این کتابخانه نسل نو را جذب می‌کند
کتابخانه‌های هوشمند با سامانه‌های امانت و بازگشت خودکار، پایگاه‌های داده دیجیتال، اتاق‌های واقعیت افزوده و پلتفرم‌های یادگیری آنلاین، تجربه مطالعه را سریع، کارآمد و تعاملی می‌کنند.
خلاصه خبر
این کتابخانه نسل نو را جذب می‌کند
کتابخانه‌های هوشمند با سامانه‌های امانت و بازگشت خودکار، پایگاه‌های داده دیجیتال، اتاق‌های واقعیت افزوده و پلتفرم‌های یادگیری آنلاین، تجربه مطالعه را سریع، کارآمد و تعاملی می‌کنند.
گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس؛ با توجه به وضعیت ترافیک و شرایط مشابه، استفاده از کتابخانه‌های سنتی می‌تواند برای برخی افراد مشکل‌ساز باشد. اگر بخواهیم سرانه مطالعه را بالا ببریم، تأسیس کتابخانه هوشمند می‌تواند راهکار بسیار موثری باشد. نمونه روشن این موضوع، نمایشگاه بین‌المللی کتاب است که چند سالی است به صورت مجازی برگزار می‌شود و در نمایشگاه امسال فروش مجازی بیشتر از حضوری بوده است؛ یعنی وقتی خدمات الکترونیکی می‌شوند، دسترسی برای مردم راحت‌تر خواهد شد.از طرفی باید توجه داشت که گسترش فرهنگ کتابخوانی از مهم‌ترین زیرساخت‌های توسعه فرهنگی، علمی و اجتماعی هر کشوری است. در دهه‌های اخیر، دسترسی به منابع اطلاعاتی و شیوه‌های مطالعه دستخوش تغییرات چشمگیری شده و فناوری نقشی اساسی در تحول الگوهای یادگیری ایفا کرده است. به همین دلیل، کتابخانه‌های سنتی در برخی نقاط جهان جای خود را به کتابخانه‌های هوشمند داده‌اند؛ فضاهایی که نه‌تنها محل نگهداری کتاب هستند، بلکه به مرکزی چندمنظوره برای یادگیری، تبادل دانش و مشارکت فرهنگی تبدیل شده‌اند.
هوشمندی در هر قفسه کتاب
کتابخانه هوشمند، کتابخانه‌ای است که امکانات آن بر پایه فناوری‌های نوین طراحی شده و خدمات آن به صورت دیجیتال، تعاملی و کاربرمحور ارائه می‌شود. در این نوع کتابخانه، مراجعه‌کننده تنها به قفسه‌های کتاب دسترسی ندارد، بلکه می‌تواند از سامانه‌های امانت و بازگشت خودکار، پایگاه‌های داده دیجیتال، اتاق‌های واقعیت افزوده، پلتفرم‌های یادگیری آنلاین و فضای کار گروهی بهره ببرد. از مهم‌ترین مزیت‌های کتابخانه هوشمند، دسترسی ۲۴ ساعته به منابع، امکان مطالعه غیرحضوری، کاهش هزینه‌های نگهداری منابع فیزیکی، کاهش ازدحام و افزایش جذابیت مطالعه برای نسل جدید است. نسل امروز با فناوری رشد کرده و نیازمند محیط‌های یادگیری پویا و جذاب است؛ بنابراین ترویج کتابخوانی بدون توجه به این نیازها نمی‌تواند مؤثر باشد.
فناوری نوجوانان و جوانان را دوباره به کتابخانه‌ها می‌آورد
در کشورهای مختلف، تجربه‌های موفقی در این زمینه وجود دارد که نشان می‌دهد تبدیل کتابخانه‌ها به فضاهای هوشمند تأثیر قابل‌توجهی بر افزایش سرانه مطالعه داشته است. به عنوان مثال در کره جنوبی، کتابخانه هوشمند در یک ایستگاه مترو با خدمات دیجیتال، استفاده از ربات‌های کتابدار و سامانه‌های امانت خودکار توانسته‌اند نوجوانان را دوباره به محیط کتابخانه‌ها جذب کنند. این مرکز تمام‌خودکار است و امکان امانت و بازگرداندن کتاب بدون تماس مستقیم را فراهم می‌کند. نمونه دیگر در فنلاند است. «E-library فنلاند» که زیر نظر کتابخانه ملی فنلاند راه‌اندازی شده، یک سامانه مشترک برای کتابخانه‌های عمومی است که به مردم امکان امانت کتاب‌های الکترونیکی، کتاب صوتی و مجله دیجیتال را می‌دهد.در کشور ما نیز نیاز به چنین تحولی احساس می‌شود. بسیاری از کتابخانه‌های عمومی با کمبود فضا، منابع محدود، کمبود نیروی انسانی و نبود امکانات فناورانه مواجه هستند. از طرفی عادت‌های مطالعه نسل جدید با گذشته تفاوت دارد و آنان تمایل بیشتری به محیط‌های دیجیتال و ابزارهای تعاملی دارند. ایجاد کتابخانه‌های هوشمند می‌تواند پلی میان نیازهای جدید و اهداف فرهنگی کشور باشد. طرح‌هایی مثل هر محله یک کتابخانه هوشمند، سامانه ملی مطالعه دیجیتال و مدرسه دوستدار کتابخانه هوشمند می‌تواند در می‌تواند در گسترش و راه‌اندازی کتابخانه‌های هوشمند در سراسر کشور مؤثر باشد. ضمن این که باید در این زمینه از ظرفیت دانشگاه‌ها، شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان و سازمان‌های مردم‌نهاد استفاده کرد.
از قفسه تا الگوریتم؛ کتابخانه‌ای که فکر می‌کند
یکی از ملزومات کتابخانه هوشمند، استفاده از فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی است؛ چراکه هوش مصنوعی می‌تواند امکان ارائه خدمات شخصی‌سازی‌شده، مدیریت هوشمند منابع اطلاعاتی، تحلیل الگوهای مطالعه، دیجیتال‌سازی سریع اسناد و بهبود تجربه کاربری را فراهم کند. به‌کارگیری این فناوری‌ها کتابخانه را از یک فضای صرفاً ذخیره‌سازی کتاب به مرکزی پویا برای یادگیری، پژوهش و تعامل فرهنگی تبدیل می‌کند.هوش مصنوعی با استفاده از پردازش زبان طبیعی (NLP) می‌تواند محتوای کتاب‌ها، از جمله عنوان، توضیحات و متن کامل را تحلیل کرده و آن‌ها را به‌صورت خودکار طبقه‌بندی کند؛ این کار نیاز به دخالت انسانی را کاهش می‌دهد و دقت دسته‌بندی را افزایش می‌بخشد. همچنین سیستم‌های جست‌وجو با بهره‌گیری از همین فناوری، پرسش‌های کاربران را دقیق‌تر درک کرده و نتایج مرتبط‌تری ارائه می‌دهند.از سوی دیگر، الگوریتم‌های یادگیری ماشین (ML) با تحلیل الگوهای مطالعه و رفتار کاربران، کتاب‌های متناسب با سلیقه هر فرد را پیش‌بینی و پیشنهاد می‌کنند. این فناوری‌ها علاوه بر بهبود تجربه کاربری، به اتوماسیون فرایندهای کتابداری مانند مدیریت موجودی، تشخیص کتاب‌های گمشده یا آسیب‌دیده و بهینه‌سازی منابع براساس نیاز مخاطبان کمک می‌کنند و در نتیجه زمان و هزینه‌های عملیاتی را کاهش می‌دهند.در این راستا اقدام چشمگیری در کشور مشاهده نشده اما به تازگی مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان زنجان از ساخت نخستین کتابخانه دیجیتال هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی در کشور خبرداده است.
کتابخانه‌های هوشمند تنها ساختمانی با تجهیزاتی مدرن نیستند، بلکه می‌توانند بستری برای تحول فرهنگی و اجتماعی باشند. با ایجاد این فضاها می‌توان نسل جدید را به مطالعه علاقه‌مند کرد، مهارت‌های اطلاعاتی آنان را ارتقا داد و جامعه‌ای پویا و آگاه ساخت. با راه‌اندازی کتابخانه‌های هوشمند، تجربه کتابخوانی از شکل سنتی و صرفاً فیزیکی خارج می‌شود و وارد فضایی می‌شود که بهره‌گیری از فناوری در خدمت دسترسی سریع و آسان به منابع است. نتیجه این رویکرد، صرفه‌جویی در زمان کاربران است؛ به‌ویژه دانش‌آموزان و دانشجویان که اغلب به دنبال منابع سریع و قابل اطمینان هستند.علاوه بر خدمات هوشمند و امکانات فناورانه، ظاهر جذاب و فناوری‌های تعاملی کتابخانه می‌تواند به‌طور طبیعی توجه نوجوانان و جوانان را جلب کند و آنان را به حضور در کتابخانه ترغیب کند، بدون اینکه نیاز به روش‌های تبلیغاتی یا محتوای جانبی باشد. به این ترتیب کتابخانه هوشمند هم محیطی کارآمد برای مطالعه و پژوهش فراهم می‌کند و هم فضایی دلپذیر و انگیزشی برای نسل جوان است؛ جایی که تجربه حضور در آن به خودی خود جذاب و دلنشین است.#کتابخوانی#کتاب #هفته_کتاب#کتابخانه_هوشمند
14:16 - 28 آبان 1404
نظرات کاربران
