زندگی در هوشمندترین شهرهای جهان چه شکلی است؟
از حمل‌ونقل هوشمند با هوش مصنوعی تا زندگی بدون پول نقد؛ این شهرها با فناوری پیشرفته و نوآوری روزمره در صدر شاخص جهانی نوآوری قرار دارند.
زندگی در هوشمندترین شهرهای جهان چه شکلی است؟
منبع تصویر، Getty Images
- نویسنده, لیندسی گالووی
- شغل, روزنامه‌نگار
از حمل‌ونقل هوشمند با هوش مصنوعی تا زندگی بدون پول نقد؛ این شهرها با فناوری پیشرفته و نوآوری روزمره در صدر شاخص جهانی نوآوری قرار دارند.
با رشد سریع هوش مصنوعی، خودروهای خودران و فراگیر شدن انرژی‌های سبز، نوآوری با سرعتی بی‌سابقه پیش می‌رود. اختراعات تازه و ثبت اختراع‌های جدید در کشورهای مختلف در حال شکل‌گیری‌اند، اما چند نقطه در جهان بیش از همه پیشگام این حرکت هستند.
شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۵، که هر سال از سوی سازمان جهانی مالکیت فکری منتشر می‌شود، برترین کشورها و مجموعه‌های شهری را بر اساس معیارهایی همچون الگوهای سرمایه‌گذاری، پیشرفت فناوری، نرخ پذیرش و تاثیر اجتماعی-اقتصادی کلی رتبه‌بندی می‌کند.
به‌طور کلی، ۱۰۰ شهر برتر، از سان‌فرانسیسکو تا شنژن، بیش از ۷۰ درصد اختراعات ثبت‌شده و سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر جهان را در اختیار دارند.
ما با ساکنان این شهرهای برتر نوآوری گفتگو کردیم تا دریابیم فناوری چگونه زندگی روزمره را شکل می‌دهد و بازدیدکنندگان چگونه می‌توانند این ایده‌های پیشرفته را اغلب پیش از آنکه به دیگر نقاط جهان برسند، تجربه کنند.
۱. شنژن، هنگ‌کنگ، گوانگژو
چین امسال برای نخستین‌بار به لطف افزایش چشمگیر ثبت اختراعات، سرمایه‌گذاری علمی و رشد سرمایه‌گذاری جسورانه وارد جمع ۱۰ کشور برتر شاخص جهانی نوآوری شد. این کشور اکنون میزبان ۲۴ قطب نوآوری از ۱۰۰ قطب برتر این گزارش است و مرکز فناوری جنوب چین یعنی شنژن، هنگ‌کنگ، گوانگژو در رتبه نخست قرار گرفته است.
در این منطقه، فناوری در تار و پود زندگی روزمره تنیده شده و نوآوری بخشی از فرهنگ است.
جیمی ریور، ساکن هنگ‌کنگ، می‌گوید: «ممکن است در بازار خیابانی باشید که فروشنده‌ها با کیوآر کد پول می‌گیرند، در حالی که هنوز قیمت‌ها را با دست روی کاغذ نوشته‌اند یا صاحبان مغازه‌های کوچک سفارش‌های تحویل‌شان را از طریق سه اپلیکیشن مختلف مدیریت می‌کنند.»
ریور که سه سال است در این منطقه زندگی می‌کند، می‌افزاید: «برخورد بین قدیم و جدید، انرژی عجیبی ایجاد می‌کند که هیچ کس از امتحان کردن چیزهای تازه نمی‌ترسد.»
کارت هوشمند اختاپوس هنگ‌کنگ که نخستین‌بار در سال ۱۹۹۷ به‌عنوان روش پرداخت در حمل و نقل عمومی معرفی شد، اکنون به راه‌حلی روزانه و پرکاربرد بدل شده که از دستگاه‌های فروش خودکار تا پارکومترها را شامل می‌شود.
منبع تصویر، Getty Images
برای تجربه فناوری پیشرفته هنگ‌کنگ، جیمی ریور به بازدیدکنندگان توصیه می‌کند شبانه سوار کشتی استارفری شوند و نمایش سمفونی نورها را تماشا کنند. نمایشی که موسیقی با نور، لیزر و نمایشگرهای ال‌ای‌دی در ۴۳ ساختمان هماهنگ می‌شود.
شنژن، که میزبان شرکت‌های جهانی همچون هواوی و تنسنت است، از یک روستای ماهیگیری به مرکز فناوری بدل شده و این تحول حاصل تصمیم آگاهانه دولت چین بود که در سال ۱۹۸۰ با ارائه معافیت‌های مالیاتی و مشوق‌هایی برای ترغیب نوآوری این شهر را به نخستین منطقه ویژه اقتصادی خود تبدیل کرد.
جایگاه این شهر به‌عنوان مرکز خلاقیت پس از آن تقویت شد که در سال ۲۰۰۸ به‌عنوان شهر خلاق یونسکو معرفی شد و سرمایه‌گذاری در فضاهایی همچون آزمایشگاه نوآوری باز شنژن افزایش یافت.
لیون هوانگ که از سال ۲۰۰۸ در این منطقه ساکن است، می‌گوید: «فضاها برای همه در دسترس‌اند و دسترسی مقرون به صرفه به ابزارهای پیشرفته، از جمله تجهیزات واقعیت مجازی را ممکن می‌سازند. تنوع افرادی که به این مکان‌ها رفت‌وآمد دارند از علاقه‌مندان و دانشجویان گرفته تا حرفه‌ای‌های شرکت‌هایی مانند هواوی و دی‌جی‌آی، فضایی واقعا فراگیر ایجاد می‌کند.»
هوانگ پیشنهاد می‌کند بازدیدکنندگان یکی از نمایش‌های عظیم پهپادی که بر فراز خلیج پارک استعدادهای شنژن یا در جریان رویدادهای بزرگی مانند جشنواره بهار و روز ملی برگزار می‌شود را تماشا کنند. این شهر رکورد بزرگ‌ترین نمایش پهپادی جهان با تقریبا ۱۲ هزار پهپاد را ثبت کرده است.
۱۰ شهر پیشگام نوآوری در دنیا
۱.شنژن، هنگ‌کنگ، گوانگژو
۲. توکیو، یوکوهاما
۳. سن‌خوزه، سان‌فرانسیسکو
۴. پکن
۵. سئول
۶. شانگهای، سوژوو
۷. نیویورک
۸. لندن
۹. بوستون، کمبریج
۱۰. لس‌آنجلس
۲. توکیو، یوکوهاما
توکیو و یوکوهاما که در رتبه دوم قرار دارند، بیشترین درصد ثبت اختراعات بین‌المللی را در جهان تولید می‌کنند و بیش از ۱۰ درصد ثبت‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. با این حال، ساکنان این منطقه بیش از درخشش فناوری، کارآمد بودن آن را تحسین می‌کنند.
دانا یائو که همسرش را در توکیو ملاقات کرده و اکنون بین ژاپن و ایالات متحده در رفت و آمد است، می‌گوید: «در ژاپن، فناوری چیزی خیالی مثل ماشین‌های پرنده که در سال ۲۰۵۰ تصورش را داشتیم نیست.»
او ادامه می‌دهد: «در عوض، این کارت قطار است که می‌شود با آن از اتوبوس و دستگاه‌های فروش خودکار استفاده کرد، یا حسگرهای هوش مصنوعی در فروشگاه‌ها که امکان پرداخت بدون نیاز به صندوق‌دار را فراهم می‌کنند. این نوآوری‌های کوچک ولی قدرتمند همه‌جا هستند. بسیار پیشرفته، اما همچنان انسانی و واقعا مفید هستند.»
منبع تصویر، Alamy
مسافران می‌توانند این جهان فناورانه را درهتل «هنا نا» تجربه کنند. جایی که فرآیند پذیرش کاملا خودکار است، برخی از کارکنان ربات‌اند و تخت‌های هوشمند دما را برای خواب بهینه تنظیم می‌کنند. یائو همچنین توصیه می‌کند سوار قطار بدون راننده در خط یوریکامومه در خلیج توکیو شوند و می‌گوید: «کاملا خودکار است و مناظر خیره‌کننده‌ای از شهر و پل رنگین‌کمان ارائه می‌دهد.»
۳. سن‌خوزه، سان‌فرانسیسکو
خوشه سن‌خوزه، سان‌فرانسیسکو که در جهان با نام سیلیکون ولی شناخته می‌شود، در زمینه سرمایه‌گذاری جسورانه پیشتاز است و تقریبا ۷ درصد کل معاملات جهانی در این حوزه را به خود اختصاص می‌دهد. گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۵ همچنین دریافت که این منطقه بیشترین تراکم فعالیت‌های نوآورانه به نسبت جمعیت را دارد.
همین تراکم دلیل اصلی جذب کارآفرینان و بنیان‌گذاران استارت‌آپ‌هاست، به‌ویژه با رشد فرصت‌های مرتبط با هوش مصنوعی.
ریتش پاتل، ساکن تازه‌وارد سان‌فرانسیسکو و بنیان‌گذار«تیکت فری» می‌گوید: «من هرگز نمی‌خواستم در سان‌فرانسیسکو زندگی کنم تا همین حالا. اوضاع شبیه دوران اوج دات‌کام است. افراد بسیار باهوشی اینجا گرد هم آمده‌اند و کسانی که رفته بودند، برگشته‌اند.»
این یعنی فرصت‌های شبکه‌سازی در همه‌جا وجود دارد. پاتل می‌گوید: «ممکن است سر میز شام درباره چالش‌های استارت‌آپ‌تان صحبت کنید و ناگهان کسی از حضار بگوید که می‌تواند کمک کند. او یک پیامک می‌فرستد و ناگهان ملاقات یا معرفی با فرد مرتبطی دارید که هیچ‌گاه با ایمیل یا شبکه‌های اجتماعی نمی‌توانستید به او دسترسی پیدا کنید. واقعا عجیب است!»
منبع تصویر، Alamy
برای بازدیدکنندگان سان‌فرانسیسکو و سیلیکون ولی، همه‌چیز درباره آزمایش فناوری‌هایی است که هنوز اجرایی نشده‌اند.
پاتل می‌گوید: «اینجا فناوری‌هایی را خواهید دید که بقیه جهان شاید شش تا دوازده ماه بعد بشناسد.» سرویس‌های حمل‌ونقل آنلاین مانند اوبر و لیفت پیش از آنکه به شرکت‌هایی جهانی بدل شوند در این منطقه رایج شدند و اکنون خودروهای خودران ویمو سهم بزرگی از بازار این منطقه را در اختیار دارند و هر کسی می‌تواند با دانلود اپلیکیشن‌ها از آن‌ها استفاده کند.
۴. پکن
در شاخص جهانی نوآوری، پایتخت چین از نظر تولید پژوهش‌های علمی، از تمامی شهرهای دیگر پیشی گرفته و ۴ درصد کل مقالات منتشر شده جهانی را به خود اختصاص داده است. اما ساکنان می‌گویند نقطه قوت واقعی پکن، توازن میان زیرساخت‌های پیشرفته فناوری و ریشه‌های فرهنگی عمیق آن است.
اله فرل-کینگزلی، آینده‌پژوه هوش مصنوعی که اکنون پکن را خانه خود می‌داند، می‌گوید: «شهرهای هوشمند دیگر بیشتر روی ظاهر مدرن تمرکز دارند، اما پکن نوآوری، فرهنگ و کیفیت زندگی را ترکیب می‌کند و همین باعث می‌شود همزمان هم پیشرفته و هم منحصربه‌فرد باشد.»
او می‌گوید زندگی روزمره با اپلیکیشن‌های جامع مانند الی‌پی و وی‌چت اداره می‌شود. اپلیکیشن‌هایی که قابلیت‌هایی همچون ترجمه، پرداخت با کیوآرکد و سفارش غذا را در یک‌جا ارائه می‌کنند.
او همچنین می‌گوید هوش مصنوعی، به‌ویژه دیپ‌سیک و دوبائو، در خدمات روزمره گنجانده شده که ترجمه را برای انگلیسی‌زبانان آسان‌تر می‌کند.
تنها نکته آزاردهنده، ترک پکن و مواجهه با خدماتی است که در جاهای دیگر به آن روانی نیست.
فرل-کینگزلی می‌گوید: «همه‌چیز اینجا آن‌قدر خوب کار می‌کند که تقریبا فراموش می‌کنید چقدر یکپارچه و نوآورانه است، تا وقتی که از اینجا خارج می‌شوید. به‌ندرت خطای بزرگی در فناوری می‌بینم و وقتی در کشورهای دیگر هستم و این خدمات را ندارم یا اوضاع روان پیش نمی‌رود، اغلب ناامید یا بی‌حوصله می‌شوم.»
منبع تصویر، Getty Images
مسافران می‌توانند فناوری هوش مصنوعی پیشرفته پکن را با رزرو تاکسی‌ربات آپولو از بایدو تجربه کنند.
فرل-کینگزلی می‌گوید: «تجربه‌ای فوق‌العاده هیجان‌انگیز است، به‌ویژه چون فرمان ندارد! فقط سوار می‌شوید و خودرو به‌تنهایی حرکت می‌کند. هم آینده‌نگرانه است و هم شگفت‌انگیز، و در عین حال احساس امنیت می‌کنید.»
۵. سئول
سئول که در جایگاه پنجم شاخص جهانی قرار دارد، ۵/۴ درصد از ثبت اختراعات جهانی را به خود اختصاص داده و در آسیا در زمینه معاملات سرمایه‌گذاری جسورانه پیشتاز است (و در رتبه دوم جهانی پس از سان‌فرانسیسکو قرار دارد). ساکنان می‌گویند تلاش کره جنوبی برای نوآوری، ناشی از ضرورتی بنیادین است، چرا که این کشور کوچک منابع طبیعی اندکی برای بهره‌برداری دارد.
کریس اوبرمن که از سال ۲۰۲۴ در سئول زندگی می‌کند می‌گوید: «کشور مجبور است از طریق نوآوری و فناوری رقابت کند. پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های بسیاری از مردم در فقر زندگی می‌کردند، پس هنوز این تمایل و انرژی قوی برای رشد، پیشرفت، نوآوری و عقب نماندن وجود دارد.»
منبع تصویر، Getty Images
بخش عمده‌ای از نوآوری و فناوری در زندگی روزمره گنجانده شده است. خانه‌ها معمولا دارای درهایی با قفل‌های دیجیتال هستند و سیستم‌های پرداخت بدون پول نقد به این معناست که تنها با تلفن همراه می‌توان بیرون رفت.
اوبرمن می‌گوید: «کلید، کارت، کیف پول، پول نقد، همه را می‌توانم در خانه بگذارم.»
بازدید کنندگان می‌توانند زیرساخت‌های آینده‌نگرانه شهر را در امتداد نهر چئونگی چئون تجربه کنند. منطقه‌ای قابل پیاده‌روی و قابل عبور که اتوبوس‌های برقی خودران در آن تردد می‌کنند و می‌توان به‌راحتی سوار یا پیاده شد. در سراسر شهر، فروشگاه‌های بدون صندوق‌دار به‌صورت ۲۴ ساعته فعال‌اند، مشتریان می‌توانند کالاها را بردارند و در دستگاه‌های هوشمند پرداخت کنند، در حالی که سیستم‌های هوش مصنوعی موجودی کالا را ردیابی کرده و از سرقت جلوگیری می‌کنند.
