مردم ترکیه زیر فشار سقوط آزاد لیر
لیر ترکیه با ادامه روند نزولی امروز دوباره سقوط کرد و به کمترین سطح چند سال اخیر رسید؛ این افت، فشار زیادی بر زندگی خانوارها و بازارها وارد کرده است.
خلاصه خبر
مردم ترکیه زیر فشار سقوط آزاد لیر
لیر ترکیه با ادامه روند نزولی امروز دوباره سقوط کرد و به کمترین سطح چند سال اخیر رسید؛ این افت، فشار زیادی بر زندگی خانوارها و بازارها وارد کرده است.
گروه اقتصادی خبرگزاری فارس؛ با آغاز معاملات هفته جدید، نرخ برابری لیر ترکیه امروز دوشنبه بار دیگر کاهش یافت و به ۴۲.۴۴۹ لیر در برابر هر دلار رسید؛ در حالی که این رقم روز جمعه ۴۲.۳ لیر بود. همچنین قیمت یورو نیز افزایش یافت و به ۴۸.۹۳۸ لیر رسید، پس از آنکه پایان هفته گذشته در سطح ۴۸.۷۲ لیر قرار داشت. به این ترتیب، لیر ترکیه روند نزولی خود در سال جاری را ادامه داده و تاکنون حدود ۱۹ درصد از ارزش خود را از دست داده است؛ این ارز سال را در محدوده ۳۵.۳ لیر برای دلار و ۳۶.۶ لیر برای یورو آغاز کرده بود.
دلایل کاهش ارزش لیر از نگاه کارشناسان مالی
فراس شعبو، استاد اقتصاد در دانشگاه باشاک‌شَهیر استانبول، می‌گوید کاهش ارزش لیر «اتفاقی و ناگهانی نیست» بلکه نتیجه مجموعه‌ای از عوامل تجمع‌یافته و ساختاری در اقتصاد ترکیه است. به‌گفته او، افزایش مستمر واردات، گسترش شکاف در تراز تجاری، و بالا رفتن هزینه‌های انرژی و مواد اولیه، فشار زیادی بر بخش تولید وارد کرده و منجر به ضررهای مالی، ورشکستگی شرکت‌ها و خروج برخی بنگاه‌ها از بازار شده است.او توضیح می‌دهد این مشکلات ساختاری «اعتماد سرمایه‌گذاران را تضعیف می‌کند» و تأثیر آن ابتدا در ارزش لیر و بازار سهام دیده می‌شود؛ زیرا این دو بازار بیشترین حساسیت را نسبت به تغییرات اقتصادی دارند.شعبو هشدار می‌دهد که تداوم این «تعادل شکننده» در اقتصاد ترکیه به افزایش نگرانی‌ها منجر خواهد شد و احتمال می‌دهد نرخ دلار «در صورت کاهش دوباره نرخ بهره از سوی بانک مرکزی و بدون پیشرفت کافی در مهار تورم یا اجرای وعده‌های دولت»، از ۴۵ لیر نیز عبور کند.او می‌گوید کاهش نرخ بهره تنها عاملی است که می‌تواند به شکل «سریع و مستقیم» بر نرخ ارز اثر بگذارد، هرچند کاهش‌های قبلی نیز نتوانستند بازار را بهبود دهند.
بانک مرکزی ترکیه ماه گذشته نرخ بهره را ۱۰۰ واحد پایه کاهش داد و نرخ بازخرید یک‌هفته‌ای (ریپو) را به ۳۹.۵ درصد رساند؛ این اقدام پس از کاهش قبلی ۲۵۰ واحد پایه انجام شد و نشان می‌دهد دولت همچنان به سیاست تسهیل پولی و افزایش عرضه لیر در بازار پایبند است.شعبو می‌افزاید طبق برنامه بانک مرکزی، نرخ بهره تا پایان سال به حدود ۳۷ درصد کاهش خواهد یافت؛ موضوعی که می‌تواند باعث خروج سپرده‌ها از بانک‌ها شود، زیرا میزان سود بانکی به سطح تورم نزدیک شده است.او تأکید می‌کند که بی‌اعتمادی به لیر هم در داخل و هم خارج از کشور باعث افزایش تمایل مردم و سرمایه‌گذاران به خرید طلا و ارزهای خارجی شده و این موضوع عرضه لیر را بیشتر می‌کند. شعبو پیش‌بینی می‌کند با افزایش حداقل دستمزد در ماه آینده، حجم لیر بیشتری وارد بازار شود و اضافه می‌کند: «در نهایت مسئله، مسئله عرضه و تقاضاست.»
تفسیرهای متفاوت؛ نقش احتمالی سفته‌بازی در سقوط لیر
در مقابل این دیدگاه، برخی اقتصاددانان معتقدند کاهش ارزش لیر ناشی از عوامل داخلی نیست، بلکه نتیجه مضاربه و فشارهای مصنوعی بر نرخ ارز است.یوسف کاتب‌اوغلو، کارشناس اقتصادی، می‌گوید دلیل اصلی افت لیر «مضاربه و تلاش برای القای ناپایداری در اقتصاد ترکیه» است. به‌گفته او، عوامل قدرت اقتصادی همچنان پابرجاست؛ از جمله افزایش ذخایر ارزی به ۱۸۸ میلیارد دلار و ثبت رکورد تاریخی صادرات.او یادآور می‌شود که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، هفته گذشته اعلام کرده بود صادرات کشور طی یک سال منتهی به اکتبر ۲۰۲۴ به ۲۷۰.۲ میلیارد دلار رسیده است که بالاترین رقم در تاریخ ترکیه محسوب می‌شود.کاتب‌اوغلو در گفت‌وگو با «العربی الجدید» توضیح داد که دولت ترکیه تعقیب قانونی سفته‌بازان را آغاز کرده و قوانین نظارتی جدیدی وضع شده است. به گفته او، توقیف دارایی‌های دو هلدینگ «هات» و «اینفِستکو» بخشی از این اقدامات است و احتمال تشدید کنترل‌ها وجود دارد.
فشار تورم بر زندگی خانوارهای ترک
صرف‌نظر از اختلاف نظرها درباره دلایل سقوط لیر، واقعیت اقتصادی روشن است: ارزش لیر در حال کاهش است و قیمت‌ها در ترکیه رو به افزایش.بر اساس اعلام اتحادیه کارگری ترکیه، هزینه‌های زندگی یک خانواده به حدود ۱۰۰ هزار لیر در ماه رسیده است؛ در حالی که حداقل دستمزد تنها ۲۲ هزار لیر است. به همین دلیل کنترل تورم همچنان اولویت اصلی دولت محسوب می‌شود.
آمارهای رسمی نشان می‌دهد نرخ تورم سالانه از ۳۳.۳ درصد در سپتامبر به ۳۲.۸۷ درصد کاهش یافته و به کمترین سطح چهار سال اخیر رسیده است. این رقم نسبت به پایان سال ۲۰۲4 که تورم ۴۴.۳۸ درصد ثبت شده بود، بیش از ۱۲ درصد کاهش دارد.محمد شیمشک، وزیر دارایی و خزانه‌داری ترکیه، پیش‌تر اعلام کرده بود روند کاهش تورم ادامه خواهد یافت، اما رسیدن به محدوده ۲۵ تا ۲۹ درصد تا پایان سال دشوار است. او تأکید کرده کاهش تورم در سال ۲۰۲۶ شدیدتر و اثرگذارتر خواهد شد.#ترکیه_سقوط_لیر
14:07 - 4 آذر 1404
نظرات کاربران
