مهدی سقایی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: اگر بخواهیم تعریفی جامع از گردشگری ادبی-فلسفی ارائه دهیم، می‌توان گفت که این نوع گردشگری به سفرهایی اطلاق می‌شود که با انگیزه شناخت آثار ادبی، نویسندگان، اندیشمندان یا فرهیختگان انجام می‌گیرد و در آن مقصد، حداقل به مدت ۲۴ ساعت اقامت صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: به عبارت دیگر، گردشگران ادبی-فلسفی افرادی هستند که با علاقه و انگیزه شناخت، به مقاصدی سفر می‌کنند که نویسنده، اندیشمند یا فرهیخته مورد نظرشان در آن زندگی کرده، آثارش را خلق کرده یا بخش مهمی از دوران زندگی‌اش را در آن گذرانده است. این آثار می‌تواند شامل کتاب‌ها، وسایل شخصی، محل زندگی یا حتی محل کار آنان باشد و هدف گردشگر نیز درک و تجربه فضای مرتبط با شخصیت مورد علاقه‌اش است.
عضو هیات علمی موسسه آموزش عالی حکیم جرجانی گرگان بیان کرد: علاوه بر این، گردشگری ادبی-فلسفی بر اساس رمان‌ها یا سایر مطالب خوانده شده نیز شکل می‌گیرد. به‌عنوان نمونه، اگر داستانی در یک شهر کوچک روایت شود، علاقه‌مندان به آن داستان ممکن است انگیزه پیدا کنند تا به آن شهر سفر کنند و با جغرافیای داستان و محیط زندگی شخصیت‌ها آشنا شوند. این نوع سفر، مشابه گردشگری فیلم است؛ همان‌طور که پس از محبوب شدن یک فیلم، لوکیشن‌های آن به مقصد گردشگران علاقه‌مند تبدیل می‌شوند، در گردشگری ادبی-فلسفی نیز تمرکز بیشتر بر شخصیت‌ها و آثار ادبی و فلسفی است.
سقایی با بیان اینکه با توجه به سابقه ادبی و فلسفی ایران، به ویژه در خراسان رضوی، ظرفیت‌های بالایی برای برگزاری چنین تورهایی وجود دارد، افزود: در دوره پیش‌مدرن، ما با مجموعه‌ای از نویسندگان، شاعران و اندیشمندان مواجه هستیم که برخی از آنان در سطح جهانی شناخته شده‌اند؛ از جمله خیام، فردوسی و دیگر بزرگان ادبی که در گستره خراسان بزرگ و به ویژه خراسان رضوی حضور داشته‌اند. این امر امکان طراحی تورهای ادبی و فلسفی برای بازدید از محل زندگی، آثار و حتی مکان‌های فعالیت این شخصیت‌ها را فراهم می‌آورد.
وی اظهار کرد: در دوره مدرن، گرچه برخی نویسندگان و شخصیت‌ها در سطح ملی شناخته شده‌اند و توان جذب گردشگران خارجی را ندارند، اما در سطح داخلی، خراسان رضوی همچنان دارای ظرفیت‌های مهمی است. علاقه‌مندان آثار نویسندگان معاصر و کلاسیک می‌توانند با سفر به مکان‌های مرتبط، با سبک زندگی و محیط نوشتن آثار آنان آشنا شوند یا حتی از مقبره‌شان بازدید کرده و ادای احترام کنند. به عنوان مثال، علاقمندان خیام، عطار و فردوسی، یا علاقه‌مندان به عرفان، می‌توانند از این ظرفیت‌ها بهره‌مند شوند.
عضو هیات علمی موسسه آموزش عالی حکیم جرجانی گرگان در ادامه گفت: همچنین، بسیاری از داستان‌های مدرن در بستر جغرافیایی خاصی رخ می‌دهند و علاقه‌مندان به این داستان‌ها مایلند از محیط و لوکیشن آن مطلع شوند و آن را مشاهده کنند. علاوه بر این، موسیقی سنتی و محلی خراسان رضوی نیز می‌تواند در چارچوب گردشگری ادبی-فلسفی به شکل تورهای تخصصی معرفی و عرضه شود. بنابراین، این نوع گردشگری، دارای ابعاد گسترده‌ای است که می‌تواند هم فرهنگی و هم اقتصادی باشد.
سقایی با بیان اینکه در دوره مدرن، گردشگری ادبی-فلسفی در سطح بین‌المللی ظرفیت بالایی ندارد و عمدتاً محدود به گردشگری داخلی است، افزود: تلفیق ظرفیت‌های دوره پیش‌مدرن و مدرن می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد تورهای ترکیبی جذاب شود؛ به‌گونه‌ای که گردشگران خارجی و داخلی بتوانند هم با آثار کلاسیک و هم با شخصیت‌های معاصر آشنا شوند. تحقق این هدف نیازمند همت و خلاقیت فعالان گردشگری است تا بتوانند بسته‌های سفر مناسب طراحی و اجرا کنند.
نهادهای فرهنگی تاکنون توجه کافی به گردشگری ادبی-فلسفی نکرده‌اند
وی اضافه کرد: نهادهای فرهنگی نیز می‌توانند نقش مؤثری در تقویت این ظرفیت‌ها ایفا کنند، اما تاکنون توجه کافی به این نوع گردشگری نشده است. گردشگری در جامعه ما همچنان با درک محدود و ابتدایی مدیران و کارشناسان مواجه است، در حالی که پتانسیل درآمدی و توسعه اقتصادی آن بسیار بالا است. تجربه کشورهای همسایه نشان می‌دهد که گردشگری می‌تواند منبع درآمد کلان و اشتغال قابل توجه ایجاد کند.
عضو هیات علمی موسسه آموزش عالی حکیم جرجانی گرگان با اشاره به اینکه بیش از ۱۶ نهاد و دستگاه دولتی در زمینه گردشگری دخالت دارند، اما مسئولیت‌پذیری کافی از سوی آنان وجود ندارد، گفت: در چنین شرایطی، بخش خصوصی و فعالان متخصص گردشگری می‌توانند نقش کلیدی در برنامه‌ریزی و اجرای تورهای ادبی-فلسفی ایفا کنند، مشروط بر آنکه دولت با عقب‌نشینی نسبی، فضای خلاقانه و فرصت‌های فعالیت را برای آنان فراهم آورد.
سقایی تصریح کرد: لازم است به گردشگری، به ویژه گردشگری ادبی-فلسفی، صرفاً با دیدگاه سنتی و محدود نشود. این حوزه دارای ابعاد متنوعی است که علاوه بر جنبه‌های درآمدی، می‌تواند اشتغال‌زایی و تحرک اقتصادی ایجاد کند.
انتهای پیام
