به گزارش ایسنا، کنگره بازخوانی اندیشههای علامه واعظزاده خراسانی و معرفی رویکردهای نوین او در تحلیل مسائل فقهی، کلامی و اجتماعی رویدادی است که با حضور جمعی از استادان، پژوهشگران و علاقهمندان به علوم دینی و انسانی، فرصتی برای بررسی و تبیین میراث علمی این شخصیت برجسته را فراهم میآورد.
این کنگره با محوریت تحلیل حیات شیخ طوسی از دیدگاه علامه واعظزاده خراسانی و نیز نگاهی به موسوعه القرانیه الکبری یا المعجم فی فقه لغته القرآن و سربداغته میراث علمی یک استاد برجسته را گرامی داشته و فرصتی را برای بازاندیشی در مفاهیم کلیدی علوم انسانی و اسلامی فراهم میآورد. اندیشه علامه، تلفیقی از عقلانیت، انصاف علمی، توجه به کاربرد عملی و روحیه گفتوگو است و میتواند راهنمایی برای پژوهشهای نوین و سیاستگذاریهای فرهنگی و صنعتی در جهان معاصر باشد.
علامه محمد واعظزاده خراسانی، با سابقهای غنی در پژوهشهای فقهی، کلامی و تاریخی، از جمله شخصیتهای اثرگذار در عرصه علوم اسلامی معاصر به شمار میرود. ویژگی شاخص آثار او، تلفیق نگاه تحلیلی و تقریبی در مطالعات مذهبی و تکیه بر عقلانیت، انصاف علمی و گفتوگوی میانمذهبی است. توجه علامه به انسجام فکری و تطبیق آموزههای دینی با نیازهای جامعه، باعث شد که میراث او نه تنها در حوزههای نظری، بلکه در زمینههای کاربردی نیز الهامبخش پژوهشگران امروز باشد.
دکتر صادق واعظزاده، عضو هیات علمی دانشگاه تهران در این نشست به مفهومشناسی صنعت در قرآن بر اساس المعجم علامه واعظزاده خراسانی پرداخت و با بررسی تحول تاریخی و فلسفی مفهوم صنعت، گفت: در جهان معاصر، صنعت معمولاً به فعالیتهایی اطلاق میشود که طی آن کالا یا خدمات تولید میشود و به نوع سخت و نرم تقسیم میشود.
وی با اشاره به نگرش فیلسوفان اسلامی و متأخرین، از جمله ابنسینا، خواجه نصیر، اخوانالصفا، ابنخلدون و ملاصدرا، گفت: صنعت از دیرباز به معنای فعالیتی خاص همراه با علم و مهارت یا توانشی درونی بوده و تنها پس از انقلاب صنعتی به مفهوم تولید ماشینی محدود شد.
واعظزاده افزود: بازخوانی این تاریخ و پژوهش در مفهوم قرآنی صنعت، با بهرهگیری از منابع مستند مانند «المعجم فی فقه لغة القرآن و سر بلاغته»، امکان فهم وسیعتر و عمیقتر از صنعت را فراهم میآورد و در توسعه صنعت و شاخصسازی برای ارزیابی آن مفید است.
وی خاطرنشان کرد: واژه «صنع» در قرآن کریم به معنای ساختن و احداث آمده و اعمال الهی و انسانی که با هدفمندی، علم، مهارت و دقت انجام میشوند، تحت این مفهوم قرار دارند. در قرآن، صنعت هم در حوزه مادی مانند ساخت کشتی نوح یا آفرینش کوهها و هم در حوزه معنوی و اجتماعی مانند تربیت، مدیریت، عبادت و رفتار اخلاقی، جلوهگر است.
به گفته دکتر واعظزاده، مفهوم صنعت در قرآن از نظر ارزشی ذاتاً خنثی است؛ ارزش آن به نیت و جهتگیری عملکننده وابسته است.
به نقل از مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، دکتر افتخار دانشپور، عضو هیات علمی دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی، با ارائه مقاله ای تحت عنوان «تبیین ظرفیتهای ارزشمند تقریبی در تحلیل حیات شیخ طوسی در نگاه علامه واعظزاده خراسانی» با تأکید بر اهمیت بازخوانی تاریخ فقه امامیه، گفت: شیخ طوسی از برجستهترین فقهای امامیه در سدههای چهارم و پنجم هجری است و حیات علمی او، الگویی نو برای تاریخنگاری تقریبی و گفتوگوی بینمذهبی فراهم میآورد.
دکتر دانشپور با بررسی رساله مرحوم واعظزاده خراسانی درباره حیات شیخ طوسی، روش تحلیل گفتمان انتقادی را به عنوان چارچوب نظری معرفی و تاکید کرد: علامه واعظزاده با بهرهگیری از منابع معتبر شیعه و اهل سنت، توانسته است روایتی منصفانه و عقلانی ارائه دهد. این رویکرد، علاوه بر پاسخ به شبهات تاریخی، ظرفیتهای عقلانی و اخلاقی سنت امامیه را آشکار میکند و الگویی برای تاریخنگاری تقریبی در جهان اسلام فراهم میکند.
وی در ادامه گفت: واعظزاده حیات شیخ طوسی را در سه دوره تاریخی بررسی کرده است: از ولادت تا هجرت به بغداد، از اقامت در بغداد تا هجرت به نجف و از استقرار در نجف تا وفات. در هر دوره، شبهات و ابهامات تاریخی با استناد به منابع دقیق و رویکردی منصفانه پاسخ داده شده است. این تقسیمبندی امکان تحلیل منسجم و پاسخگویی هدفمند به مسائل هر دوره را فراهم میآورد و نشاندهنده التزام به اخلاق پژوهش و انصاف علمی علامه است.
انتهای پیام
