یادداشت مهمان؛ عرفان صادقی: در دوره کنونی، با شتاب گرفتن فناوری‌های ارتباطی و گسترش فضاهای مجازی، میدان تازه‌ای برای بازنمایی و ترویج سبک زندگی‌های مدرن، مصرف‌گرا و عمدتا بی‌ریشه فراهم شده است. رویکردی که عمدتا در تقابل با ارزش‌های انسانی و اسلامی قرار داشته و به ویژه جوانان و نسل‌های تازه را هدف قرار می‌دهند و می‌کوشند نظام ارزشی آنان را در مسیر دیگری بازتعریف کنند.
در چنین وضعیتی، بازگشت به الگوهای اصیل فرهنگی و بازخوانی زیست معنوی و شهیدانه جاری در تمدن ایرانی- اسلامی شکل گرفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نه‌تنها یک ضرورت فرهنگی، بلکه یک مسئولیت اجتماعی مهم و اثرگذار به شمار می‌رود. ساحت هنر و به ویژه مدیوم سینما، از ظرفیت بی‌بدیلی برای بازخوانی طریقه سبک زندگی اسلامی و به طور خاص، چگونگی زیست و حیات شهدای والامقام از صدر اسلام تا کنون، برخوردار است. ظرفیتی که اگر درست و هوشمندانه از آن بهره گرفته شود، می‌تواند جوان امروز را با حقیقتی آشنا کند که فراتر از هیاهوی شبکه‌ها و جذابیت‌های زودگذر، او را با پیوندهای عقیدتی و تمدنی خود آشنا می‌کند.
دومین دوره جشنواره فیلم و فیلمنامه «ایثار» دقیقا در چنین نقطه و بزنگاه حساسی قد علم کرده است؛ رویدادی که به همت معاونت فرهنگی و آموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران و با مشارکت استانداری آذربایجان شرقی و شهرداری تبریز برگزار خواهد شد. با بررسی اهداف، رویکردها و موارد مطرح شده در فراخوان این جشنواره مشخص می‌شود که این رویداد صرفا یک برنامه هنری همچون سایر جشنواره‌ها نیست؛ بلکه پنجره‌ای برای بازنمایی واقع‌نمایانه سبک زندگی اسلامی و ایرانی، آن‌گونه که در طریقه زیست و جهان شهدا معنا یافته است، به شمار می‌رود. در حقیقت، «ایثار» یک نام نمادین نیست؛ یک روایت زنده، یک جهان‌بینی، و یک شیوه بودن در روزگار پیچیده و پراضطراب امروز است که می‌تواند بار دیگر جوانان را به هویت بنیادین و اصیل خود متصل کند.
اگر امروز گفتمان غالب بر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تلاش می‌کند مصرف‌گرایی را با مفهومی همچون خوشبختی هم‌معنا نشان دهد، در زیست شهیدانه، معنا در مواردی همچون «بخشش»، «تعهد»، «مسئولیت» و «خدمت» شکل می‌گیرد.
فردی که به مقام والای شهادت نائل شده است، تنها یک شخصیت تاریخی نیست؛ شهید، انسانی است که توانسته در اوج واقعیت‌های زندگی، سبک زندگی خود را مطابق و بر مبنای ارزش و فضیلت‌های انسانی بازتعریف کند. چنین تعریفی از زندگی، نه در رقابت‌های اقتصادی و نه در تفاخرهای ظاهری معنا پیدا نمی‌کند. بلکه معطوف به ساختن، رشد و تعالی است. یکی از مأموریت‌های امروز هنر، انتقال همین پیام است.
جشنواره فیلم و فیلمنامه ایثار می‌کوشد این پیام را از قالب شعار خارج کرده و آن را در قالب تجربه‌های زیسته، روایت‌های انسانی و تصویرهای قابل لمس ارائه دهد. هنر سینما بیش از هر رسانه دیگر، توانایی دارد که قصه‌ها را جان ببخشد؛ قصه‌هایی از مادران شهدا، جانبازان، رزمندگان، خانواده‌هایی که بار مسئولیت را با افتخار بر دوش کشیدند و جوانانی که با الهام از همین سبک زندگی معنوی، مسیر تازه‌ای را برای خود انتخاب کردند. هر فیلم، هر فیلمنامه و هر روایت در این جشنواره می‌تواند پلی برای انتقال ارزش‌هایی باشد که شاید در هیاهوی زندگی دیجیتال فراموش شده‌اند.
این جشنواره بر محوریت مفهوم «سبک زندگی اسلامی» نیز تأکید دارد؛ رویکردی که در آن روابط انسانی، ساده‌زیستی، کرامت، عدالت‌جویی و معنویت نقش اصلی را ایفا می‌کنند.
در این چارچوب، زیست شهیدانه به‌عنوان عالی‌ترین نمود سبک زندگی اسلامی شناخته می‌شود؛ چراکه شهید، انسان زیستن در مسیر ارزش‌ها است. بازنمایی این سبک زندگی در قالب هنر، می‌تواند مخاطب را نه با شعار، بلکه با تجربه‌ای احساسی و شناختی درگیر کند. همین مواجهه عمیق است که می‌تواند مسیر ذهنی و رفتاری نسل جوان را تحت تأثیر قرار دهد.
برگزاری چنین رویدادهایی در شرایط پیچیده فرهنگی امروز کشور، یک اتفاق ساده فرهنگی تلقی نمی‌شود بلکه به مثابه بخشی از یک جریان تمدنی عمل خواهد کرد. جریانِ بازگشت به هویت، بازگشت به ریشه‌ها و بازخوانی معنای واقعی زندگی. جوان امروز به تصویرهای واقعی، ملموس و صادقانه نیاز دارد. تصویرهایی که در آنها قهرمان‌های حقیقی نمود پیدا کرده و از تصویر شدن قهرمان‌های مجازی و کلیشه‌ای ساخته دست الگوریتم‌ها خبری نباشد. جشنواره فیلم و فیلمنامه ایثار در صورت اتکا به برنامه‌های راهبردی اصیل خود می‌تواند چنینی میدان را فراهم کند. در یک رویکرد و برنامه بلند مدت، این جشنواره می‌تواند فضایی را به وجود آورد که طی آن، آثار حاضر در جشنواره الهام‌بخش جوانانی باشند که در جست‌وجوی بعد و معنای دیگری از زندگی هستند. معنایی که البته در پشت پرده مصرف‌گرایی و فرهنگ نمایش، به سادگی قابل دستیابی نیست.
این جشنواره همچنین فرصتی برای پیوند نسل‌ها فراهم می‌کند. پیوند میان نسل جنگ و نسل امروز؛ میان ناگفته‌های آن دوران و پرسش‌های دوران حاضر.
وقتی یک جوان روایت ایثار جانبازی را بر پرده سینما دنبال می‌کند یا سخنان مادری را می‌شنود که سال‌ها بار فقدان فرزند شهید خود را با صبر و ایمان بر دوش کشیده است، با افقی تازه از معنای زندگی روبه‌رو می‌شود؛ افقی که برایش غریب اما در عین حال جذاب و اصیل است. چنین تصویری نه حاصل پند و اندرزهای مستقیم است و نه نتیجه اجبار؛ بلکه به نوعی ثمره برخورد بی‌واسطه با حقیقتی است که قدرت تأثیرگذاری آن از دل روایتی صادقانه و نجیب برمی‌خیزد.
جشنواره فیلم و فیلمنامه ایثار، صرفا یک رقابت هنری نیست. این رویداد به مثابه یک دعوت است. دعوتی برای اندیشیدن به این پرسش بنیادی که چطور می‌توان در زمانه‌ای پرهیاهو، همچنان بر اساس ارزش‌های انسانی زیست؟ پاسخ این پرسش، در بازگشت به همان سبک زندگی اسلامی و زیست شهیدانه نهفته است؛ طریقه‌ای از زیست که می‌تواند مسیر آینده فرهنگی جامعه را روشن‌تر، انسانی‌تر و ریشه‌دارتر سازد.
