دکتر امین بجدی امروز شنبه یک آذر در نشست خبری به مناسبت هفته جهانی مبارزه با مقاومت میکروبی، اظهار کرد: مقاومت‌های میکروبی در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است؛ امروز با پدیده‌ای مواجهیم که سازمان جهانی بهداشت از آن با عنوان «پاندمی خاموش» یاد می‌کند. مقاومت میکروبی دیگر یک بحران محدود در بیمارستان‌ها نیست؛ تهدیدی است که به زندگی روزمره مردم رسیده و مستقیماً مرگ و میر، هزینه‌های درمان و طول مدت بستری بیماران را افزایش می‌دهد.
وی با اشاره به آمارهای جهانی، افزود: طبق گزارش نشریه لنست، تنها در سال ۲۰۱۹ بیش از یک‌میلیون و دویست هزار مرگ مستقیماً به مقاومت‌های میکروبی نسبت داده شده و حدود پنج میلیون مرگ دیگر به‌طور غیرمستقیم با این بحران مرتبط بوده است.
رئیس بخش عفونی بیمارستان امام رضا(ع) مشهد، تصریح کرد: ایران در ردیف کشورهای دارای مصرف بسیار بالای آنتی‌بیوتیک قرار دارد و بر اساس داده‌های رسمی، میزان مصرف سرانه آنتی‌بیوتیک در ایران تقریباً دو تا سه برابر میانگین جهانی است.
بجدی تاکید کرد: اگر جلو مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها گرفته نشود، تا سال ۲۰۵۰، میزان مرگ‌ومیر ناشی از مقاومت‌های میکروبی به ۱۰ میلیون نفر در سال هم خواهد رسید.
وی با بیان اینکه مصرف آنتی بیوتیک‌ها به دو صورت تزریقی در بیمارستان و یا مصرف خوراکی است، گفت: بیشتر مصرف، مربوط به آنتی‌بیوتیک خوراکی است و آمار مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک در ایران بسیار بالا است.
رئیس بخش عفونی بیمارستان امام رضا(ع) مشهد در رابطه با عوامل دخیل در مصرف بیش از حد انتی‌بیوتیک‌ها، افزود: تصور عمومی غالب این است که اکثر عفونت‌ها با آنتی‌بیوتیک خوب می‌شود، در صورتی که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در بیماری‌های ویروسی از جمله در پیک شیوع سرماخوردگی و آنفلوانزا خصوصا در روزهای اول، هیج نقشی ندارد؛ بحث دیگر تجویز بیش از حد آنتی‌بیوتیک توسط پزشکان است که بعضی از پزشکان با تصور پیشروی بیماری به سمت عوامل باکتریایی، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند.
بجدی خاطرنشان کرد: برای حل این معضل بحث آموزش عمومی در همه سطوح مهم است و باید آگاهی‌های مردم بالا رود، چرا که تقاضا برای آنتی‌بیوتیک از جانب مردم بسیار بالا است.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: بحث دیگر که چالش‌برانگیزتر است، بحث نظارت، پایش و هشدار است که متاسفانه در سیستم سلامت این مورد را نداریم، مثلا در بسیاری از کشورها چنانچه پزشک بیش از حد مجاز، آنتی‌بیوتیک تجویز کند، اخطار دریافت می‌کند و یا فروش بیش از حد آنتی‌بیوتیک در داروخانه‌ها هم همینطور نباید از یک حد مجاز بیشتر باشد.
وی اظهار کرد: در رابطه با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در بیمارستان‌ها و در آی‌سی‌یو نیز به دلیل مقاومت‌های میکروبی میزان تجویز آنتی‌بیوتیک‌های با طیف وسیع زیاد شده است که برای جلوگیری از این امر، پزشکان باید تا حد امکان آنتی‌بیوتیک‌های با طیف پایین تجویز کنند. همچنین مدت مصرف آنتی‌بیوتیک چه در درمان سرپایی و چه درمان بستری محدود باشد.بجدی افزود: یکی از مشکلات رایج این است که در اکثر بیمارستان‌ها، درمان‌ها براساس تجربه پزشک است و برای اینکه درمان‌ها مبتنی بر کشت و مبتنی بر شرایط باشد، نیاز است که از تکنولوژی بیشتر استفاده شود. در این زمینه اقداماتی انجام شده، اما هنوز در مراحل اولیه است.
تاثیر مستقیم مقاومت میکروبی بر نتایج درمان
وی با بیان اینکه مقاومت‌های میکروبی مستقیم بر نتایج درمان اثر می‌گذارد، گفت: بیمارانی که با میکروب‌های مقاوم مواجه می‌شوند، مدت بستری طولانی‌تری دارند، درمانشان پیچیده‌تر و گران‌تر و احتمال مرگ در آن‌ها بیشتر است؛ علاوه بر این، باید برای آن‌ها از داروهای قوی‌تر، کمیاب‌تر و گران‌تر استفاده کرد.
رئیس بخش عفونی بیمارستان امام رضا( ع ) مشهد پیشگیری را در این حوزه بسیار مهم و ضروری خواند و ادامه داد: شست‌وشوی دست‌ها، استفاده از ماسک، انجام واکسیناسیون به ویژه واکسن‌های آنفلوآنزا موارد مهمی هستند که در حوزه مقاومت میکروبی باید مورد توجه قرار گیرند. وقتی فرد به بیماری مبتلا نشود؛ بدیهی است که چرخه‌ای که در آن نیاز به درمان و مقاومت میکروبی روی می‌دهد؛ شکل نخواهد گرفت.
وی مقاومت میکروبی را تهدید بزرگ قرن خواند و اظهار کرد: اگر امروز مصرف غیرضروری یک آنتی‌بیوتیک، به‌ظاهر مشکلی ایجاد نکند، فردا موجب مرگ یک بیمار بدحال در ICU خواهد شد. بحران مقاومت میکروبی یک تهدید خاموش است؛ اما اگر اقدام مؤثر نکنیم، به‌زودی بسیار پر سر و صدا خواهد شد، اما با تجویز صحیح، آموزش و آگاهی مردم قابل کنترل است.
۸۰ الی ۹۰ درصد عفونت‌های تنفسی اصلا نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک ندارد
سخنگوی سازمان نظام پزشکی مشهد نیز در این نشست ضمن هشدار در رابطه با مصرف بیش از حد و خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها، اظهار کرد: ۸۰ الی ۹۰ درصد عفونت‌های تنفسی اصلا نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک ندارد و این عفونت‌ها معمولا عفونت ویروسی هستند.
دکتر مسعود زحمتکش اضافه کرد: کسی که برای بیماری تنفسی خود اقدام به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک کرده یا دوره درمان با آنتی‌بیوتیک را کامل نکرده و به محض برطرف شدن علائم، درمان را قطع می‌کند، نه تنها به خود بلکه به جامعه ظلم می‌کند، چرا که این موارد باعث مقاومت باکتری در فرد و جامعه می‌شود.
وی با اشاره به هزینه‌بر بودن تولید آنتی‌بیوتیک‌های جدید به دلیل ایجاد مقاومت‌های میکروبی، توضیح داد: به عنوان مثال قبلا آزیترومایسین و آموکسی‌کلاو خیلی خوب به درمان پاسخ می‌دادند، اما به دلیل مصرف بی‌رویه و خودسرانه، مقاومت به این داروها نیز زیاد شده است .
دبیر انجمن پزشکان عمومی خراسان رضوی گفت: وقتی برای درمان سرماخوردگی به صورت روتین آموکسی‌سیلین استفاده شود، این باعث می‌شود که یک عفونت باکتریال که قبلا به این دارو جواب می‌داده است، دیگر به این دارو جواب ندهد.
زحمتکش با بیان اینکه در زمینه آگاهی‌رسانی در زمینه مقاومت میکروبی مردم، پزشکان و داروخانه‌ها نقش دارند، خاطرنشان کرد: بسیاری از بیماران هنگام مراجعه به درمانگاه اصرار بر دریافت آنتی‌بیوتیک دارند و در بسیاری از مواقع نیز با توجه به تجربیات قبلی از بیماری، به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها روی می‌آورند؛ حتی در مواقعی با نتیجه نگرفتن از درمان، برای دریافت آنتی‌بیوتیک قوی‌تر درخواست دارند که همه‌ی این موارد ناشی از عدم آگاهیست و مقاومت میکروبی را افزایش می‌دهد.
وی با تأکید بر اهمیت نقش داروسازان، یادآور شد: داروخانه‌ها باید قانون را رعایت کنند؛ تحویل آنتی‌بیوتیک بدون نسخه ممنوع است. همکاران داروساز می‌توانند نقش مهمی در آگاه‌سازی مردم داشته باشند؛ توضیحاتی مانند اینکه دوره مصرف آنتی بیوتیک باید کامل شود و مصرف ناقص یکی از علل اصلی ایجاد مقاومت میکروبی است و اینکه بدون تجویز پزشک درخواست آنتی بیوتیک اشتباه است؛ خیلی کمک کننده خواهد بود.
سخنگوی سازمان نظام پزشکی مشهد با بیان اینکه متأسفانه حتی در میان تحصیل‌کرده‌ها هم خوددرمانی رواج دارد، تصریح کرد: برخی چون چند بار تجربه مصرف آنتی‌بیوتیک داشته‌اند، تصور می‌کنند تشخیص و درمان را بلد شده‌اند. این رفتارها بسیار خطرناک است، چون فرد نمی‌داند با هر مصرف غیرضروری چه آسیبی به سلامت خود و جامعه می‌زند.
زحمتکش تأکید کرد: کنترل مقاومت میکروبی نیازمند همراهی همکاران پزشک، داروساز و رسانه‌ها است و در کنار این باید سواد سلامت عمومی ارتقا یابد.
انتهای پیام
