به گزارش ایسنا، پس از موفقیت مستند «روباه و ماه صورتی» در جشنواره مستند آمستردام، نشریه ورایتی در گزارشی به قلم لاج لی، مطلبی را منتشر کرده است که ایسنا به دلیل جذاب ماندن و فاش نشدن داستان پیش از اکران گسترده, بخشی از تحلیل را منتشر می‌کند.
در بخشی از این نقد آمده است:«فیلم «روباه زیر ماه صورتی» که حاصل پنج سال فیلم‌برداری با گوشی تلفن همراه توسط ثریا سوژه مستند است و با انیمیشن‌های سوررئال برگرفته از آثار هنری او در هم تنیده است، سندی نادر و ارزشمند از مشقت‌های پناهجویان از زبانی دست اول است.
ثریا اخلاقی، پناهجوی نوجوان افغان، بارها و بارها خود و دیگر مهاجران آواره را «مشغول انجام یک بازی» توصیف می‌کند. تنها در میانه‌های مستند صریح «روباه زیر ماه صورتی» که درباره تلاش چندساله او برای ورود به اروپاست، متوجه می‌شویم منظورش از این عبارت چیست.
«بازی» یعنی تلاش برای گذر از مرز و فیلمِ مهرداد اسکویی شاهد چندین بار شکست خوردن ثرایا در این مسیر است، پیش از آنکه او تصمیم‌های مهمی برای تغییر زندگی‌اش بگیرد.
این استعاره تلخ و لطیف، در فیلمی که بارها تخیل را به‌عنوان تاکتیکی برای بقا تصویر می‌کند، کاملا معنادار است: ثریا که هنرمندی جوان و توانمند است، رنج‌هایش را در قالب طراحی‌ها و مجسمه‌های فانتزی تیره بیان می‌کند. به تعبیر خودش، او «دردهایش را نقاشی می‌کند.»
به‌عنوان پرتره‌ای از زن جوانی که گرفتار پدرسالاری فرهنگی و شرایط اجتماعی وخیم است، «روباه زیر ماه صورتی» دنباله‌ای طبیعی بر دو مستند قوی پیشین اسکویی به نظر می‌رسد: «رویاهای دم صبح» (۲۰۱۶) و «سایه‌های بی‌آفتاب» (۲۰۱۹)؛ دو پرتره از دختران بازداشت‌شده در کانون اصلاح و تربیت تهران که در جشنواره‌های جهانی تحسین شدند و توسط کمپانی«Cinema Guild» در آمریکا پخش شدند. «روباه زیر ماه صورتی» احتمالا اثری دست‌کم هم‌تراز با آن آثار است؛ به‌ویژه با توجه به دریافت جایزه اصلی رقابت بین‌الملل جشنواره مستند آمستردام (ایدفا) و بهره‌گیری از عناصر جذاب چندرسانه‌ای، از جمله چندین سکانس انیمیشنی چشمگیر که مستقیما بر اساس آثار هنری ثریا ساخته شده‌اند.»
در بخش دیگری از این مطلب آمده است: «جدیدترین فیلم اسکویی در یک وجه مهم با آثار قبلی‌اش تفاوت دارد: زاویه دید کاملا مستقیم و زنانه که با اعتبار کارگردانی مشترک برای سوژه نیز تقویت شده است. تمام تصاویر زنده فیلم توسط ثریا و با دوربین تلفن همراه در طول پنج سال ضبط شده و اسکویی آن‌ها را از راه دور تدوین کرده است. این زاویه دید که در میان حجم زیاد مستندهای سال‌های اخیر درباره بحران مهاجران کمتر دیده شده، فیلم را حتی در صورتی که خود ثریا چنین شخصیت جذاب و تأثیرگذاری نبود، متمایز می‌کرد. او دختری فوق‌العاده مقاوم، کم‌حرف اما صریح است که توانایی بازنمایی وضعیت فردی و بحران سیاسی پیرامونش را هم به‌شکلی ملموس و هم شاعرانه دارد.
در مستند متوجه می‌شویم که ثریا تقریبا تمام زندگی‌اش را در برزخی میان جایی که از آن آمده و جایی که می‌خواهد برود گذرانده، عمدتاً در تهران، جایی که والدین افغانش پیش از تولد او مهاجرت کردند، اما هیچ‌گاه برایش حکم خانه و وطن نداشته است. دلیلش هم کمبود خانواده نزدیک است:
اما نخستین مواجهه ما با ثریا در سال ۲۰۱۹ است؛ در خوابگاه پناهجویان استانبول، پناهگاهی ساده که او، علی و چند فراری ایرانی دیگر از آنجا اولین تلاش‌شان برای عبور از مرز ترکیه و ورود به یونان را آغاز می‌کنند.
در این مستند بخش های انیمیشننی فقط جنبه تزئینی ندارند، بلکه بسطی درخشان از جهان‌بینی زنده و منحصربه‌فرد ثریا هستند. او چنان شخصیت قدرتمندی است که حتی بدون بافت بیرونی نیز خود را معرفی می‌کند، اگرچه اندکی اطلاعات زمینه‌ای بیشتر در فیلم می‌توانست مفید باشد.»
انتهای پیام
