رد پای بی‌بی‌سی در مشکلات ایران دلیل تاسیسش را رو کرد
«تفرقه بینداز و حکومت کن»، سیاستی که در دوران استعمار نو و پسااستعمار نو، از سوی دشمنان ایران و به دست رسانه‌هایی چون بی‌بی‌سی فارسی و منوتو دنبال می‌شود.
خلاصه خبر
رد پای بی‌بی‌سی در مشکلات ایران دلیل تاسیسش را رو کرد
«تفرقه بینداز و حکومت کن»، سیاستی که در دوران استعمار نو و پسااستعمار نو، از سوی دشمنان ایران و به دست رسانه‌هایی چون بی‌بی‌سی فارسی و منوتو دنبال می‌شود.
خبرگزاری فارس _ گروه رسانه: هرگاه پای انگلیسی‌ها در میان باشد، حتی شعری که به فردوسی نسبت داده شده است را برای اعلام آغاز سلطه خود بر ایران استفاده می‌کنند. بیتی که رستم در آن می‌گوید:«چو فردا برآید بلند آفتاب / من و گرز و میدان و افراسیاب»، در اصل نوید رویارویی پهلوان ایرانی با دشمن را می‌دهد، اما همین بیت در تاریخ ایران، در دو شب از رادیوی بی‌بی‌سی فارسی، به نفع دشمن ایران پخش شد؛ شب‌هایی که هر دو، با فاصله‌ای دوازده‌ساله، به حوادثی گره خورد که انگلستان پشت صحنه آن حضور مستقیم داشت؛ نخست، شروع مرحله جدید اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰ و بار دوم، تلاش برای بازگرداندن منافع استعماری مختل‌شده انگلیس توسط دکتر مصدق، یعنی کودتای ۲۸ مرداد.بر اساس مستندات، رادیو بی‌بی‌سی فارسی در دوم دی‌ماه ۱۳۱۹ آغاز به کار کرد؛ یعنی یک سال پیش از آنکه دیکتاتوری ۱۶ ساله رضاشاه به پایان برسد. در روزگاری که تنش‌ها و رقابت‌های جهانی سایه سنگین خود را بر ایران انداخته بود، این رادیو به عنوان بازوی تبلیغاتی ماشین جنگی بریتانیا ایفای نقش می‌کرد. آماده کردن افکار عمومی ایران برای اشغال نظامی توسط نیروهای متفقین از ماموریت‌های رادیو بی‌بی‌سی بود.
رادیو بی‌بی‌سی در خدمت انگلیسدر منشور بی‌بی‌سی بر اصل بی‌طرفی تأکید شده بود، اما این اصل در همان سال‌های آغاز به کار بخش فارسی با انتصاب حسن موقر بالیوزی به عنوان اولین سردبیر این بخش زیر سؤال رفت. بالیوزی پیش از انتصاب، از فعالان ارشد آیین بهایی در ایران و رهبران بهایی‌های بریتانیا بود و بعدها ریاست کل جامعه بهاییان انگلیس و ایرلند را بر عهده گرفت.دکتر مجید تفرشی، نویسنده مطرح کتاب‌های تاریخی، با انتقاد از نحوه انتصاب سردبیر رادیو بی‌بی‌سی، علی‌رغم ادعای بی‌طرف بودن این رسانه، می‌نویسد:«در واقع چه در مسئله دخالت وزارت امور خارجه در تعیین رئیس بخش فارسی و چه در گزینش مسئله رهبر بهایی سرشناس، بی‌بی‌سی نشان داد که تا چه حد از ادعای بی‌طرفی خود به دور بوده است. برخی از کارکنان این شبکه معتقدند همه این موارد استثنایی و محصول دوران خاص و تکرار نشدنی جنگ جهانی دوم بود و نمی‌توان حکم قاعده بر آنها نهاد. ولی تجربه نشان داده است که چه در مسئله تأثیرگذاری بهاییان در سیاست‌گذاری بخش فارسی، چه در مورد جذب ناراضیان مستأصل سیاسی ایرانی و چه در مورد مداخلات وزارت امور خارجه بریتانیا با بازنگری‌ها و فراز و فرودهایی، حکایت همچنان باقی است.»
وقتی بی‌طرفی بی‌بی‌سی پوششی شد برای سلطه بر ایرانرادیو بی‌بی‌سی فارسی در سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۸، عمدتاً به شکل نامحسوس و غیرمستقیم، تحت تأثیر نفوذ وزارت امور خارجه بریتانیا در تولید محتوا و تعیین خط مشی خود بود. سیاست‌های کلان این رادیو، به سبب تأمین بودجه آن، مستقیماً از وزارت امور خارجه انگلستان تعیین می‌شد. بحران قطع دسترسی استعماری انگلستان به منابع نفت ایران و فشار فزاینده دولت لندن، شبکه را از قاعده تظاهر به بی‌طرفی خارج و آن را آشکارا به ابزاری برای تأمین منافع استعماری بریتانیا تبدیل کرد.
در روزهای اوج گرفتن جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران، رادیو بی‌بی‌سی فارسی دیگر آن صدای بی‌طرفی نبود که ادعا می‌کرد. از سی تیر ۱۳۳۱ تا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، این شبکه علنا در خدمت منافع بریتانیا عمل کرد؛ گزارش‌ها و اسناد منتشرشده نشان می‌دهند که بی‌بی‌سی همگام با سیاست‌های لندن در مقابله با ملی شدن نفت حرکت کرد و در نهایت، نقش خود را در جریان کودتای ۲۸ مرداد به نمایش گذاشت.در رابطه با نقش رادیو بی‌بی‌سی در کودتای ۲۸ مرداد، در کتاب خاطرات دانالد ویلبر و اثر ویلیام راجر لوییس با عنوان «انگلستان و سرنگونی دولت دکتر مصدق» آمده است که در نیمه‌شب ۲۵ مرداد ۱۳۳۲، رادیو بی‌بی‌سی به‌جای جمله همیشگی «اکنون نیمه‌شب به وقت لندن است»، تنها جمله «الان (مکث) دقیقاً نیمه شب است» را پخش کرد. این جمله، شاه را مطمئن ساخت که سازمان‌های جاسوسی بریتانیا، MI5 و MI6، برای اجرایی کردن نقشه کودتا علیه دولت دکتر مصدق آماده‌اند . اسم رمزی که در رادیو پخش شد، بار دیگر محمدرضا شاه را مطمئن ساخت که این رادیو تحت نفوذ دستورات امپراتوری بریتانیا در تغییر قدرت و کنار گذاشتن رضاشاه نقش داشته است، زیرا با عملیات تبلیغاتی خود افکار عمومی را برای اشغال ایران آماده کرده بود.
در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بی‌بی‌سی فارسی، هم‌زمان با ادامه سیاست‌های خصمانه انگلستان علیه ایران، به محلی تبدیل شد که مخالفان و دشمنان جمهوری اسلامی، از جمله فعالان سازمان‌های سیاسی و شبه‌نظامی، در آن حضوری پررنگ داشتند.رویکردی که بار دیگر ادعای بی‌طرفی منشور بی‌بی‌سی را نقض می‌کرد. چرا تأسیس بی‌بی‌سی فارسی اولویت اول انگلیس شددر دهه ۱۹۸۰ و با ظهور شبکه‌های بین‌المللی مانند سی‌ان‌ان، بخش فارسی بی‌بی‌سی نیز برای رقابت با این شبکه‌ها از نخبه‌گرایی و تمرکز بر محتوای تخصصی فاصله گرفت و به تولید برنامه‌های عامه‌پسند روی آورد. در دهه ۱۹۹۰ و با گسترش اینترنت، سرویس فارسی بی‌بی‌سی فعالیت آنلاین خود را گسترش داد و از این مسیر ارتباط با مخاطبان فرامرزی را تقویت کرد. مجید تفرشی در تحلیل تأسیس شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی فارسی نوشته است: «سیاست پیروی از منویات وزارت امور خارجه بریتانیا تا جایی برای سرویس جهانی بی. بی. سی پیش رفت که این شبکه در اوج مشکلات اداری و مالی و در میانه خانه‌تکانی و کاهش برنامه‌ها و بخش‌های مختلف خود، ناگهان در اکتبر ۲۰۰۶، با چراغ سبز وزارت امور خارجه پارلمان آن کشور، تأسیس شبکه تلویزیونی فارسی‌زبان (یا چنان که خود می‌گویند پی. تی. وی) را در سال ۲۰۰۸ اعلام کرد. شانزده ماه قبل، نایجل چپمن، رئیس سرویس جهانی بی. بی. سی، در نشست ۲۷ ژوئن ۲۰۰۷ کمیسیون روابط خارجی مجلس عوام بریتانیا، ضمن اشاره به مشکلات مالی و لزوم تعطیلی یا کاهش شماری از برنامه‌های این شبکه، به صراحت از تأسیس تلویزیونی فارسی‌زبان بی. بی. سی به عنوان «بالاترین اولویت در برنامه پیشنهادی [به وزارت امور خارجه] که دارای پرونده‌ای بسیار قوی است» یاد کرد.»
تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی در سال ۱۳۸۷ راه‌اندازی شد، تنها یک سال پیش از آنکه شورش‌ها و اغتشاشات سازمان‌یافته علیه نظام با ادعای تقلب در انتخابات ۱۳۸۸ آغاز شود. در روزهای منتهی به انتخابات و پس از آن، بخش فارسی بی‌بی‌سی فعالانه در بازنشر شایعات و اجرای عملیات روانی علیه جامعه ایرانی به صحنه آمد. این شبکه با پوشش ادعاهای نادرست درباره نتایج رأی‌گیری و حمایت آشکار از جریان‌های معترض، از طریق برنامه‌های ویژه خبری، زمینه تثبیت روایت جعلی «تقلب در انتخابات» را فراهم کرد و در تشدید تنش‌ها و ایجاد آشوب در کشور نقش داشت.پس از فتنه ۱۳۸۸، بی‌بی‌سی فارسی با پوشش بی‌طرفانه، فعالیت خود را در مسائل سیاسی و اجتماعی ایران ادامه داد. در حوادث بحرانی بعدی، از جمله اغتشاشات ۱۴۰۱ و جنگ دوازده روزه، این شبکه با گزینش اخبار، برجسته‌سازی اعتراض‌ها و انتشار اطلاعات نادرست، به دنبال تحریک جامعه ایران برای اقدام به شورش و القای حس ناامیدی به آنها بود.
ظهور منوتو، در امتداد مسیر بی‌بی‌سی فارسییک سال پس از فتنه ۱۳۸۸، شبکه‌ای جدید با رویکردی متفاوت از بی‌بی‌سی فارسی، اما با اهداف مشترک علیه موجودیت جمهوری اسلامی ایران، وارد عرصه رسانه‌های معاند با ایران شد. منوتو در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۰ در لندن توسط کیوان و مرجان عباسی راه‌اندازی شد. کیوان عباسی، مدیر ارشد این شبکه فارسی‌زبان، پدرش، فریبرز عباسی، بهائی بود و مادرش، تهمینه برزگر، از کارکنان سفارت پهلوی در کانبرا بود. به گفته حسن اعتمادی، یکی از عوامل این شبکه، بودجه آن از پنتاگون تأمین می‌شده است. منوتو با رویکرد ظاهراً سرگرمی‌محور و عامه‌پسند، در عمل اهداف سیاسی مشخصی را دنبال می‌کند و به سرعت به یکی از بازیگران اصلی رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از ایران تبدیل شد.فرآیند تأثیرگذاری این دو رسانه بر جامعه ایرانی، به صورت مرحله‌ای و سازمان‌یافته پیش می‌رفت؛ بی‌بی‌سی فارسی پیش از حوادث سال ۸۸ با تمرکز بر مسائل سیاسی و حمایت مستقیم از اپوزیسیون، بستری برای ایجاد شکاف سیاسی در جامعه فراهم کرد. پس از فتنه ۸۸، این رسانه همچنان فعال ماند و با تولید برنامه‌های خبری و تحلیلی، به دنبال عمیق‌تر کردن شکاف‌های سیاسی در ایران بود.
در ادامه، شبکه منوتو با تمرکز بر سرگرمی و سبک زندگی وارد صحنه شد. برنامه‌هایی مانند «بفرمایید شام» با نمایش تعامل آزاد میان مردان و زنان، پوشش نامتعارف مجریان و فضایی شاد، تصویری از سبک زندگی غربی به مخاطب ایرانی ارائه می‌دادند. اگرچه این رویکرد ظاهراً سرگرم‌کننده بود، اما در عمل بخشی از یک عملیات نرم فرهنگی علیه ایران بود که ارزش‌ها و هنجارهای سنتی جامعه ایرانی را هدف قرار می‌داد. اما در بحران‌هایی چون اعتراضات ۱۴۰۱، شبکه منوتو نیز به ناچار از زیر پوسته برنامه‌های سرگرم‌کننده بیرون زد و چهره‌ی رادیکال سلطنت‌طلبانه خود را عیان‌تر کرد. یکی از نقدهای مطرح درباره فعالیت این رسانه‌ها، همسویی اقدامات رسانه‌ای آنها با اهداف کشورهایی است که بودجه آنها را تأمین می‌کنند. به نوعی این رسانه‌ها تا زمانی که در نقش نیروهای رسانه‌ای کشورهای معاند ایران عمل می‌کنند نمی‌توانند خود را نماینده جامعه ایرانی معرفی کنند.#اعتراف_اجباری_bbc#bbcاخبار هنری را می‌توانید از طریق صفحه هنر و رسانه فارس دنبال کنید.
15:21 - 29 آبان 1404
نظرات کاربران
