نشست نمایندگان ویژه کشورهای همسایه افغانستان به علاوه روسیه در تهران که بدون صدور قطعنامه و بیانیه مشترک پایان یافت، نارضایتی پاکستان را به دنبال داشت. چنانچه روزنامه پاکستانی تریبون پایان یافتن این نشست را بدون توافق جمعی شرکتکنندگان، «نشاندهنده تداوم اختلافها درباره نحوه برخورد با حکومت طالبان و مسائل امنیتی منطقهای» دانست.
این نشست که با ابتکار وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی و بدون حضور طالبان برگزار شد، برخلاف بسیاری از نشستها که شرکتکنندگان در پایان به توافقی دست مییابند و بیانیه مشترک صادر میکنند، عملا بدون هیچ نتیجهگیری مشخصی پایان یافت.
Held separate meetings with Special Representatives for Afghanistan of China & Uzbekistan on sidelines of Afghanistan Neighbours Conference in Tehran. Shared concerns over large number of terrorists in neighbourhood, hindering regional economic integration & posing serious… pic.twitter.com/ZZxEtMcDUk
— Mohammad Sadiq (@AmbassadorSadiq) December 15, 2025
طالبان از حضور در این نشست خودداری کردند، چون هیئت پاکستان با پیامی که برای طالبان خوشایند نبود، در این نشست حضور داشتند.
مقامهای طالبان افغان مدعیاند که در افغانستان تحت کنترل این گروه امنیت برقرار است و هیچ گروهی از خاک افغانستان علیه منافع دیگر کشورها استفاده نمیکند، اما مقامهای پاکستان معتقدند که خاک افغانستان به پناهگاه دشمنان این کشور از جمله تحریک طالبان پاکستان و ارتش آزادیبخش بلوچستان تبدیل شده است.
محمد صادق، فرستاده ویژه پاکستان در امور افغانستان، پس از پایان این نشست اعلام کرد که در دیدارهای جداگانه با هیئتهای شرکتکننده در این نشست، «درباره نگرانیهای مشترک از حضور گسترده گروههای تروریستی» در افغانستان و منطقه صحبت کرده است. به باور این دیپلمات پاکستانی، این موضوع «روند همگرایی اقتصادی منطقهای» را مختل کرده و چالشهای امنیتی جدی به بار آورده است. محمد صادق افزود که در این نشست توافق شد که «تلاشهای جمعی» در این زمینه ادامه یابد.
محمد صادق همچنین گفت که شرکتکنندگان این نشست در مورد «تداوم تهدید تروریسم از منشا افغانستان» با او همنظر بودند و تاکید کرد که «مردم افغانستان شایسته وضعیت بهتریاند».
صادق خطاب به طالبان که در این نشست حضور نداشتند، افزود: «ضروری است که حاکمان کنونی افغانستان برای کاهش رنج مردم گامهایی بردارند و نخستین و مهمترین اقدام در این زمینه، پاکسازی بیتبعیض خاک افغانستان از همه انواع گروههای تروریستی است.»
هیئتهای طالبان پیش از این بارها در نشستهایی در تهران شرکت کردهاند، اما به نظر میرسد این بار به دلیل اینکه نشست یادشده بر مسائل امنیتی، تهدیدهای تروریستی و فعالیت گروههای شبهنظامی در افغانستان متمرکز بود، از شرکت در آن خودداری کردند.
وزارت خارجه طالبان هنوز توضیح نداده که به چه دلیلی از حضور در این نشست خودداری کرده، اما رسانههای وابسته به طالبان نوشتند که این نشست افغانستان را یک کشور درگیر بحران معرفی کرده، در حالی که به اعتقاد طالبان، افغانستان از مرحله بحران عبور کرده است و چنین نشستهایی باید تنها با هدف گسترش همکاریهای اقتصادی برگزار شوند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در این نشست گفت که «ادغام همهجانبه افغانستان در منطقه» مهم است و این اقدام «مسیر همگرایی منطقهای را فراهم میکند».
عراقچی تصریح کرد که تمرکز بیشازحد بر راهحلهای امنیتمحور و «نادیده گرفتن بافت اجتماعی و فرهنگی افغانستان» که پیشتر هم رخ داد، شکستخورده است و همسایگان و کشورهای منطقه باید به افغانستان بهعنوان حلقه ترانزیتی و پیوندی میان آسیای مرکزی، غرب آسیا و جنوب آسیا بنگرند.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی «همگرایی، منافع جمعی و امنیت مشترک » را کلید حل بسیاری از چالشها دانست.
این دومین بار است که طالبان به ابتکار وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی بهمنظور ایجاد همگرایی میان همسایگان افغانستان، پاسخ رد میدهند. در ژوئن ۲۰۲۴ نیز وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نمایندگان ویژه کشورهای همسایه و منطقه را برای بحث در مورد افغانستان به تهران دعوت کرد. از طالبان نیز دعوت شد که در این نشست شرکت کنند، اما طالبان نهتنها در این نشست شرکت نکردند، بلکه در بیانیهای اعلام کردند که با وجود نشستها و روندهایی مانند دوحه و مسکو، به برگزاری نشستهای مشابه در دیگر شهرها نیازی نیست.
ذاکر جلالی، دستیار وزیر خارجه طالبان، در واکنش به بیانیههای نشست نمایندگان ویژه کشورها در امور افغانستان، گفت افغانستان در زمان حضور ناتو «برای کل منطقه به یک معضل جدی و نگرانکننده امنیتی تبدیل شده بود. اما امروز دیگر موضوعی برای مدیریت بحران تلقی نمیشود».
جلالی افزود که رژیم طالبان «با حسن نیت و سیاست خارجی اقتصادمحور» میتواند به پل ارتباطی میان آسیای میانه، آسیای جنوبی و غرب آسیا تبدیل شود. این مقام وزارت خارجه طالبان تاکید کرد که تعامل با این گروه باید «بر مبنای واقعیتها، فرصتها و ظرفیتهای موجود» شکل بگیرد.
با این حال، به باور دیپلماتهای پاکستانی، شرکت نکردن طالبان در نشستهایی که با میزبانی وزارت خارجه جمهوری اسلامی برگزار میشود، نهتنها مانع شکلگیری همگرایی اقتصادی شده، بلکه به بیاعتمادی میان همسایگان نیز دامن زده است.
The Taliban regime’s decision not to participate in tomorrow’s Tehran meeting of senior officials from Afghanistan’s immediate neighbours and Russia is further proof of the Taliban’s lack of political maturity. This decision reinforces the argument that the Taliban cannot…
— Asif Durrani (@AsifDurrani20) December 13, 2025
آصف درانی، دیپلمات پاکستانی و فرستاده پیشین پاکستان در امور افغانستان، در یادداشتی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که تصمیم رژیم طالبان برای شرکت نکردن در نشست تهران «نشاندهنده فقدان بلوغ سیاسی این گروه» است.
درانی افزود که این تصمیم این استدلال را تقویت میکند که طالبان توانایی گفتگو و مذاکره درباره مسائل را ندارند.
علی موجانی، دیپلمات ایرانی که تا یک سال پیش در قندهار ماموریت داشت، هم در یادداشتی نوشت که خودداری طالبان از شرکت در نشستهایی با میزبانی تهران، نشان میدهند که آنان در قبال اولویتهای اولویتهای منطقهای و بینالمللی «تعریفی مسئولانه و متعهدانه» ندارند.
