نماینده پارلمان کانادا: دولت در حفاظت از مشمولان خدمت اجباری در سپاه ناکام مانده است

سپاه پاسداران در ژوئن ۲۰۲۴ به‌طور رسمی در فهرست سازمان‌های تروریستی کانادا قرار گرفت. هرچند این اقدام با استقبال بسیاری از فعالان حقوق بشر و جامعه ایرانیان کانادا مواجه شد، اما پیامدهای آن برای مشمولان خدمت اجباری در سپاه، به یکی از چالش‌های جدی مهاجرتی تبدیل شده است.

«نباید قربانیان را مجازات کرد»
جنوس در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال تاکید کرد که دولت لیبرال سال‌ها با قرار دادن سپاه در فهرست تروریستی مخالفت می‌کرد و در نهایت نیز «با اکراه» این تصمیم را گرفت، اما پس از آن، سازوکار مناسبی برای تفکیک اعضای داوطلب سپاه از مشمولان اجباری در نظر نگرفت.

او به لایحه C-350 اشاره کرد که در پارلمان پیشین ارائه کرده بود؛ لایحه‌ای که در قالب پیشنهاد اصلاح قانون مهاجرت و پناهندگی کانادا مطرح می‌کرد افرادی که به اجبار و صرفاً برای گذراندن دوره خدمت وظیفه به یک سازمان تروریستی ملحق شده‌اند، مشمول ممنوعیت‌های مهاجرتی نشوند، به شرط آن‌که تنها دوره اجباری را طی کرده باشند، پس از آن به‌صورت داوطلبانه در آن سازمان باقی نمانده باشند و هیچ‌گونه مشارکتی در اقدامات تروریستی یا جرائم دیگر نداشته باشند.

جنوس گفت: «نباید قربانیان سربازی اجباری را مجازات کنیم. هدف باید کسانی باشند که داوطلبانه به سازمان‌های تروریستی پیوسته‌اند یا در ارتکاب جنایت نقش داشته‌اند.»

اختلاف بر سر مفهوم «اجبار»
به گفته این نماینده محافظه‌کار، یکی از مشکلات اصلی، تفسیر محدود مفهوم «اجبار» در برخی پرونده‌های مهاجرتی است. او توضیح داد که در لایحه‌اش عمداً از واژه «required» (ملزم‌شده) به‌جای «forced» (مجبور شده) استفاده کرده است.

«اگر قانون یک کشور فردی را ملزم به انجام خدمت کند، این خود به معنای اجبار است؛ حتی اگر تهدید مستقیم به مرگ در میان نباشد.»

ابهام و تصمیم‌های ناهماهنگ
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که برخی ایرانیان، پس از سال‌ها زندگی در کانادا و حتی با داشتن وضعیت پناهندگی، با رد درخواست اقامت دائم مواجه شده‌اند. وزارت مهاجرت کانادا در پاسخ به ایران‌اینترنشنال اعلام کرده که صرف خدمت اجباری در سپاه به‌طور خودکار منجر به رد پرونده نمی‌شود، اما منتقدان می‌گویند این توضیح همچنان مبهم است.

جنوس هشدار داد که نبود شفافیت قانونی، به تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای و ناهماهنگ منجر می‌شود: «در غیاب معیارهای روشن، ممکن است دو پرونده مشابه، نتایج کاملاً متفاوتی داشته باشند.»

راه‌حل از نگاه محافظه‌کاران
به گفته جنوس، ساده‌ترین راه‌حل این است که دولت لیبرال مفاد پیشنهادی لایحه C-350 را در قالب یک لایحه دولتی بگنجاند؛ چرا که تصویب لوایح دولتی به‌مراتب سریع‌تر از طرح‌های نمایندگان است.

او در عین حال تاکید کرد که قرار گرفتن سپاه در فهرست تروریستی تصمیمی ضروری بوده است، اما افزود: «این انتخاب بین انجام ندادن کار و انجام دادن آن به شکل غلط نبود. ما راه درست را پیشنهاد دادیم، اما دولت به آن توجه نکرد.»

نگرانی از سرکوب فرامرزی
این نماینده پارلمان همچنین به موضوع سرکوب فرامرزی و فعالیت‌های جمهوری اسلامی در کانادا اشاره کرد و گفت دولت هنوز واکنش قاطعی برای مقابله با این تهدیدها نشان نداده و حتی قوانین تصویب‌شده در این زمینه به‌طور کامل اجرا نشده‌اند.