رابطه باران با کفر و ایمان
در سال جاری جهان با یکی از گسترده‌ترین خشکسالی‌های چند دهه اخیر روبه‌روست. بخش‌هایی از غرب آسیا ـ از جمله ایران، عراق، ترکیه و فلسطین اشغالی ـ با کاهش بی‌سابقه بارش و گرمای شدید دست‌به‌گریبان‌اند.
خلاصه خبر
رابطه باران با کفر و ایمان
باران، فراوانی نعمت و رابطه آن با کفر و ایماندر سال جاری جهان با یکی از گسترده‌ترین خشکسالی‌های چند دهه اخیر روبه‌روست. بخش‌هایی از غرب آسیا ـ از جمله ایران، عراق، ترکیه و فلسطین اشغالی ـ با کاهش بی‌سابقه بارش و گرمای شدید دست‌به‌گریبان‌اند.
در شاخ آفریقا و کشورهای سودان و اتیوپی نیز کم‌بارشی و تهدید قحطی مشاهده می‌شود. مناطقی از آمریکای جنوبی مانند برزیل و شیلی نیز خشکسالی طولانی‌مدت را تجربه می‌کنند.بر اساس گزارش‌های جهانی، حدود نیمی از کره زمین دست‌کم یک ماه خشکسالی شدید را پشت سر گذاشته است. کاهش بارش، افزایش گرما، تبخیر بالا، افت منابع زیرزمینی و سپس بروز بحران‌های اجتماعی مانند کمبود آب آشامیدنی، افت تولید کشاورزی و مهاجرت روستایی از جمله پیامدهای این روند است.این پرسش مطرح است : رابطه باران، نعمت و رفاه با ایمان یا کفر انسان‌ها چیست؟ آیا کم‌بارانی و فراوانی نعمت، نشانه‌ای از رضایت یا خشم الهی است؟برای پاسخ ، این موضوع را بر اساس ایات و روایات و معارف اسلامی مورد بررسی قرار می دهیم . نزول باران و نظام علت ومعلول قرآن کریم تأکید میکند که جهان هستی بر اساس ایات قدرت وحکمت الهی ونظام علت ومعلول طبیعی و سُنَن الهی اداره می‌شوددر باره نزول باران رحمت الهی ونعمت اب می فرماید :أَفَرَأَيْتُمُ الْماءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ «68» أَأَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ «69»آيا آبى را كه مى‌نوشيد ديده‌ايد؟ آيا شما آن را از ابر باران‌زا فرو آورديد يا ما فرو فرستنده‌ايم؟ بارش باران بر اساس حکمت وقدرت خداوند تابع قوانین طبیعی ونظام اسباب ومسببات مانند تبخیر، حرکت ابرها، جریان باد و ویژگی‌های جغرافیایی است.
از این‌رو، نزول باران به مؤمن و کافر، مسلمان و غیرمسلمان، یکسان می‌رسد و قانون طبیعت با ایمان و کفر تغییر نمی‌کند.گناه و فساد؛ کاهش برکت و مانع رحمت با اینکه باران تابع قوانین طبیعی است، قرآن رابطه‌ای میان فساد اخلاقی و اجتماعی با کاهش برکت را بیان میکند. این رابطه در سطح فردی نیست؛ بلکه در سطح اجتماعی و تاریخی مطرح شده است. حضرت نوح(ع) به قوم خود فرمود: ﴿اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً * يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً * وَيُمِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهَاراً﴾ (نوح/۱۰–۱۲) یعنی استغفار و بازگشت به خدا، راه نزول رحمت و گشایش نعمت است. در آیه‌ای دیگر میفرماید: ﴿وَيَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا وَيَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلَىٰ قُوَّتِكُمْ﴾ (هود/۵۲) «مدرار» یعنی بارش فراوان و پی‌درپی. همچنین خداوند در سوره روم میفرماید: ﴿ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ﴾ترجمه: «فساد در خشکی و دریا به سبب کارهایی که مردم انجام داده‌اند آشکار شد.» (روم/۴۱) این آیات نشان میدهد که فساد اجتماعی و اخلاقی می‌تواند جریان طبیعی نعمت‌ها را مختل و برکت را محدود کند.نعمت و سختی، معیار ایمان یا کفر نیست واقعیت جهان امروز و نیز منطق قرآن هر دو نشان می‌دهند که:• برخی کشورهای مسلمان پُرباران و برخی خشک‌اند• برخی کشورهای غیرمسلمان پُرباران و برخی گرفتار خشکسالی‌اند.بنابراین، فراوانی یا کمی باران، نشانه ایمان یا کفر نیست. بلکه عوامل بسیاری در این تفاوت‌ها نقش دارند:• مدیریت و برنامه‌ریزی• علم و فناوری
• تلاش جمعی• بهره‌برداری درست از منابع • نظام حکمرانی سالم و با تدبیر قرآن میفرماید: ﴿إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَومٍ حَتّى يُغَيِّروا ما بِأَنفُسِهِم﴾«خدا سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان خودشان را تغییر دهند.» (رعد/۱۱)نعمت و بلا؛ هر دو آزمایش الهی‌اند قرآن بیان میکند:﴿وَنَبْلُوكُم بِالشَّرِّ وَالخَيْرِ فِتْنَةً﴾ترجمه: «شما را با سختی و آسانی می‌آزماییم.» (انبیاء/۳۵)یعنی نعمت نشانه محبوبیت و بلا نشانه دوری نیست؛ هر دو آزمون الهی برای رشد انسان‌اند. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند: «رُبَّ مُنعَمٍ عَلَيهِ مُستَدرَجٌ بِالنِّعَمى، وَرُبَّ مُبتَلىً مَصنوعٌ لَهُ بِالبَلْوى.»(نهج‌البلاغه، حکمت ۲۷۳)«بسا کسی که در نعمت است اما این نعمت او را به تدریج به خشم الهی نزدیک میکند؛ و بسا کسی که گرفتار است امااین گرفتاری برای او خیر است.»ایمان، عدالت و اصلاح؛ زمینه‌ساز گشایش نعمت قرآن بارها رابطه روشن میان ایمان و تقوا با گشایش نعمت را بیان کرده است:﴿وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ القُرى آمَنوا وَاتَّقَوا لَفَتَحنا عَلَيهِم بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَالأَرض﴾ترجمه: «اگر مردم شهرها ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنان می‌گشودیم.» (اعراف/۹۶) استغفار اثر اجتماعی دارد(ارزش حقیقی انسان ونظام حکیمانه تفاوت‌ها )قرآن تصریح میکند که ارزش انسان‌ها به ثروت و امکانات ظاهری نیست. دنیا ارزش ذاتی ندارد: رسول خدا(ص) فرمودند:«لَوْ كانَتِ الدُّنْيا تَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ جَناحَ بَعُوضَةٍ ما أَعْطى كافِراً وَلا مُنافِقاً مِنْها شَيْئاً.» (تحف‌العقول)
«اگر دنیا نزد خدا به اندازه بال پشه‌ای ارزش داشت، هیچ چیز از آن را به کافر و منافق نمی‌داد.» قرآن نیز میفرماید: ﴿أَهُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ… وَرَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ﴾ (زخرف/۳۲)تفاوت‌ها بخشی از نظام حکیمانه آفرینش هستند:• برخی کشاورز• برخی صنعتگر• برخی دانشمند• برخی طبیبو این تنوع سبب شکل‌گیری تمدن و تعاون اجتماعی می‌شود. باران و دیگر نعمت‌های طبیعی تابع قوانین ثابت الهی و قوانین طبیعت‌اند و به همه انسان‌ها می‌رسند. اما: • فساد اجتماعی می‌تواند مانع گسترش برکت شود. • ایمان، تقوا، عدالت و اصلاح زمینه‌ساز فزونی نعمت‌اند. • تلاش، مدیریت و علم نقش کلیدی در بهره‌برداری از نعمت‌ها دارند. • نعمت و سختی هر دو آزمون الهی برای رشد انسان‌اند.اگر جامعه‌ای به سوی پاکی، استغفار؛ عدالت و کار وتلاش حرکت کند، هم رحمت الهی بر آن افزوده می‌شود و هم با تدبیر درست نعمت‌های طبیعی به رفاه و آبادانی تبدیل خواهد شد. ونماز باران تبلور استغفار ؛ وتوبه دسته جمعی و دعا و تضرع وبازگشت به خدا و همت برای اصلاح امور است. بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی : در همه‌ی میدانهای زندگی این استغفار اثر دارد؛ حالا [مثلاً] در مسائل جاری زندگی در سوره‌ی هود [میفرماید]: وَ یا قَومِ استَغفِروا رَبَّکُم ثُمَّ توبوا اِلَیهِ یُرسِلِ السَّماءَ عَلَیکُم مِدرارا؛ یعنی خدای متعال برکات آسمانی را بر شما نازل میکند؛ بعد [میفرماید]: وَ یَزِدکُم قُوَّةً اِلىٰ قُوَّتِکُم؛ نیروی شما را هم افزایش میدهد، قوّت شما را افزایش میدهد؛ این خیلی مهم است. این هم مسئله‌ی شخصی نیست؛ مسئله‌ی عمومی است، مسئله‌ی ملّی است.1401/01/23
﴿أَهُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ ۚ نَحْنُ قَسَمْنَا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَرَفَعْنَا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا سُخْرِيًّا ۗ وَرَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ﴾﴿وَلَوْلَا أَنْ يَكُونَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً لَجَعَلْنَا لِمَنْ يَكْفُرُ بِالرَّحْمَنِ لِبُيُوتِهِمْ سُقُفًا مِنْ فِضَّةٍ وَمَعَارِجَ عَلَيْهَا يَظْهَرُونَ﴾ ایه ۳۲ و۳۳ سوره زخرف۲۵/ ۸/ ۱۴۰۴عباس کعبی
18:32 - 25 آبان 1404
نظرات کاربران
