تغییرات اقلیمی در سراسر جهان مناطق کوهستانی را نسبت به نواحی کم‌ارتفاع با شدت بیشتری تحت تاثیر قرار می‌دهد و میلیاردها نفر را در معرض خطر قرار می‌دهد.
یک تحلیل گسترده از سوی دانشگاه پورتسموث نشان داده است که الگوهای دما، بارندگی و برف با «سرعتی شتاب‌گرفته» در مناطقی چون رشته‌کوه راکی، آلپ، آند و فلات تبت در حال تغییر است.
این وضعیت نه تنها بیش از یک میلیارد نفر را که اکنون برای تامین آب به برف و یخچال‌های کوهستانی وابسته‌اند تهدید می‌کند، بلکه خطر «سیلاب‌های ویرانگر» و از دست رفتن گونه‌ها را هم افزایش می‌دهد.
تغییرات اقلیمی در کوهستان
این مطالعه که در نشریه نیچر منتشر شده، «تغییرات اقلیمی وابسته به ارتفاع» را بررسی می‌کند؛ پدیده‌ای که در آن تغییرات محیطی در ارتفاعات بالاتر می‌تواند سرعت بگیرد.
نتایج نشان می‌دهد که بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۲۰، مناطق کوهستانی به طور متوسط هر قرن ۰٫۲۱ درجه سانتی‌گراد سریع‌تر از نواحی کم‌ارتفاع پیرامون گرم شده‌اند.
کوهستان‌ها همچنین با بارش‌های غیرقابل پیش‌بینی‌تر و «تغییر قابل توجه» از برف به باران مواجه‌اند.
دکتر نیک پپین، نویسنده اصلی این مطالعه، می‌گوید: «کوهستان‌ها با مناطق قطبی ویژگی‌های مشترک بسیاری دارند و تغییراتی به همان سرعت را تجربه می‌کنند.»
او می‌افزاید: «دلیلش این است که هر دو محیط به سرعت برف و یخ خود را از دست می‌دهند و اکوسیستم‌ها دستخوش تغییرات عمیق شده‌اند. نکته‌ای که کمتر شناخته شده این است که هرچه بالاتر به کوهستان بروید، سرعت تغییرات اقلیمی می‌تواند حتی شدیدتر شود.»
پیامدهای «ویرانگر»
پژوهشگران هشدار می‌دهند که پیامدهای این پدیده به‌مراتب «فراتر» از ساکنان جوامع کوهستانی می‌رود.
در حال حاضر بیش از یک میلیارد نفر در جهان برای آب به برف و یخچال‌های کوهستانی وابسته‌اند؛ از جمله پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان، چین و هند، که هر دو بخشی از آب خود را از هیمالیا دریافت می‌کنند.
با کاهش سریع یخ‌های هیمالیا، خطر سیلاب‌های «ویرانگر» نیز افزایش می‌یابد. دانشمندان هشدار می‌دهند که رویدادهای پرخطر «شدیدتر» خواهند شد.
امسال، سیلاب‌های ناگهانی سراسر پاکستان، در غربی‌ترین بخش این رشته‌کوه، را درنوردید؛ بیش از هزار نفر را کشت و نزدیک به هفت میلیون نفر را تحت تاثیر قرار داد.
افزایش دما همچنین باعث می‌شود درختان و جانوران به ارتفاعات بالاتر کوچ کنند، اما در نهایت جایی برای پیشروی باقی نمی‌ماند و عملا «به لبه کوه رانده می‌شوند».
دکتر پپین می‌افزاید: «وقتی جایی برای رفتن باقی نماند، ممکن است گونه‌ها از بین بروند و اکوسیستم‌ها به طور بنیادی تغییر کنند.»
این مرور تازه بر مقاله سال ۲۰۱۵ این گروه پژوهشی بنا شده که محرک‌های اصلی تغییرات اقلیمی در کوهستان را شناسایی می‌کرد**.** این موارد شامل کاهش برف و یخ، افزایش رطوبت جوی و آلاینده‌های ایروسل است.
ده سال بعد، دکتر پپین استدلال می‌کند که این مشکلات بنیادین همچنان باقی است. او توضیح می‌دهد: «نمی‌توانیم تغییرات اقلیمی در کوهستان را مستقل از مسئله گسترده‌تر تغییرات اقلیمی حل‌وفصل کنیم.»
عقب‌نشینی یخچال‌ها
در سوئیس، یخچال‌ها امسال با ذوب «عظیم» روبه‌رو هستند و حجم کل آن‌ها ۳ درصد کاهش یافته که چهارمین افت سالانه بزرگ ثبت‌شده است.
کوچک‌شدن امسال به این معنا است که جرم یخ در سوئیس، که میزبان بیشترین یخچال‌های اروپا است، طی دهه گذشته یک‌چهارم کاهش یافته است.
ماتیاس هوس، رئیس GLAMOS، با اشاره به تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی، گفت: «یخچال‌ها به طور آشکار به دلیل گرمایش جهانی ناشی از انسان در حال عقب‌نشینی هستند.»
پس از آنکه در ماه مه، توده عظیمی از سنگ و یخ از یک یخچال با غرش به پایین دامنه کوه سرازیر شد و تقریبا تمام روستای بلاتن در جنوب را پوشاند، مقام‌های سوئیس نسبت به چنین تغییراتی در آماده‌باش بیشتری قرار گرفتند. در این فاجعه یک چوپان ۶۴ ساله جان باخت و روستا نابود شد.
یک مانع بزرگ
کمبود مشاهده‌های هواشناسی در مناطق کوهستانی مانع بزرگی برای گردآوری داده‌ها است، به این معنا که پژوهشگران ممکن است سرعت افزایش دما را دست‌کم گرفته باشند.
اغلب مدل‌های کنونی فقط می‌توانند تغییرات را در مقیاس چند کیلومتر ردیابی کنند، اما این مطالعه هشدار می‌دهد که شرایط در شیب‌هایی که تنها چند متر از هم فاصله دارند می‌تواند به شکل «چشمگیر» متفاوت باشد.
دکتر امیلی پاتر از دانشگاه شفیلد می‌گوید: «بنابراین ضروری است اقدام فوری برای عمل به تعهدات اقلیمی را ببینیم و زیرساخت پایش در این مناطق کوهستانی آسیب‌پذیر به طور قابل توجهی بهبود یابد.»
