها داشته‌اند؛ محتوای مشخصِ این خروجی‌ها توسط مدل‌های زبانی تولید می‌شود».
این پرونده نخستین مورد در این مقیاس در اروپاست. این حکم می‌تواند برای نحوه تنظیم‌گری سامانه‌های هوش مصنوعی مولد در اتحادیه اروپا، به‌ویژه وقتی پای هنر در میان است، سابقه‌ای حقوقی ایجاد کند.
کای ولپ، مشاور حقوقی ارشد GEMA، در بیانیه‌ای که با یورونیوز نکست به اشتراک گذاشته شد، گفت: «برای نخستین بار، حکم امروز پرسش‌های کلیدی حقوقی درباره نحوه تعامل فناوری‌های نو با قانون حق نشر اروپا را روشن می‌کند».
او افزود: «این رأی یک نقطه عطف در مسیر دستیابی به جبران منصفانه برای مؤلفان و خالقان در سراسر اروپا به‌شمار می‌رود».
GEMA یکی از بزرگ‌ترین انجمن‌های خالقان موسیقی در جهان است و نمایندگی بیش از ۹۵ هزار آهنگساز، ترانه‌سرا و ناشر را در آلمان و بیش از دو میلیون صاحب حق نشر را در سراسر جهان بر عهده دارد.
این نهاد از سال ۲۰۲۴ مدل صدور مجوزی برای هوش مصنوعی ارائه کرده است که به شرکت‌های فناوری اجازه می‌دهد به‌طور قانونی بر اساس کاتالوگ آن آموزش دهند و در عین حال از پرداخت منصفانه به هنرمندان اطمینان حاصل شود.
GEMA شکایتی موازی نیز علیه SunoAI، تولیدکننده موسیقی مبتنی بر هوش مصنوعیِ مستقر در آمریکا، مطرح کرده و این شرکت را نیز به آموزش بر اساس کاتالوگ خود متهم کرده است. انتظار می‌رود به آن پرونده اوایل سال آینده رسیدگی شود.
