به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، در هر نظامی، کارگزاران و مسئولان نقشی حیاتی در شکل‌گیری، ثبات و تداوم عدالت و اعتماد عمومی دارند. جامعه‌ای که بر پایه ارزش‌های الهی و انسانی بنا شده باشد، نمی‌تواند به دست مدیرانی بی‌تعهد و بی‌انصاف اداره شود. هر مسئول در چنین نظامی، نه تنها کارگزار دولت که امانت‌دار مردم و دین به شمار می‌رود. از همین‌رو، معیارهای انتخاب و سنجش کارگزاران در نظام اسلامی، تنها توانمندی اجرایی نیست، بلکه پیش از آن، سلامت اخلاقی، ایمان، وفاداری و نیت خالص او اهمیت دارد. مسئول نباید در پی منافع شخصی، قومی یا سیاسی خود باشد، بلکه باید با نیتی پاک در خدمت مردم قرار گیرد. چنین نگاهی است که باعث می‌شود تصمیمات او حتی در میان سختی‌ها و چالش‌ها نیز رنگ عدالت داشته باشد.
یکی از نخستین شاخصه‌های مدیر در نظام الهی، اخلاص و خیرخواهی برای امت است. او باید ناصح مردم و دلسوز در قبال سرنوشت جامعه باشد. امیرالمؤمنین علیه‌السلام در تجلیل از مالک اشتر پس از شهادت‌شان خطاب به محمد بن ابی‌بکر نوشت: «إِنَّ الرَّجُلَ الَّذِی کُنْتُ وَلَّیْتُهُ أَمْرَ مِصْرَ کَانَ رَجُلًا لَنَا نَاصِحًا…» 1 یعنی آن مرد، برای ما خیرخواه بود. این تعبیر نشان می‌دهد که نیت پاک و صداقت در خدمت در نگاه امام، ارزشمند و ماندگار است.
در کنار خیرخواهی، مسئول اسلامی باید قاطعیت و صلابت در برابر دشمنان حق داشته باشد. در همان نامه اشاره می‌کنند: «وَ عَلَی عَدُوِّنَا شَدِیدًا نَاقِمًا»؛ او در برابر دشمنان ما سخت‌گیر و انتقام‌جو بود. این سخن نشان می‌دهد که در نظام ولایی، نرمی در برابر باطل و سهل‌انگاری در برابر ظلم، پذیرفته نیست. محبت در دل نسبت به مردم، باید با صلابت در برابر ستمگران همراه شود تا عدالت تداوم یابد.
از دیگر ویژگی‌های مدیر در نظام اسلامی، پایبندی به امانت و رضایت الهی است. امام علی علیه‌السلام در انتها اشاره می‌کنند «فَرَحِمَهُ اللَّهُ… وَ نَحْنُ عَنْهُ رَاضُونَ»؛ خدا او را رحمت کند، ما از او خشنودیم. این جمله، اوج پیوند میان حاکم و کارگزار است؛ رضایت امام، همان رضایت خداست و نشانه آن است که کارگزار توانسته امانت الهی را درست ادا کند.
مسئول اسلامی باید بداند که مقام، فرصت خدمت است نه امتیاز شخصی. او اگر با اخلاص و صداقت عمل کند، نامش در دل‌ها ثبت می‌شود. در نگاه علوی، موفق‌ترین مدیر کسی است که پس از کناره‌گیری از مسئولیت، جز رضایت الهی و دعای خیر مردم برایش نماند.
چنین نگاهی به مسئولیت، فرهنگ پاسخگویی و رضایت متقابل را در نظام اسلامی نهادینه می‌کند. حاکم با عدالت و اعتماد، کارگزار را به کار می‌گیرد، و کارگزار با تعهد و وفاداری عمل می‌کند تا در پایان، امام از او راضی و خداوند او را مشمول پاداش کند. رضایت دوطرفه‌ای که از عدالت و ایمان سرچشمه می‌گیرد، بنیان‌گذار اعتماد اجتماعی است.
بنابراین، مسئول در نظام اسلامی باید ناصح، وفادار، قاطع در برابر دشمن، مهربان با مردم، و در نهایت، عامل به رضای الهی باشد. چنین کارگزارانی، همانند یاران راستین امیرالمؤمنین علیه‌السلام، ستون‌های استوار تمدن دینی‌اند؛ کسانی که با صداقت و ایمان خود، نه تنها نظم اجتماعی را برقرار می‌سازند بلکه جامعه را به سمت رضوان خداوند هدایت می‌کنند.
پاورقی:
1. امیرالمؤمنین علیه‌السلام پس از عزل محمد بن ابی بکر در سال 38 هجری و نصب مالک اشتر به فرمانداری مصر، برای دلجویی از محمّد بن ابی بکر متن بالا را نوشتند:
پس از یاد خدا و درود، به من خبر داده اند که از فرستادن اشتر به سوی محلّ فرمانداری ات، ناراحت شده ای. این کار را به دلیل کند شدن و سهل انگاری ات یا انتظار کوشش بیشتری از تو انجام ندادم، اگر تو را از فرمانداری مصر عزل کردم، فرماندار جایی قرار دادم که اداره آنجا بر تو آسان تر، و حکومت تو در آن سامان خوش تر است.
إِنَّ الرَّجُلَ الَّذِی کُنْتُ وَلَّیْتُهُ أَمْرَ مِصْرَ کَانَ رَجُلًا لَنَا نَاصِحاً وَ عَلَی عَدُوِّنَا شَدِیداً نَاقِماً؛ فَرَحِمَهُ اللَّهُ، فَلَقَدِ اسْتَکْمَلَ أَیَّامَهُ وَ لَاقَی حِمَامَهُ وَ نَحْنُ عَنْهُ رَاضُونَ، أَوْلَاهُ اللَّهُ رِضْوَانَهُ وَ ضَاعَفَ الثَّوَابَ لَهُ.
همانا مردی را که من فرمانداری مصر را به او سپرده بودم، مردی خیرخواه برای ما و سخت‌گیر و کینه‌توز بر دشمنان ما بود. خدا او را رحمت کند؛ به‌راستی روزگارش را به کمال رساند و به مرگ خویش رسید، و ما از او خشنودیم. خداوند نیز خشنودی خویش را شامل حال او گرداند و پاداش او را دوچندان کند.
منبع: تسنیم
