وقف بورس در محدوده‌های کنونی را می‌توان نشانه‌ای از غلبه احتیاط در سمت تقاضا و واکنش منفی بازار به کمبود محرک‌های بنیادی در مقطع کنونی دانست. شاخص بورس ۸ روز است که از کانال ۳.۲ میلیونی عقب‌نشینی کرده و برای عبور از این سد روانی مقاومت جدی را نشان می‌دهد. با وجود آنکه روز دوشنبه، نماگر اصلی، تا نزدیکی مرز ۳.۲میلیونی پیشروی کرده بود، با فشار عرضه‌ها مواجه شد. به نظر می‌رسد دلایل متعددی مانع از آن شده تا بورس در برابر رقبا، خودنمایی کند. عدم ثبات وضعیت متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام عامل اصلی انزوای بورس است. در کنار نوسان دلار و افزایش جذابیت بازارهای موازی رشد نرخ بازده اوراق دولتی به بالای ۳۷درصد نیز سد جدیدی پیشروی بازار شده است.
در دو ماه و نیم گذشته، بورس تهران یکی از کم‌سابقه‌ترین دوره‌های رشد خود در سال ۱۴۰۴ را تجربه کرده است. شاخص کل بورس رشد اخیر خود را از کف ۲میلیون و ۳۹۵ هزار واحدی در ۸ شهریور آغاز کرد و با عبور تدریجی از مقاومت‌های مهم، در ۱۲ آبان‌ماه به سقف تاریخی ۳میلیون و ۲۶۵ هزار واحد رسید. با این حال روند صعودی مذکور ادامه نیافت. نگاهی به فراز و فرود بازار سهام طی این مدت نشان می‌دهد، برخی متغیرها نقش مهمی در این رشد ایفا کرده‌اند و موجب بازگشت تدریجی سهامداران خرد پس از ماه‌ها خروج سرمایه شده‌اند. کارشناسان بر این باورند که ثبات نسبی در وضعیت متغیرهای کلان از جمله نرخ ارز و انتظارات تورمی سبب شده تا بورس تهران بخش قابل‌توجهی از ریزش ماه‌های قبل را جبران کند. به همین دلیل استراحت قیمت، زمینه را برای فاز جدیدی از رفتارهای محتاطانه در بین معامله‌گران فراهم کرده و جای نگرانی چندانی ندارد.
آنچه در بازار سه‌شنبه گذشت
معاملات روز سه‌شنبه بورس تهران تحت تاثیر غلبه عرضه و تضعیف تقاضا قرار گرفت. شاخص کل که از ابتدای هفته تلاش کرده بود در مسیر صعودی پایدار شود، دیروز با افت ۰.۴۷ درصدی عقب نشست و در سطح ۳میلیون و ۱۶۰ هزار واحد متوقف شد؛ سطحی که از منظر تکنیکال یک ناحیه مهم میان حمایت‌های کوتاه‌مدت و مقاومت‌های میان‌مدت محسوب می‌شود. برآوردها نشان می‌دهد، فشار فروش در کلیت بازار گسترده نبود، اما برتری عرضه در نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز مانع حفظ روند افزایشی شاخص کل شد. شاخص هموزن نیز با کاهش ۰.۱۵ درصدی تا محدوده ۹۲۱ هزار واحد عقب‌نشینی کرد؛ موضوعی که به‌نوعی بیانگر نوسان محدود و فرسایشی در بدنه اصلی بازار است. در مقابل، شاخص کل فرابورس برخلاف دو نماگر اصلی توانست با رشد ۰.۱۴ درصدی در محدوده مثبت بسته شود؛ سیگنالی که از انتقال بخشی از نقدینگی به صنایع کوچک‌تر یا نمادهای کمتر وابسته به روند شاخص‌های اصلی حکایت می‌کند.
در جریان معاملات دیروز حدود ۳۷۵میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد و ارزش معاملات خرد نیز با ثبت ۷ هزار و ۱۲۳میلیارد تومان، کاهش ۲۳درصدی را نسبت به روز دوشنبه ثبت کرد. این موضوع حاکی از ادامه وضعیت انتظاری معامله‌گران و عدم شکل‌گیری جریان قدرتمند سمت تقاضاست. در پایان داد و ستدها نیز ۴۱ درصد نمادها سبز و ۵۹ درصد در محدوده منفی قرار گرفتند. به این ترتیب می‌توان دریافت که همچنان استراتژی احتیاط در دستور کار معامله‌گران قرار دارد.
برخی از کارشناسان معتقدند؛ بورس در روزهای اخیر رفتاری مطابق با پیش‌بینی‌های هفته گذشته را نشان داده است. در همین رابطه هاتف شاملو، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اظهار کرد: در حالی‌که به‌نظر می‌رسد بازار پس از تکمیل موج اصلاحی قبلی وارد فاز جدیدی از نوسانات شده است، نشانه‌هایی از پایان موج B نیز در جریان معاملات روزهای اخیر مشاهده شده است. با این حال، تایید نهایی این سناریو منوط به فشار عرضه در روزهای پیش‌رو است؛ عاملی که در صورت تحقق، می‌تواند تشکیل ساختار موج مورد انتظار را قطعی کند و مسیر ورود بازار به فاز اصلاح زمانی یا قیمتی را روشن‌تر کند.
به گفته این کارشناس، اگرچه برخی اصلاح‌های اخیر می‌تواند به‌عنوان فرصتی برای ورود جاماندگان تلقی شود، اما بازار همچنان با مجموعه‌ای از ریسک‌های ساختاری مواجه است. او افزود: از جمله تحریم‌ها، کسری بودجه، کسری انرژی و حتی مساله جدید کسری آب. در شرایطی که نرخ بهره در بازار بدهی روندی صعودی داشته و به محدوده بازدهی ۳۶.۵ درصدی رسیده، جذابیت نسبی بازار سهام در گرو کاهش ریسک‌های سیستمی و ورود منابع خرد قدرتمند است. با این حال، بسیاری از شرکت‌ها همچنان پایین‌تر از ارزش واقعی معامله می‌شوند؛ موضوعی که از منظر تحلیلی ظرفیت رشد را توجیه‌پذیر می‌کند، اما مشروط به بهبود محیط کلان.
هاتف شاملو با بیان اینکه بررسی صنایع نشان می‌دهد که برخی گروه‌ها همچنان در کانون توجه سرمایه‌گذاران قرار دارند، اظهار کرد: صنعت پالایش با تکیه بر کرک اسپرد مناسب و تخفیف‌های دولتی، صنعت روانکار با اتکا به اختلاف سودآور بین محصول و ماده اولیه و صنعت سیمان که اصلاح خود را زودتر آغاز کرده و اکنون در موقعیت مناسب‌تری قرار دارد، جزو گزینه‌های جذاب بازار ارزیابی می‌شوند. صنایع دارویی و غذایی نیز به‌عنوان صنایع تورم‌محور، توانسته‌اند وضعیت بهتری را حفظ کنند. در گروه زراعت نیز افزایش قیمت شیر هرچند غیررسمی، چشم‌انداز سودآوری برخی نمادها را تقویت کرده است.
او در ادامه گفت: بازار در شرایطی وارد فصل حساس تدوین لایحه بودجه شده است که نوع نگاه دولت به صنایع و صندوق‌های بازنشستگی، می‌تواند تاثیر مستقیمی بر جریان نقدینگی و سودآوری شرکت‌ها داشته باشد. از آنجا که بسیاری از صندوق‌های بزرگ در سال‌های اخیر با فشار مالی مواجه بوده‌اند، هرگونه تصمیم بودجه‌ای که فشار مضاعف بر بازار وارد کند، می‌تواند تبعاتی فراتر از بازار سرمایه و در کلیت اقتصاد ایجاد کند. از همین‌رو فعالان بازار امیدوارند بودجه پیش‌رو با رویکردی حمایتی‌تر نسبت به بازار سهام تدوین شود.
هاتف شاملو با اشاره به چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار اظهار کرد: در آستانه هفته بازار سرمایه و با نزدیک شدن زمان حضور رئیس‌جمهور در سازمان بورس، توجه‌ها بار دیگر به رفتار سیاستگذار و پیام‌های احتمالی به فعالان بازار معطوف شده است. با وجود این، آنچه در کوتاه‌مدت اهمیت بیشتری دارد، رفتار معاملات در روزهای آینده است؛ جایی که یا سناریوی اصلاح زمانی محتمل می‌شود یا با تقویت سمت تقاضا، احتمال ابطال فرضیه فعلی افزایش پیدا می‌کند. در مجموع، همچنان نمی‌توان انتظار داشت اصلاح پیش‌رو لزوما قیمتی باشد؛ بلکه احتمال یک فاز اصلاح زمانی و حرکت کج‌دار و مریز بازار در کوتاه‌مدت بیشتر است. در صورت کاهش ریسک‌ها و ورود پول جدید، بازار ظرفیت رسیدن به سطوح بالاتر را دارد؛ ظرفیتی که می‌تواند بخشی از فشار پنج‌سال اخیر بر فعالان بازار را جبران کند.
محمد غفوری، کارشناس بازار سرمایه نیز در مورد وضعیت معاملات دیروز گفت: معاملات روز سه‌شنبه بازار سهام با غلبه فشار فروش و عقب‌نشینی نماگرهای اصلی پیگیری شد. یکی از شروط اصلی آغاز یک روند پایدار در بازار، عبور شاخص هموزن از مقاومت یک‌میلیون واحدی است؛ سطحی که شکست آن می‌تواند سیگنال مثبتی برای نمادهای کوچک و متوسط بازار صادر کند. با این حال، بازار در هفته جاری بیشتر درگیر اصلاح نوسانی و فرسایشی بوده است.
او با اشاره به کاهش اخیر ارزش معاملات که بار دیگر به محدوده زیر ۱۰ هزار میلیارد تومان بازگشته است، اظهار کرد: کاهش ارزش معاملات خرد این فرضیه را تقویت می‌کند که بازار نیازمند ورود تقاضای تازه و حمایت کوتاه‌مدت بازارساز برای خروج از وضعیت فعلی است. در جریان معاملات دیروز، ارزش معاملات خرد به حدود ۷ همت رسید و خالص خروج پول حقیقی نیز در حدود ۳۷۵میلیارد تومان ثبت شد.
این کارشناس در ادامه گفت: بررسی جریان ورود و خروج پول نشان می‌دهد، حقیقی‌ها همچنان رویکردی محافظه‌کارانه دارند. به‌طوری‌که حدود ۲ هزار میلیارد تومان ورود پول به صندوق‌های طلا ثبت شده، درحالی‌که ۲۵۷ میلیارد تومان خروج سرمایه از صندوق‌های درآمد ثابت مشاهده شد. این جابه‌جایی نشان می‌دهد بخشی از سرمایه‌گذاران در جست‌وجوی پوشش ریسک یا بازدهی بالاتر، ترجیح داده‌اند دارایی‌های خود را به سمت ابزارهای مبتنی بر طلا منتقل کنند.
