خوراکی‌های محبوب بچه‌های دهه ۴۰ | از الدورادو و کیم دوقلو تا پفک‌نمکی

همشهری آنلاین - نصیبه سجادی : تنقلات و خوراکی‌های سال‌های دور پایتخت تنوع امروز را نداشت، ولی آنقدر خوشمزه بود که بچه‌مدرسه‌ای‌ها پول‌های‌شان را کنار بگذارند تا لذت خوردن آنها را از دست ندهند. نصرالله حدادی، تهران‌پژوه می‌گوید: «بچه‌های قدیم خوراکی‌های ساده‌ای می‌خوردند که بچه‌های امروز به آنها نگاه هم نمی‌کنند. نان بستنی یکی از آنها بود.»

بامیه و نان بستنی

حدادی می‌گوید: «مغازه نزدیک خانه ما یک گونی زائده نان بستنی را می‌خرید ٢ تومن و این را قسمت می‌کرد و هر قسمت را ۱۰ شاهی می‌فروخت. هم صاحب مغازه این وسط سود می‌کرد، هم بچه‌ها به‌زعم خودشان خوراکی خوشمزه خورده بودند. بامیه‌ هم بود که به آن می‌گفتند «سری» و به‌صورت گرد و مدور ۴یا ۵ - ۶ کیلو را در سینی روی هم می‌چیدند. بعضی‌ بچه‌ها که زرنگ‌تر بودند ٢ زار می‌دادند می‌گفتند سری برمی‌دارم و سر بامیه را می‌گرفتند و تا جایی که نمی‌شکست متعلق به آنها بود. البته فروشنده‌ها از آنها هم زرنگ‌تر بودند. هر چندسانت به چندسانت با نوک چاقو به بامیه طوری که معلوم نباشد ضربه می‌زدند و زبل‌ترها هم حتی وقتی سر آن را می‌گرفتند و می‌کشیدند سریع می‌شکست، چه برسد به بقیه.»

خروس قندی

حدادی می‌گوید: «خروس قندی هم محبوب ما بود. شکر و آب به اضافه یک ماده رنگی که در قالب‌هایی که شکل خروس قندی بود می‌ریختند وقتی سفت می شد می‌دادند دست بچه‌ها. ۲تا ده شاهی قیمتش بود. آلاسکا خوراکی محبوب دیگری بود که عبارت بود از آب رنگ شده و شیرین که چوب داشت و خیلی ارزان بود. این را در محفظه‌های چرخداری می‌گذاشتند که آب نمی‌شد و در محله‌ها داد می‌زدند آلاسکا آلاسکا و می‌فروختند. تقریبا تا اواخر دهه ۴۰ منتهی به ۵۰ خوردنی بچه‌ها منحصر به همین‌ها بود.

یک خوراکی عجیب‌وغریبی دیگری هم بود که خیلی دوست داشتیم به نام «فوتینا». خوردنش مکافات داشت. مخلوطی از آرد نخودچی به اضافه شکر که در پاکت‌های پلاستیکی کوچکی بود و یک نی کوچک هم داخلش می‌گذاشتند. به‌خاطر اینکه آرد نخودچی راه گلو را نبندد آن را هورت می‌کشیدیم.»

پفک‌نمکی تا یام‌یام و الدورادو

همه اینها تا اواخر دهه ٤٠ بود و به گفته حدادی با راه‌اندازی کارخانه مینو توسط مرحوم خسروشاهی نسل تازه‌ای از ‌خوراکی‌ها به بازار آمد. او می‌گوید: « اوایل دهه ۵٠ بستنی آمریکایی کانادا فراست که در نیم‌لیوان و خیلی ارزان بود به بازار خوراکی‌ها آمد. برای اینکه خانواده‌ها راغب شوند آن را برای بچه‌ها بخرند خیلی ارزان بود؛ فقط ۳ قران، درحالی‌که استکانش بیشتر از این می‌ارزید. الدورادو هم بود؛ بستنی قیفی‌ای که عکس یک کابوی آمریکایی روش بود. همان زمان کیم به بازار آمد که کارخانه شیرپاک تولید می‌کرد؛ یک‌قلو ٤ یا ۵ قران و دوقلو ٦قران. کم‌کم سال ۵١-۵٢ یام‌یام آمد؛ شیرینی‎ای که رویش کاکائو و قهوه بود. پفک را اولین‌بار کارخانه مینو تولید کرد و با تبلیغ «پ پ پفک نمکی» بچه‌ها را مجذوب خود می‌کرد.