روز سه‌شنبه، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه او ممکن است به زودی متا را ترک کند تا استارت‌آپی را تاسیس کند که بر مدل‌های جهانی متمرکز است، فناوری‌ای که لکان فکر می‌کند احتمال بیشتری دارد که وضعیت هوش مصنوعی را نسبت به مدل‌های زبانی فعلی متا پیش ببرد. مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، میلیاردها دلار را صرف چیزی کرده است که او آن را «ابرهوش» می‌نامد و ارتشی از محققان برتر را استخدام کرده است تا مدل زبانی بزرگ آن، «Llama»، را به چیزی تبدیل کنند که بتواند از چت‌جی‌پی‌تی و جمنایِ گوگل بهتر عمل کند.
لکان، به انتخاب خودش، مسیر متفاوتی را در پیش گرفته است. او به هر کسی که از او می‌پرسد می‌گوید که فکر می‌کند مدل‌های زبانی بزرگ یا LLMها، در مسیر دستیابی به رایانه‌هایی که واقعا بتوانند از انسان‌ها بهتر فکر کنند، به بن‌بست رسیده‌اند. او علاقه دارد مدل‌های جدید و امروزی را با ذهن یک گربه مقایسه کند - و معتقد است که گربه باهوش‌تر است.
چند سال پیش، او از مدیریت بخش هوش مصنوعی خود در متا، به نام FAIR، کناره‌گیری کرد و به عنوان یک همکار مستقل در تحقیقات بلندمدت مشغول به کار شد. این مرد ۶۵ ساله ماه گذشته در سمپوزیومی در موسسه فناوری ماساچوست گفت: «من در گوشه و کنار سیلیکون‌ولی، از جمله در متا، دوست پیدا نکرده‌ام و می‌گویم که ظرف سه تا پنج سال، این [مدل‌های جهانی، نه LLMها] مدل غالب برای معماری‌های هوش مصنوعی خواهد بود و هیچ‌کس عاقلی از LLMهایی از این نوع که امروز داریم استفاده نمی‌کند.»
وال‌استریت ژورنال پیش از این گزارش داده بود که لکان با همکارانش در مورد ایجاد یک استارت‌آپ متمرکز بر مدل‌های جهانی، استخدام همکاران و رایزنی با سرمایه‌گذاران صحبت کرده است. یک مدل جهانی با دریافت اطلاعات بصری، دقیقا مانند یک نوزاد حیوان یا کودک خردسال، در مورد جهان اطراف خود یاد می‌گیرد، برخلاف LLMها که مدل‌های پیش‌بینی مبتنی بر پایگاه‌های داده وسیع متنی هستند. لکان به درخواست‌ها برای اظهارنظر پاسخ نداد و متا نیز از اظهارنظر خودداری کرد.
نوآوری‌ها
لکان در پاریس متولد شد، در حومه شهر بزرگ شد و در دهه ۱۹۸۰ در دانشگاهی که اکنون به عنوان دانشگاه سوربن در فرانسه شناخته می‌شود، تحصیل کرد. او در حین اخذ مدرک دکترا، با همسرش، ایزابل، ازدواج کرد و آنها صاحب اولین پسر از سه پسرشان شدند. او یک نوازنده سازهای بادی چوبی بود و برای یک گروه رقص رنسانس، موسیقی سنتی برتون را می‌نواخت.
لکان که همیشه از بقیه جلوتر بود، یادگیری ماشین را قبل از اینکه مد شود، مطالعه می‌کرد. او پیش از آنکه هینتون به یک اسطوره هوش مصنوعی تبدیل شود، در آزمایشگاه هوش مصنوعی جفری هینتون، برنده جایزه نوبل، در تورنتو کار می‌کرد و بخش عمده‌ای از دوران اولیه حرفه‌ای خود را در نیوجرسی در آزمایشگاه‌های بل گذراند، موسسه‌ای که به خاطر تعداد زیاد اختراعات حاصل از آن مشهور است. لکان در سال ۲۰۲۳ به مجله وایرد گفت: «چیزی که بیش از همه مرا هیجان‌زده می‌کند، کار کردن با افرادی است که از من باهوش‌ترند، زیرا این کار توانایی‌های شما را تقویت می‌کند.»
در شرکت بل (Bell)، لکان به توسعه فناوری تشخیص دستخط کمک کرد که به‌طور گسترده توسط بانک‌ها برای خواندن خودکار چک‌ها مورد استفاده قرار گرفت. او همچنین روی پروژه‌ای برای دیجیتالی کردن و توزیع اسناد کاغذی از طریق اینترنت کار کرد. لکان که گفته می‌شود همیشه به فیزیک علاقه‌مند بوده است، بیشتر با فیزیکدانان در بل کار می‌کرد و تعدادی کتاب درسی فیزیک خوانده بود.
او ۱۲ سال پیش در یک جلسه پرسش و پاسخ در ردیت گفت: «من با خواندن مطالبی که ظاهرا ربطی به هوش مصنوعی یا علوم کامپیوتر ندارند، چیزهای زیادی یاد گرفتم(مدرک کارشناسی من مهندسی برق است و آموزش رسمی من در علوم کامپیوتر بسیار کوتاه است)».
در سال ۲۰۰۳، لکان تدریس علوم کامپیوتر را در دانشگاه نیویورک آغاز کرد و بعدها مدیر موسس مرکز علوم داده دانشگاه نیویورک شد. وقتی در نیویورک بود، به خاطر رفت و آمد مکرر به کلوپ‌های جاز این شهر شناخته شده بود. در سال ۲۰۱۳، زاکربرگ شخصا او را برای ریاست بخش جدید هوش مصنوعی در چیزی که در آن زمان فیس‌بوک نامیده می‌شد، استخدام کرد. لکان به مدت چهار سال بر این آزمایشگاه نظارت داشت و در سال ۲۰۱۸ از سمت خود کناره‌گیری کرد تا به‌عنوان یک همکار مستقل و دانشمند ارشد هوش مصنوعی فیس‌بوک فعالیت کند.
او به همراه هینتون و یوشع بنگیو، جایزه ای.ام تورینگِ ۲۰۱۸، بالاترین جایزه در علوم کامپیوتر را از آن خود کرد. این جایزه به پاس قدردانی از کار بنیادی آنها در زمینه شبکه‌های عصبی، سیستم‌های چندلایه‌ای که زیربنای بسیاری از سیستم‌های قدرتمند هوش مصنوعی، از چت‌بات‌های اوپن‌ای‌آی گرفته تا خودروهای خودران هستند، اهدا شد. از آن زمان، لکان که با لهجه‌ی فرانسوی ملایمی صحبت می‌کند و به خاطر زدن عینک‌های مشکی ری‌بن و پیراهن‌های یقه‌دار شناخته می‌شود، تا حد زیادی به چهره‌ی شاخص این شرکت تبدیل شده است.
او عضوی از تیمی که به ایجاد اولین مدل زبان بزرگ متن‌باز متا، به نام «Llama»، کمک کرد، نبود و از آن زمان تاکنون در عملیات روزمره توسعه آنها مشارکتی نداشته است. افرادی که با او کار کرده‌اند می‌گویند لکان روی پروژه‌های خودش کار می‌کند و به کنفرانس‌ها سفر می‌کند و در مورد عینک هوش مصنوعی متا و دیدگاه‌های خودش در مورد مسیر پیشرفت هوش مصنوعی صحبت می‌کند.
لئون بوتو، دوست قدیمی لکان، پیش از این به وال‌استریت ژورنال گفته بود که او «به نوعی لجباز است»، به این معنی که مایل است به دیدگاه‌های دیگران گوش دهد، اما اعتقادات راسخی برای خودش دارد. او همچنین در مورد موضوعات مختلف دیگری نیز نظرات محکمی دارد. او در وب‌سایت خود نوشت: «من هر چیزی هستم که راست مذهبی آمریکایی از آن بیزار است: یک دانشمند، یک چپ‌گرا (حداقل طبق استانداردهای آمریکایی)، یک استاد دانشگاه و یک فرانسوی.»
فصل جدایی
بیشتر اظهارات اخیر او، انتقاد از شرکت‌های LLM در مرکز جاه‌طلبی‌های زاکربرگ و همچنین تقریبا هر شرکت بزرگ فناوری دیگر بوده است. او در پادکست «بیگ تکنولوژی» الکس کانتروویتز در بهار امسال گفت: «ما قرار نیست فقط با مقیاس‌بندی LLMها به هوش مصنوعی در سطح انسان برسیم.» «هیچ راهی وجود ندارد، مطلقا هیچ راهی و هر چه از برخی از همکاران ماجراجوی من بشنوید، این اتفاق ظرف دو سال آینده رخ نخواهد داد. مطلقا هیچ راهی وجود ندارد که این اتفاق بیفتد.»
تابستان امسال، به‌عنوان بخشی از یک تغییر ساختار اساسی، زاکربرگ، الکساندر وانگ ۲۸ ساله را به عنوان مدیر ارشد هوش مصنوعی جدید متا - رئیس جدید لکان - و شنگجیا ژائو، یکی از سازندگان چت‌جی‌پی‌تی را به‌عنوان دانشمند ارشد جدید متا منصوب کرد. کارمندان بخش هوش مصنوعی بیش از هزار نفره‌ی متا شروع به پرسیدن از یکدیگر کردند: «چه اتفاقی برای یان لکان خواهد افتاد؟» برخی این اطلاعیه‌ها را به منزله کنار گذاشته شدن لکان پس از عدم همراهی با دیدگاه هوش مصنوعی زاکربرگ تلقی کردند.
مدیرعامل در ماه ژوئیه در برنامه رسانه اجتماعی خود، Threads، با اشاره به بخش هوش مصنوعی که بیش از یک دهه پیش لکان را برای رهبری آن استخدام کرده بود، نوشت: «هیچ تغییری در نقش یان ایجاد نشده است. او همچنان دانشمند ارشد FAIR خواهد بود!» FAIR مخفف گروه تحقیقات بنیادی هوش مصنوعی(the Fundamental AI Research group) است. لکان در کامنتی پاسخ داد: «من مشتاقانه منتظر همکاری با شنگجیا هستم.» با این حال، طبق گفته کارمندان فعلی و سابق، در ماه‌های اخیر، بخش هوش مصنوعیِ رو به رشد لکان با تعدیل نیرو و کاهش منابع مواجه شده و از اعتبار داخلی کمتری برخوردار شده است.
برای مدت طولانی، این بخش، به سرپرستی لکان، به‌عنوان مکانی برای بحث در مورد ایده‌های بلندپروازانه در مورد آینده هوش مصنوعی، انجام آزمایش‌هایی که ممکن است نتیجه بدهند یا ندهند، و بدون توجه به اینکه چگونه پیشرفت‌های تحقیقاتی آنها ممکن است روزی به محصولات واقعی تبدیل شود، در نظر گرفته می‌شد.
اکنون، سازمان تحقیقاتی جدید هوش مصنوعی متا، پر از استخدام‌های جدید که میلیون‌ها دلار درآمد دارند، توسط وانگ رهبری می‌شود، کسی که تیم‌ها را به سمت دستیابی به پیشرفت‌های سریع و تبدیل سریع این پیشرفت‌ها به محصول سوق می‌دهد. در همین حال، لکان در آسیا و اروپا پرسه می‌زند و در کنفرانس‌ها سخنرانی می‌کند. او در یکی از همین سخنرانی‌ها در اوایل امسال، به محققان مشتاق توصیه‌هایی کرد: «اگر دانشجوی دکترا در هوش مصنوعی هستید، به هیچ وجه نباید روی LLMها کار کنید.»
