اظهارات متناقض مقامهای جمهوری اسلامی درباره ادامه مذاکرات هستهای با واشینگتن همچنان ادامه دارد و در حالی که از یکسو بر طبل «مقابله تمامعیار» با آمریکا کوبیده میشود، در سوی دیگر، از «تمایل به توافق صلحآمیز هستهای» سخن به میان میآید.
در این راستا، سعید خطیبزاده، معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز سهشنبه در نشست راهبردی ابوظبی، مدعی شد که «دولت آمریکا از طریق طرفهای سوم، پیامهای متناقضی درباره مذاکرات هستهای مخابره میکند».
او با بیان اینکه دستیابی به یک توافق «تنها در چارچوب فرمایشات رهبر» ممکن است، افزود: «ایران مایل است به یک توافق صلحآمیز هستهای دست پیدا کند، اما بر سر مسائل امنیت ملی مصالحه نخواهد کرد.»
خطیبزاده همچنین بر موضع تهران مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی به دنبال سلاح اتمی نیست، تاکید کرد و گفت که «ایران به برنامه هستهای مبتنی بر توان داخلی خود افتخار میکند».
این اظهارات در حالی بیان میشوند که علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی، روز دوشنبه با انتقاد شدید از رویکرد دونالد ترامپ برای «تضعیف» نظام، با خواندن شعری از سعدی، جمهوری اسلامی ایران را مصداق «اسب تازی» دانست که هرچند ضعیف باشد، از یک «طویله خر» (آمریکا و غرب) بهتر است.
لاریجانی در همایشی در تهران تاکید کرد که جمهوری اسلامی حتی به قیمت «رویارویی تمامعیار»، مقابل ایالات متحده خواهد ایستاد.
او با بیان اینکه «کلید حل مسائل در تغییر رفتار غرب است، نه در عقبنشینی ایران»، کشورهای غربی را به تلاش برای تسلط بر جمهوری اسلامی متهم کرد و مدعی شد: «پرونده هستهای بهانه است؛ هدف اصلی، مبارزه با ملت ایران است. اکنون نیز همان کشورها با طرح محدودیتهای تازه علیه توان موشکی و نقش منطقهای جمهوری اسلامی، قصد دخالت در امور داخلی کشور را دارند».
دبیر شورای عالی امنیت ملی با تکرار گفتههای علی خامنهای، افزود که «هدف آمریکا از مذاکره، تسلیم است».
در همان روز، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، نیز در جریان بازدید از نمایشگاه آخرین دستاوردهای صنعت هستهای، در واکنش به اعلام فعالیتهای تازه سازمان انرژی اتمی ایران گفت: «هدف اصلی اروپا این است که جمهوری اسلامی را از این توانمندی محروم کنند و همهچیز در انحصار خودشان باشد.»
او مدعی شد: «کشورهای غربی چارهای ندارند جز اینکه جمهوری اسلامی را بهعنوان قطب علمی فعالیت هستهای صلحآمیز بپذیرند.»
در اظهارنظری دیگر، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، روز دوشنبه خبر داد بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی هفته گذشته از سایتهای هستهای ایران بازدید کردهاند.
بقایی در نشست خبری هفتگی خود گفت: «هفته گذشته بازرسان آژانس از چند مرکز هستهای ایران بازدید کردند، از جمله رآکتور تحقیقاتی تهران. در رابطه با سایر تاسیسات هستهای، هم رویه و مقررات مربوطه روشن است. بر اساس قانون مصوب مجلس، موظیفم درباره هرگونه درخواست آژانس برای بازرسی از تاسیسات هستهای، بعد از هماهنگی با شورای عالی امنیت ملی، تصمیم بگیریم.»
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، روز پنجشنبه به فرانس۲۴ گفته بود که جمهوری اسلامی با وجود حملات اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هستهایاش، هنوز اورانیوم غنیشده با غلظت بالا و دانش فنی لازم برای ساخت سلاح هستهای را در اختیار دارد.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی هفته گذشته ضمن گفتگو با فایننشال تایمز، به جمهوری اسلامی پیشنهاد کرد برای پرهیز از تشدید تنشها با غرب با بازرسان آژانس همکاری کند. او تاکید کرد که اگرچه آژانس بینالمللی انرژی اتمی از زمان حمله اخیر اسرائیل، ۱۲ بازرسی در ایران انجام داده، به تاسیسات هستهای فردو، نطنز و اصفهان، که ایالات متحده آنها را بمباران کرد، دسترسی نداشته است.
گروسی افزود با اینکه این حملات به این تاسیسات آسیب جدی وارد کردند، سرنوشت ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم غنیشده نزدیک به سطح تسلیحاتی همچنان نامشخص است و به ازسرگیری بازرسیها بیشازپیش نیاز است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای بررسی مکانهای بمبارانشده به تصاویر ماهوارهای متکی است که از نظر گروسی در حال حاضر نمیتوان صرفا به آنها اکتفا کرد. او افزود: «هنوز لازم نیست ایران را به دلیل ممانعت از بازرسیهای کامل، به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهیم، اما همکاری تهران با ما باید به طور جدی بهبود یابد.»
تهران اعلام کرده که پس از جنگ، همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را به حالت تعلیق درآورده است. مقامهای جمهوری اسلامی هم بهشدت از این نهاد نظارتی و شخص گروسی انتقاد کردهاند. آنها آژانس بینالمللی انرژی اتمی را متهم میکنند که برای حمله اسرائیل بهانه فراهم کرده است. این در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند اگر نگرانیها در مورد ذخایر اورانیوم غنیشده با خلوص بالا در ایران برطرف نشود و اگر برای دستیابی به توافقی بین واشینگتن و تهران به منظور حلوفصل بنبست هستهای جمهوری اسلامی اقدامی موثری صورت نگیرد، اسرائیل ممکن است دوباره به ایران حمله کند.
جمهوری اسلامی همواره مدعی است که قصد ساخت سلاح هستهای را ندارد. همچنین ادعا میکند که با توجه به عضویت در پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای، حق غنیسازی اورانیوم را دارد. تهران اعلام کرده که اگرچه از غنیسازی اورانیوم دست نمیکشد، حاضر است در مورد محدودیتهای احتمالی بر آن مذاکره کند.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی پیش از این گفته بود که در سایتهای هستهای جمهوری اسلامی که به آنها دسترسی ندارد، تحرکاتی جدید را شناسایی کرده است و باید مطمئن شود این فعالیتها در چه سطحی انجام میشود. همچنین لازم است سرنوشت ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد مشخص شود. این مقدار اورانیوم در صورت غنیسازی ۹۰ درصدیــ که با غنیسازی ۶۰ درصدی از نظر فنی، یک مرحله فاصله داردــ برای تولید چند بمب هستهای کافی است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، روز جمعه برای دومین بار پس از بازگشت به کاخ سفید، وضعیت «اضطراری ملی» علیه جمهوری اسلامی ایران را تمدید کرد. فرمان اجرایی ۱۲۱۷۰ که جیمی کارتر، رئیسجمهوری وقت آمریکا، تنها ۱۰ روز پس از اشغال سفارت آمریکا در تهران، صادر کرد، بیش از چهار دهه است که هر سال تمدید میشود. این فرمان به دلیل «تهدید غیرعادی و فوقالعاده جمهوری اسلامی علیه امنیت ملی، سیاست خارجی و اقتصاد ایالات متحده» صادر شد و دولت ترامپ هم آن را بهعنوان سندی از تداوم همین تهدیدها، حفظ و تمدید کرد.
واشینگتن در بیانیهای رسمی دراینباره اعلام کرد که روابط میان دو کشور هنوز عادی نشده و رفتار جمهوری اسلامی کماکان با منافع امنیتی ایالات متحده مغایر است. با این حال تهران همچنان بر سیاستهای تقابل، تهدید و ماجراجویی هستهای خود پافشاری میکند؛ سیاستی که نهتنها به رفع تحریمها و بهبود وضعیت اقتصادی ایران منجر نشده، بلکه احتمال درگیری نظامی تازه با اسرائیل و آمریکا را بیش از هر زمان دیگری افزایش داده است.








