وقتی سربازان شیلی در شبی بهاری در سال ۱۹۸۶ به خانه آلیسیا لیرا، فعال حقوق بشر اهل شیلی یورش بردند و شریک زندگیاش را از تختخواب بیرون کشیدند، او تنها ۳۷ ساله بود. او با فریاد پشت سر خودروهای نظامی دوید، اما هرگز فلیپه ریورا، عشق زندگیاش را دوباره ندید. ریورا با چند گلوله به سر اعدام شد.
نزدیک به چهار دهه بعد، لیرا میگوید: «رنج و درد هنوز زنده است.» او سوگند میخورد که هیچ چیز مانع از مبارزهاش برای «عدالت و حقیقت» نخواهد شد.
اما پیروزی یک رئیسجمهور راست افراطی در دور دوم انتخابات یکشنبه شیلی، شبح دیکتاتوری آگوستو پینوشه را در کشوری زنده کرده است که ۳۵ سال پیش به دموکراسی بازگشت، اما همچنان زخمهای عمیقی بر تن دارد.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
خوزه آنتونیو کاست، محافظهکار افراطی، پیروزی قاطعی بر رقیب چپگرای خود در دور دوم انتخابات کسب کرد. کاست حدود ۵۸ درصد آرا را به دست آورد و با اختلافی غیرقابل انکار از ژانت خارا، کمونیستی که رهبری یک ائتلاف گسترده چپگرا را بر عهده داشت، پیشی گرفت.
او با وعده اخراج بیش از ۳۰۰ هزار مهاجر، بستن مرز شمالی، برخورد قاطع با جرم و جنایت و راهاندازی مجدد اقتصاد راکد، وارد کارزار انتخاباتی شد.
عاملان قتل همچنان آزادند
پیروزی خوزه آنتونیو کاست، حامی پینوشه لیرا را به گفته خودش به «گریه از ناتوانی» وامیدارد. عکس ریورا بر روی یقه کت او، درست بر قلبش، سنجاق شده است.
او که اکنون ۷۵ سال دارد، هنوز هم ریورا را «عشق من» صدا میزند. چند تن از عاملان این قتل همچنان آزادند و برخی دیگر احکام سبکتری دریافت کردهاند.
لیرا که فعال حقوق بشری در شیلی است و ریاست انجمن خانوادههای اعدامشدگان سیاسی را بر عهده دارد، میگوید: «ما هرگز اعتمادمان را به عدالت از دست ندادیم، هرچند عدالت بدخواهانه و بسیار کند عمل کرده است.» برادر او نیز دستگیر و شکنجه شده بود.
لیرا هنگام گفتوگو با خبرگزاری فرانسه به تازگی جلسهای را با گابریل بوریک، رئیسجمهور چپگرای شیلی در کاخ لا موندا ترک کرده بود و با کمک عصا بهآرامی راه میرفت.
او در یادمانی برای زنان قربانی سرکوب سیاسی گفت: «این دولت برای ما مانند نسیمی تازه بوده است.» او بزرگترین دستاورد دولت را طرح ملی جستوجوی ناپدیدشدگان میداند.
لیرا میگوید: «باید قویتر شویم و ادامه بدهیم.»
حمایت کاست از عفو جنجالی ماموران سابق
کاست از طرحی برای عفو حدود ۱۴۰ مامور سابق که بهدلیل جنایت علیه بشریت زندانی شدهاند حمایت کرده است؛ از جمله ژنرال بدنام سابق ارتش، میگل کراسنوف، که به بیش از هزار سال زندان محکوم شده است.
کاست در جریان کارزار انتخاباتی ۲۰۱۷ خود با ناقضان حقوق بشر در زندان دیدار کرده بود. او گفته است: «دولت نظامی کارهای زیادی برای حقوق بشر انجام داد.»
کاست بهطور مشخص از کراسنوف تمجید کرده است؛ فردی که به شکنجه زنان باردار متهم شده بود. او متهم است که هنگام وارد کردن شوک الکتریکی به واژن یک زن باردار گفته بود: «این هم برای کوچولو توست» و نوزاد سقط شد.
کاست گفته بود: «من میگل کراسنوف را میشناسم و وقتی او را میبینم، نمیتوانم تمام چیزهایی را که دربارهاش میگویند تصور کنم.» کاست در انتخابات ۲۰۱۷ کمتر از هشت درصد آرا را به دست آورد.
فرزند به جا مانده از ریورا و تلاشها برای جستجوی پدرش
گبی ریورا فرزند آلیسیا و فلیپه، زمانی که نوجوان بود، در سال ۱۹۷۵ جستوجو برای یافتن پدر ناپدیدشدهاش را آغاز کرد. او سرانجام در سال ۲۰۰۱ بقایای پدرش را در یک مرکز نظامی پیدا کرد؛ دستانش آثار سوختگی داشت.
ریورا که اکنون ریاست انجمن خانوادههای بازداشتشدگان ناپدیدشده را بر عهده دارد، میگوید: «بخش بیشتری از عمرم را صرف جستوجوی پدرم کردم تا زندگی کردن با او.»
او هنوز آخرین بوسه شببخیر پدرش را به یاد دارد. به گفته او، عفو ناقضان حقوق بشر «وحشتناک» خواهد بود.
کاست از ادامه حکومت نظامی حمایت کرده بود
کاست در جوانی و در همهپرسی ۱۹۸۸ از ادامه حکومت نظامی حمایت کرده بود، اما اکثریت مردم شیلی به «نه» رأی دادند و دیکتاتوری پایان یافت.
پیشینه خانوادگی کاست نیز سوالاتی را برانگیخته است. تحقیقات رسانهها نشان داده است که پدر آلمانی تبار او عضو حزب نازی آدولف هیتلر و سرباز جنگ جهانی دوم بوده است. کاست اصرار دارد که پدرش به اجبار به خدمت سربازی رفته و از نازیها حمایت نکرده است.
کاست در کارزار اخیر خود از اشاره به پینوشه که در سال ۲۰۰۶ درگذشت، پرهیز کرد، زیرا نگران از دست دادن رأی بود. روبرت فانک، تحلیلگر سیاسی دانشگاه شیلی میگوید: «کاست با وجود حمایت از پینوشه انتخاب شد، نه بهدلیل آن.»
بسیاری نگراناند که او بودجه موزه حافظه و صدها نهاد حقوق بشری را کاهش دهد. این موزه مدرن به قربانیان دیکتاتوری هویت و صدا میدهد و به گفته ماریا فرناندو گارسیا، مدیر آن، «به کشوری که هنوز از آن زخمها رنج میبرد آگاهی میبخشد.»
او میگوید: «تاریخ ما قابل پاک شدن نیست. این تاریخ به جامعه یادآوری میکند که چنین نقضهایی هرگز نباید دوباره تکرار شود.»
