غذا یکی از بزرگترین هزینههای خانوارها در اروپا است و بهطور میانگین حدود ۱۱.۹ درصد از مخارج در سراسر اتحادیه اروپا را تشکیل میدهد؛ این سهم در کشورهایی مانند رومانی به ۲۰ درصد مخارج میرسد.
تفاوتهای چشمگیری در قیمت غذا بین کشورهای اروپایی مشاهده میشود. شاخص سطح قیمت مواد غذایی یورواستات مبنای مفیدی برای مقایسه است. اگر سبد متوسط غذایی اتحادیه اروپا ۱۰۰ یورو در نظر گرفته شود، این شاخص نشان میدهد همان سبد در هر کشور چه قیمتی خواهد داشت.
سطح قیمتی بالاتر از ۱۰۰ به این معناست که قیمت غذا در این کشور از متوسط اروپا بالاتر است و عددی پایینتر از ۱۰۰ نشان میدهد که غذا در آن کشور ارزانتر است.
بر اساس دادههای یورواستات، در سال ۲۰۲۴، مقدونیه شمالی ارزانترین کشور برای خرید مواد غذایی در میان ۳۶ کشور اروپایی بود. قیمت یک سبد استاندارد غذایی در آنجا ۷۳ یورو بود که ۲۷ درصد ارزانتر از متوسط اتحادیه اروپا محسوب میشود.
سوئیس گرانترین کشور است؛ قیمت مواد غذایی در این کشور ۶۱.۱ درصد بالاتر از متوسط اتحادیه اروپاست.
مقدونیه شمالی در فهرست کشورهای نامزد عضویت اتحادیه اروپا قرار دارد. در مقابل، سوئیس عضو منطقه اقتصادی اروپا نیست و همکاری خود با اتحادیه اروپا را از طریق مجموعهای از توافقهای دوجانبه پیش میبرد.
در داخل اتحادیه اروپا، رومانی (۷۴.۶ یورو) پایینترین سطح قیمت مواد غذایی را دارد و لوکزامبورگ (۱۲۵.۷ یورو) دارای بالاترین میزان است.
پس از سوئیس، دو کشور دیگر عضو اتحادیه تجارت آزاد اروپا (European Free Trade Association) ایسلند (۱۴۶.۳ یورو) و نروژ (۱۳۰.۶ یورو) در رتبههای دوم و سوم قرار دارند.
همچنین قیمت مواد غذایی در دانمارک (۱۱۹.۳ یورو)، ایرلند (۱۱۱.۹ یورو)، فرانسه (۱۱۱.۵ یورو)، اتریش (۱۱۰.۹ یورو) و مالت (۱۱۰.۹ یورو) دستکم ۱۰ درصد بالاتر از متوسط اتحادیه اروپا است.
پایینترین قیمتهای مواد غذایی در جنوبشرقی اروپا و بالکان غربی مشاهده میشود.
در میان چهار کشور بزرگ اتحادیه اروپا، قیمت مواد غذایی در ایتالیا (۱۰۴ یورو) و آلمان (۱۰۲.۹ یورو) بالاتر از متوسط اتحادیه است، در حالیکه در اسپانیا (۹۴.۶ یورو) قیمت مواد غذایی ۵.۴ درصد پایینتر از متوسط اتحادیه اروپا است.
قیمت مواد غذایی در کشورهای اروپای غربی عموما بالاتر از متوسط است و کشورهای شمال اروپا به طور کلی دارای بالاترین قیمتها برای مواد غذایی هستند.
در چندین کشور شرق و جنوب شرقی اروپا، غذا بیش از ۲۰ درصد از هزینههای خانوارها را تشکیل میدهد، در حالیکه در اقتصادهای پردرآمدتر این میزان معمولا زیر ۱۲ درصد است.
آلن متیوز، استاد کالج ترینیتی دوبلین، به یورونیوز در مورد تفاوت قیمت مواد غذایی در اروپا گفت مهمترین عامل «تفاوت در درآمدها و دستمزدهاست.»
کشورهایی با دستمزد متوسط بالاتر مانند دانمارک و سوئیس معمولا قیمتهای غذایی بالاتری دارند، زیرا هزینههای نیروی کار در کشاورزی، فرآوری و خردهفروشی به مصرفکننده منتقل میشود.
او همچنین افزود: «تفاوت در نظام مالیاتی، بهویژه مالیات بر ارزش افزوده مواد غذایی، نیز بخشی از این اختلافها را توضیح میدهد.»
برخی کشورها مانند ایرلند نرخ مالیات بر ارزش افزوده پایینتر یا حتی صفر برای غذا اعمال میکنند، در حالیکه در کشورهایی مانند دانمارک، مواد غذایی مشمول نرخ استاندارد مالیات است.
جرمیاس ماته بالوگ، استاد دانشگاه کورونیوین بوداپست، گفت این تفاوتهای قیمتی با در نظر گرفتن میزان درآمد قابلتصرف، پیامدهایی مهمی برای امنیت غذایی دارند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
او به یورونیوز گفت: «در حالیکه کشورهای پردرآمد میتوانند قیمت های بالاتر را تحمل کنند، خانوارهای کمدرآمد در اروپای مرکزی و شرقی با بار هزینهای سنگین تری روبهرو میشوند، حتی اگر قیمت مواد غذایی در این کشورها پایینتر باشد.»
شاخص سطح قیمت یورواستات درآمد خانوار را در نظر نمیگیرد، بنابراین این ارقام بر اساس قدرت خرید تعدیل نشدهاند. برای مثال، هرچند غذا در دانمارک گران است، اما مردم آنجا درآمد قابلتصرف بالاتری دارند و در نتیجه میتوانند نان بیشتری خریداری کنند.
