حجت‌الاسلام محمد فرهادیان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه سیره حضرت زهرا(س) در تحلیل‌های عمومی معمولاً به جنبه‌های عاطفی و تاریخی محدود می‌شود، اظهار کرد: ایام فاطمیه باید فرصتی برای فهم عقلانی رفتارهای حضرت در موقعیت‌های پیچیده اجتماعی باشد؛ زیرا دختر پیامبر(ص) در تمام تصمیم‌ها و کنش‌های خود از خردورزی، بصیرت و آینده‌نگری بهره می‌گرفت و این همان نقطه‌ای است که جامعه امروز به آن نیاز دارد.
وی با بیان اینکه فضای پس از رحلت پیامبر(ص) یکی از پرتنش‌ترین دوره‌های تاریخ اسلام بوده است، گفت: حضرت زهرا(س) در یک شرایط آشوب‌زده وارد میدان مطالبه‌گری شد؛ اما هیچ‌گاه رفتار هیجانی از خود بروز نداد. خطبه فدکیه نمونه روشن «مدیریت بحران» است؛ زیرا حضرت در اوج التهاب اجتماعی با استدلال، استناد و منطق سخن گفت و همین ویژگی باعث شد خطبه ایشان به سندی ماندگار در دفاع از عدالت و حق تبدیل شود.
فرهادیان افزود: جامعه امروز نیز در بزنگاه‌های اجتماعی باید به همین روش تمسک کند؛ یعنی قبل از هر واکنش احساسی، مبتنی بر اندیشه، دانش و استدلال عمل کند. به همین دلیل می‌گویم سیره فاطمی نسخه‌ای برای مدیریت بحران‌های اجتماعی در دنیای معاصر است.
فاطمیه؛ فرصت احیای عدالت‌خواهی عقلانی
این مدرس حوزه و دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه عدالت در نگاه حضرت زهرا(س) یک مفهوم شعاری نبود، بلکه «رفتار اجتماعی» محسوب می‌شد، گفت: نقد ساختارها، هشدار نسبت به انحراف‌ها و دفاع از حقوق محرومان مهم‌ترین محورهای عدالت‌خواهی فاطمی بودند. امروز نیز عدالت‌خواهی اگر از مسیر اخلاق، استدلال، رعایت حق‌الناس و پرهیز از تهمت عبور نکند، به هدف نمی‌رسد.
وی تصریح کرد: عدالت‌خواهیِ آلوده به هیجان یا جناح‌زدگی نه‌تنها فاطمی نیست، بلکه آسیب‌زاست. حضرت زهرا(س) در سخت‌ترین شرایط هم از عدالت خارج نشد و به همین دلیل رفتار ایشان الگوی جامع عدالت‌خواهیِ اخلاق‌محور برای جامعه امروز است.
نقش حضرت زهرا(س) در تحکیم خانواده و مدیریت تعارض‌ها
فرهادیان با بیان اینکه بخش مهمی از سیره فاطمی در حوزه خانواده مغفول مانده است، اظهار کرد: حضرت زهرا(س) در زندگی مشترک نمونه بارز تواضع، مشارکت و همدلی بود و همین رفتارها بنیان خانواده را در سخت‌ترین مقاطع تاریخی حفظ می‌کرد. ایشان در مقابل حضرت علی(ع)، نه‌تنها همراه بلکه «یار مدیریتی» بود؛ یعنی مشارکت فعال در تصمیم‌ها داشت اما هیچ‌گاه پیوند عاطفی و احترام متقابل را خدشه‌دار نمی‌کرد.
وی اضافه کرد: برای نسلی که امروز با بحران‌های خانوادگی و افزایش آسیب‌های اجتماعی روبه‌رو است، شناخت این سیره ضروری است. فاطمیه باید فرصتی باشد تا جامعه از نگاه حضرت زهرا(س) به نقش زن، منزلت مادر، جایگاه همسرداری و شیوه صحیح تربیت فرزند بازخوانی کند.
مطالبه‌گری فاطمی؛ آگاهانه، هدفمند و مسئولانه
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه سیره فاطمی الگویی دقیق برای «مطالبه‌گری مؤمنانه» است، گفت: حضرت زهرا(س) هیچ‌گاه برای خود مطالبه نداشت؛ تمام سخنان و اعتراض‌های ایشان برای حفظ اصول، جلوگیری از تحریف و دفاع از آرمان‌های پیامبر(ص) بود. ویژگی مطالبه‌گری فاطمی این است که بر مبنای شناخت، مسئولیت‌پذیری و خیرخواهی برای جامعه انجام می‌شود، نه از سر هیجان یا منافع فردی.
فرهادیان افزود: امروز اگر گروه‌ها یا افراد مطالبه‌گر بخواهند رفتار خود را اصلاح کنند، باید از این سیره الهام بگیرند. مطالبه‌گری باید از مصلحت عمومی و اصول اسلامی سرچشمه بگیرد و در مسیر قانون، اخلاق و عقلانیت پیش برود.
ایام فاطمیه؛ فصل بازخوانی سبک زندگی اسلامی
وی در ادامه با تأکید بر اینکه فاطمیه نباید صرفاً به مراسم عزاداری محدود شود، اظهار کرد: گرچه عزاداری بر حضرت زهرا(س) از ارکان هویت شیعی است، اما هدف اصلی باید انتقال پیام‌های معرفتی باشد. فاطمیه یک «فصل تبیین» است؛ یعنی فرصتی برای بازخوانی سبک زندگی اسلامی، تقویت بنیان خانواده، افزایش ظرفیت تحمل اجتماعی و آگاهی عمومی نسبت به اصول دینی.
این مدرس حوزه و دانشگاه افزود: اگر سیره حضرت زهرا(س) درست معرفی شود، بسیاری از بحران‌های امروز جامعه در حوزه اخلاق، خانواده، مشارکت اجتماعی، تربیت نسل و حتی حکمرانی قابل مدیریت خواهد بود.
ضرورت گفت‌وگو با نسل جوان درباره سیره فاطمی
فرهادیان یکی از مهم‌ترین نیازهای امروز را «بیان ساده و کاربردی سیره فاطمی برای جوانان» دانست و گفت: نسل جدید پرسشگر است و باید با زبان قابل فهم و غیرکلیشه‌ای با آنان سخن گفت. حذف زبان شعاری و ارائه تحلیل‌های واقعی از زندگی حضرت زهرا(س)، نه‌تنها جوانان را جذب می‌کند بلکه می‌تواند بسیاری از شبهات موجود را نیز پاسخ دهد.
وی با بیان اینکه هویت شیعی بدون یاد و نام حضرت زهرا(س) قابل فهم نیست، تصریح کرد: جامعه‌ای که ارتباط زنده با فاطمیه داشته باشد، در برابر انحراف، تحریف و بحران‌های اجتماعی مقاوم‌تر خواهد بود. این ایام فرصتی برای تقویت وحدت، همبستگی و بازگشت به اصول اصیل اسلام است.
انتهای پیام
