برزیل، میزبان نشست کاپ۳۰، هم‌زمان با اعتراضات روزهای اخیر، ده قلمرو تازه برای بومیان ایجاد کرد.

این اقدام به معنای تعیین وضعیت رسمی این مناطق است؛ مناطقی که شامل بخشی از آمازون نیز می‌شوند و طبق قوانین برزیل، جزو مناطق تحت حفاظت فرهنگی و محیط زیستی قرار می‌گیرند، هرچند این قوانین همیشه در عمل به اجرا درنمی‌آیند.

این تصمیم در راستای سیاست‌های دولت لولا دا سیلوا، رئیس‌جمهوری برزیل قرار دارد؛ دولتی که سال گذشته مالکیت بومیان بر یازده قلمرو را به رسمیت شناخته بود.

دینامام توکسا از «گروه هماهنگی بومیان برزیل» در نشست کاپ۳۰ به بی‌بی‌سی گفت: «هر قلمرو بومی در برزیل برای ما مایه شادی و جشن است.»

این اقدام تازه با صدور فرمان ریاست‌جمهوری رسمیت خواهد یافت.

آقای توکسا اعلام کرد که «گروه هماهنگی بومیان برزیل» خواهان به رسمیت شناخته شدنِ قانونیِ اراضی بیشتری است تا به گروه‌های بومی حق کنترل بر آنچه در داخل مرزهای سرزمینشان می‌گذرد داده شود.

او گفت: «مردم بومی امروز از ۸۲ درصد تنوع زیستی جهان حفاظت می‌کنند. اگر قلمروهای بومی را مرزبندی کنید، تضمین می‌کنید که این مناطق تحت حفاظت قرار خواهد گرفت.»

او افزود: «سبک زندگی سنتی بومیان از زمین محافظت می‌کند و همین امر به خودی خود به مهار گرمایش جهانی کمک می‌کند؛ و در نتیجه همه بشریت از آن بهره‌مند می‌شود.»

با وجود این تلاش‌ها و نیاز به حفاظت، برخی گروه‌های بومی هنگام دفاع از زمین‌هایشان در برابر دامداران یا کسانی که برای کشاورزی درختان را قطع می‌کنند، هدف حمله قرار می‌گیرند.

بر اساس گزارش سازمان سروایول اینترنشنال، روز یکشنبه یکی از رهبران جامعه گوارانی کایوآ در جنوب برزیل در جریان یک حمله کشته شد.

شاهدانی که با این سازمان گفت‌وگو کردند می‌گویند ویسنته فرناندس ویلهاوا، ۳۶ ساله، زمانی که افراد مسلح روستا را محاصره کردند، با شلیک گلوله به سر کشته شد.

هزاران نفر روز شنبه در برابر نشست سالانه اقلیمی سازمان ملل تجمع کردند و برخی پلاکاردهایی با نوشته «مرزبندی همین حالا» در دست داشتند.

هفته گذشته هم گروهی از معترضان، از جمله برخی از بومیان، با پلاکاردهایی با نوشته «جنگل‌های ما فروشی نیست» وارد نشست شدند و با نیروهای امنیتی درگیر شدند.

از آن زمان تدابیر امنیتی اطراف نشست به‌طور محسوسی افزایش یافته و سربازان و نیروهای پلیس مسلح بیشتری در ورودی مستقر شده‌اند. بسیاری از گروه‌های بومی هم مجوز ورود به داخل را ندارند.

با این وجود، این دوره کاپ همچنان بیشترین تعداد نمایندگان بومی را در میان همه دوره‌ها به خود اختصاص داده است.

کلبِر کاریپونا از «گروه هماهنگی بومیان برزیل» به بی‌بی‌سی گفت: «این موضوع برای من بسیار خوشحال‌کننده است. ما دو سال تلاش کردیم و حالا دست‌کم ۹۰۰ نفر از بومیان در نشست کاپ حضور دارند و می‌توانند مذاکره کنند و نماینده جوامعشان باشند.»

بیش از دویست گروه حقوق بشری روز دوشنبه در نامه‌ای به مقام‌های سازمان ملل از افزایش تدابیر امنیتی انتقاد کردند و نوشتند این اقدام «به روند جهانی فزاینده در خاموش کردن صدای اعتراض، واکنش‌های امنیتی و نظامی‌وار به تجمع‌ها، و به حاشیه‌راندن کسانی که از زمین و محیط زیست دفاع می‌کنند» دامن می‌زند.

در سال‌های گذشته، به‌رسمیت‌شناخته‌شدن مناطق بومی باعث می‌شد استخراج معدن، قطع درختان و کشاورزی تجاری در این مناطق ممنوع یا محدود شود تا از جنگل‌زدایی جلوگیری شود.

بر اساس پژوهشی از سوی گروه هماهنگی بومیان برزیل، مؤسسه پژوهش محیطی آمازون و کمیته بومی تغییرات اقلیمی، افزایش مساحت سرزمین‌های بومی می‌تواند تا ۲۰ درصد از جنگل‌زدایی بیشتر جلوگیری کند و انتشار کربن را تا سال ۲۰۳۰ حدود ۲۶ درصد کاهش دهد.

این مناطق حفاظت‌شده جدید صدها هزار هکتار را در بر می‌گیرد و محل زندگی هزاران نفر از مردمان بومی مورا، توپینامبا د الیونسا، پاتاشو، گوارانی–کایوآ، موندوروکو، پانکارا و گوارانی–مبیا است.

یکی از این مناطق بیش از ۷۸ درصد با پارک ملی آمازون هم‌پوشانی دارد و بخشی از جنگل بارانی پربافت است که در تنظیم آب‌وهوای جهان و ذخیره کربن نقش مهمی دارد.

اعلامیه دولت برزیل، همزمان با روز ملت‌های بومی در نشست کاپ۳۰، منتشر شد.

طبق این گزارش، تا پیش از بازگشت لولا، سیاستمدار چپ‌گرا، به قدرت، از سال ۲۰۱۸ هیچ سرزمین تازه‌ای برای بومیان به رسمیت شناخته نشده بود.

در دوران ریاست‌جمهوری ژائیر بولسونارو، سیاستمدار راست افراطی که از توسعه فعالیت‌های معدنی در سرزمین‌های بومی حمایت می‌کرد، بسیاری از حمایت‌های قانونی این سرزمین‌ها اغلب اجرا نمی‌شد.

دولت لولا پیش‌تر گام‌هایی برای بیرون راندن معدن‌کاران غیرقانونی از سرزمین‌های بومی برداشته بود.

امروزه سرزمین‌های بومی حدود ۱۱۷/۴ میلیون هکتار را در بر می‌گیرند؛ مساحتی که تقریبا با اندازه کلمبیا برابری می‌کند و حدود ۱۳/۸ درصد از گستره برزیل را تشکیل می‌دهد.

طبق سرشماری ملی، صدها گروه بومی در سراسر برزیل زندگی می‌کنند.

جنگل بارانی آمازون هم‌اکنون در معرض خطر موج تازه‌ای از جنگل‌زدایی قرار دارد، زیرا تلاش‌ها برای لغو یکی از ممنوعیت‌های مهم حفاظتی شدت گرفته است. جنگل‌های انبوه و سالم به جذب کربن از جو کمک می‌کنند.

انتشار کربن ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی به تغییرات اقلیمی دامن زده است.

کشورها در نشست کاپ۳۰ گردهم آمده‌اند تا درباره چگونگی مهار افزایش میانگین دمای جهانی تا ۱/۵ درجه بالاتر از سطح پیشاصنعتی و نگه داشتن آن در محدوده‌ای «به‌مراتب کمتر از» ۲ درجه به توافق برسند.

بر اساس اعلام هیئت بین‌دولتی تغییرات اقلیمی سازمان ملل، شواهد گسترده علمی نشان می‌دهد افزایش دما به ۲ درجه یا بیشتر می‌تواند پیامدهای جدی‌ به همراه داشته باشد؛ از جمله گرمای شدید، بالا آمدن سطح دریاها و تهدید امنیت غذایی.