یادداشت مهمان، حسین محمدی کیا: در نظم جدید جهانی، ابزارهای جنگی دیگر موشک و گلوله نیستند؛ بلکه میتوان با امواج نامرئی آغاز شود و در کمتر از نیم ساعت یک کشور را به زانو درآورد. این سناریو، که بر اساس دکترینهای ناتو (AJP-3.6) و سند سفید چین (۲۰۱۹) ترسیم شده، نشان میدهد که چگونه ایران نیز در معرض چنین تهدیدی قرار خواهد گرفت؛ اما ایران با شناخت این نوع جنگها و بهکارگیری راهبردهای درست میتواند از قربانی بالقوه چنین جنگهایی، به یکی از بازیگران اصلی جنگ طیفی تبدیل شود.
سناریوی حمله: ۳۰ دقیقه تا فروپاشی
فاز اول: خاموشی کامل (تا ۵ دقیقه): هزار سامانه مایکروویو پرتوان (HPM) از ناوها، پهپادها و ماهوارههای دشمن، امواج متمرکز به پستهای برق، دکلهای مخابرات و مراکز فرماندهی شلیک میکنند. ترانسفورماتورها و واحدهای کنترل الکترونیکی میسوزند؛ ۸۵ درصد شبکه برق ملی قطع، GPS فلج و رادارها کور میشود.
فاز دوم: فلج فرماندهی (۵ تا ۱۵ دقیقه): جنگ الکترونیک (EW) طیف را اشغال میکند: اخلال در فرکانسهای VHF/UHF، فریب رادارهای AESA و هک پهپادها. ارتباطات C4I (فرماندهی، کنترل، ارتباطات، کامپیوتر و اطلاعات) قطع و تصمیمگیری فرماندهان غیرممکن میشود.
فاز سوم: اشغال شناختی (۱۵ تا ۳۰ دقیقه): عملیات شناختی با انتشار سیگنالهای ۵G جعلی آغاز شده؛ شبکههای اجتماعی هک و همزمان حملات مویرگی و عصبمحور (neuroweapons) آغاز میشود. در چنین شرایطی افکار عمومی مختل میشود و فرماندهان به علت نبود اطلاعات کافی در تصمیمگیری دچار مشکل میشوند و بنابراین پهپادها، موشکها و هواپیماهای دشمن بدون مقاومت، تأسیسات نفتی و هستهای را هدف قرار میدهند.
نتیجه: بدون تلفات انسانی مستقیم، ایران در ۳۰ دقیقه از قدرت منطقهای به قربانی تبدیل میشود.
پنج اقدام فوری برای بقا
ایران برای مقابله با چنین سناریویی باید با برنامهای ۱۰ ساله به یکی از پنج قدرت برتر جنگ طیفی جهان تبدیل شود.
محورهای اصلی:
۱. ایجاد سازمان یا قرارگاه یا نهاد ملی تسلط بر علوم طیفی: تأسیس سازمان مستقل برای مدیریت طیف (۹ کیلوهرتز تا ۳۰۰ گیگاهرتز) با وظیفه پایش تهدیدها و واکنش خودکار با هوش مصنوعی همراه با مدیریت انسانی.
۲. توسعه سلاحهای مبتنی بر امواج (بومی) HPM ایرانی (سلاح ماکروویو): توسعه سلاح مایکروویو پرتوان ایرانی (۱۰۰ کیلووات) برای انهدام پهپادها (مشابه CHAMP آمریکایی) و همچنین توسعه رادارهای کوانتومی مقاوم به اخلال با دقت ۰.۱ متر تا ۲۰۰ کیلومتر.
۳. توسعه شبکه ارتباطی نامرئی: ارتباطات لیزری فضایی (FSO) و کوانتومی نفوذناپذیر به همراه ماهوارههای بومی EMS برای پوشش کامل حریم هوایی.
۴. دفاع شناختی و هوش مصنوعی: توسعه سامانههای تشخیص دیپفیک (تشخیص موارد جعلی که توسط هوش مصنوعی ساخته میشود) و عملیات روانی دشمن (psyops)؛ و همزمان تربیت نیروی متخصص و هوش مصنوعی تصمیمگیر در میدان.
۵. زنجیره تأمین امواج و دور زدن تحریمها: انتقال دانش مواد نیمههادی به داخل کشور و همچنین تولید داخلی گالیم نیترید (GaN) برای رادارها و باتریهای لیتیوم-سولفور برای پهپادها. دورزدن تحریمها در این حوزه باید با پشتیبانی گسترده دولتی مردمی انجام شود.
وضعیت فعلی ایران
نوع فرماندهی: سنتی
سلاح های در دسترس: موشک، پهباد، نیروی توپخانه
نقاط ضعف و آسیب پذیری: ایران در مقابل جنگ الکترومغناطیسی (EW / EM)آسیبپذیر است.
ایران در ۲۰۳۵ چگونه کشوری خواهد بود؟
اگر ایران دکترین طیفی را جدی بگیرید و اجرا کند، در سال ۲۰۳۵ چنین ویژگیهایی خواهد داشت:
نوع فرماندهی: فرماندهان متخصص بهمراه هوش مصنوعی (C4ISR)
به معنی: فرماندهی، کنترل، ارتباطات، کامپیوتر (هوش مصنوعی)، اطلاعات، نظارت و شناسایی است و از طیف وسیعی از سیستم ها تشکیل شده است.
سلاح های در دسترس: تسلط حداکثری به انواح سلاح ها با دسترسی به طیف ملی
نقاط ضعف و آسیب پذیری: بجای نقاط ضعف، ایران به صادر کننده HPM و انواع سلاحها و موضوعات حیطه کوانتوم و ماکروویو خواهد بود.
جمعبندی
بنابراین «روز صفر» قابل پیشگیری است، اما تنها با سرمایهگذاری سنگین و مستمر پیش از تسلط دشمنان بر این حوزه. همانطور که نیش زخم را در جنگ ۱۲ روزه چشیدیم، تأخیر امروز میتواند سناریوی روز صفر را در ۲۰۳۵ به واقعیت تبدیل کند.اما اگر این مسیر را قویتر از اکنون ادامه دهیم، ایران نه تنها دفاع خواهد کرد، بلکه صادرکننده فناوری جنگ امواج به منطقه و جهان خواهد شد؛ همانند نقش فعلیاش در حوزه پهپادها.
معاون دیپلماسی اقتصادی فرهنگی اندیشکده روابط بینالملل
