دنبالهدار میانستارهای 3I/ATLAS که ذهنها را در سراسر جهان به خود مشغول کرده، جمعه ۱۹ دسامبر به نزدیکترین فاصلهی خود از زمین میرسد و برای اخترشناسان پنجرهی زمانی محدودی برای رصد این مهمان کمیاب از کهکشانی دیگر فراهم میکند.
۳I/ATLAS که سومین جرم میانستارهای تاییدشدهای است که تاکنون ثبت شده، از زمین نزدیکتر از ۲۶۹ میلیون کیلومتر نخواهد شد؛ این فاصله تقریباً دو برابر میانگین فاصلهی زمین تا خورشید است، به گفتهی آژانس فضایی اروپا (ESA).
دانشمندان میگویند هنگام عبور از بخش درونی منظومهی شمسی هیچ خطری برای زمین یا سیارههای دیگر ندارد.
این دنبالهدار نخستینبار در ۱ ژوئیه با تلسکوپ سامانهی هشدار نهایی برخورد زمینی سیارکها (ATLAS) در ریو هورتادو شیلی مشاهده شد و ویژگیها و مسیر حرکت غیرمعمول آن موجی آنلاین به راه انداخته و به شکلگیری نظریههای متعددی دامن زده است. از جمله اینکه توسط بیگانگان فرستاده شده است.
اخترشناسان امید دارند چه چیزی را رصد کنند؟
دنبالهدارهای میانستارهای بهغایت کمیاباند؛ بیگانگان واقعی برای کهکشان ما که سرنخهایی دربارهی چگونگی شکلگیری دنیاها در فواصل بسیار دور از دسترس منظومهی شمسیِ ما با خود دارند.
رصد یکی از این اجرام از فاصلهای تا این حد نزدیک، فرصتی هیجانانگیز برای مطالعهی کومای آن است؛ یعنی هالهی درخشان گاز و غبار که با گرمشدن دنبالهدار توسط خورشید آزاد میشود.
این میتواند بینش تازهای دربارهی چگونگی شکلگیری دنبالهدارها و سیارهها پیرامون ستارههای دیگر در کیهان فراهم کند.
دانشمندان با استفاده از تلسکوپهای زمینی، از جمله تلسکوپ پرتو ایکس آژانس فضایی اروپا XMM-Newton، تا همین حالا تصاویر بیسابقهای از ۳I/ATLAS ثبت کردهاند.
نخستین تصاویرِ یک دنبالهدار میانستارهای در نور پرتو ایکس، درخشش پراکندهی پرتو ایکس را پیرامون هستهی دنبالهدار آشکار کرد و معمای دیرینهی اینکه آیا دنبالهدارهای میانستارهای مانند دنبالهدارهای منظومهی شمسیِ خودمان در پرتو ایکس میدرخشند یا نه را روشن کرد.
چطور میتوانید ۳I/ATLAS را هنگام عبور از کنار زمین دنبال کنید؟
متاسفانه برای ستارهدوستان، مسیر حرکت ۳I/ATLAS هنوز آنقدر از زمین دور است که با چشم غیرمسلح دیده نمیشود.
خبر خوب اینکه در نزدیکترین فاصله، ۳I/ATLAS در آسمان پیش از طلوع حتی با یک تلسکوپ کوچک قابل رصد است. به گفتهی ناسا، تا بهار ۲۰۲۶ قابل مشاهده خواهد ماند و شبیه ستارهای کمی پرنورتر به نظر میرسد.
میتوانید مکان دقیق ۳I/ATLAS را بهصورت زنده روی نقشهی تعاملی آژانس فضایی اروپا ببینید.
همچنین میتوانید نزدیکشدن ۳I/ATLAS را بهصورت آنلاین در یک پخش زندهی رایگان که پروژهی تلسکوپ مجازی میزبان آن است دنبال کنید. اگر هوا مساعد باشد، این پخش زنده ساعت ۵ صبح به وقت اروپا مرکزی (۰۴:۰۰ به وقت جهانی) در ۱۹ دسامبر آغاز میشود.
