خبرآنلاین – شهاب شهسواری: این روزها در پی مصاحبه اخیر خبرگزاری صدا و سیما با سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در آستانه سفر سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به مسکو، نام این دیپلمات با سابقه روس بر سر زبانها افتادهاست.
لاوروف از ۳۱ سال پیش که به عنوان نماینده دائم فدراسیون روسیه در سازمان ملل متحد منصوب شد تا به امروز یکی از بلندپایهترین دیپلماتهای روسیه است که در بسیار از مذاکرات مهم مسائل بینالملل نقش محوری بازی کردهاست.
لاوروف در مصاحبه با صدا و سیما بار دیگر حرفهای جنجالی مهرماه سال جاری خود را در مورد محمد جواد ظریف، وزیر خارجه پیشین ایران تکرار کرد و ظریف را متهم اصلی گنجاندن اسنپبک در برجام معرفی کرد.
لاوروف در کنفرانس خبری مشترک امروزش با سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، تاکید کرد که روسیه از هر توافقی که به نفع ایران باشد حمایت خواهد کرد. او تاکید کرد که مسکو عمیقا در جریان کامل مذاکرات هستهای ایران و غرب قرار دارد.
نقش مسکو در پرونده هستهای ایران همواره مسالهای مورد مناقشه بودهاست. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه پیشین ایران بارها در سخنرانیها و مصاحبههای خود از بیمیلی روسیه به توافق میان ایران و غرب سخن گفته و نقش لاوروف را در مذاکرات مخرب توصیف کردهاست.
دیپلمات کارکشته
سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، یکی از با سابقهترین دیپلماتهای این کشور محسوب میشود. او اکنون ۲۱ سال است که وزیر خارجه روسیه است و بعد از آندری گرومیکو، وزیر خارجه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که ۲۸ سال وزیر خارجه بود و الکساندر گورچاکوف که در قرن نوزدهم به مدت ۲۶ سال وزیر خارجه امپراتوری تزاری بود، سومین دیپلمات ارشد با سابقه تاریخ روسیه است.
لاوروف متولد مارس ۱۹۵۰ در مسکو، تمام زندگی کاری خود را در وزارت امور خارجه روسیه (از جمله در دوران شوروی) گذرانده است. او در سال ۱۹۷۲ از مؤسسه معتبر روابط بینالملل مسکو (MGIMO) فارغالتحصیل شد و اولین مأموریت دیپلماتیک خود را در سریلانکا گذراند.
او پیش از وزیر شدن، از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۴ نماینده دائم روسیه در سازمان ملل بود. دوران حضور او در این سمت با بحرانهایی چون جنگ کوزوو و تهاجم آمریکا به عراق همزمان بود؛ دورانی که لاوروف به عنوان یکی از تأثیرگذارترین اعضای شورای امنیت شناخته شد. پوتین در سال ۲۰۰۴ او را به عنوان وزیر امور خارجه جایگزین ایگور ایوانوف کرد.
لاوروف اوایل سال جاری اندکی بعد از آنکه تولد ۷۵ سالگی خود را جشن گرفت، از طرف ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه مفتخر به دریافت نشان «آندره مقدس حواری» (بالاترین جایزه دولتی روسیه) شد.
لاوروف از زمان خدمتش به عنوان نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد، به سرسختی در مذاکرات مشهور است و مانند سلفش آندری گرومیکو لقب «آقای نه» (Mr. Nyet) را در بین همکارانش گرفتهاست.
برخی از شخصیتهای برجسته سیاسی که با او مذاکره کردهاند، معتقدند که بیادب و انعطاف ناپذیر است. در برابر بسیاری دیگر از همتایان لاوروف او را فردی حرفهای و باهوش توصیف میکنند.
هیلاری کلینتون معتقد بود او در مذاکرات با احترام رفتار نمیکند و مقامات دولت اوباما او را «سرسخت و بیادب» مینامیدند.
به نوشته نیویورک تایمز اورسولا پلاسنیک، وزیر امور خارجه سابق اتریش، آقای لاوروف را «یکی از آگاهترین و محترمترین بازیگران سیاست خارجی در دهکده جهانی» نامید. او خاطرنشان کرد که در اولین سفرش به مسکو، آقای لاوروف با یک دسته گل رز زرد در بیرون از کافه افسانهای «پوشکین» منتظر او بوده است.
تنها فرزند لاوروف، یکاترینا سال ۱۹۸۲ در نیویورک متولد شدهاست. یکاترینا وینوکرووا (لاورووا) در دوران ماموریت پدرش در نیویورک متولد شد و نزدیک به ۴ دهه است که در آمریکا زندگی میکرد. یکاترینا لاوروف در دانشگاههای کلمبیا و کمبریج تحصیل کرد و با الکساندر وینوکوروف، تاجر و سرمایهگذار روس ازدواج کرد. دختر و داماد لاوروف از سال ۲۰۲۲ توسط اتحادیه اروپا و بریتانیا به دلیل حمایت مالی از جنگ روسیه علیه اوکراین تحریم شدند.
لاوروف که نخستین ماموریت خارجی خود را در دوران شوروی به عنوان دیپلمات در سریلانکا پشت سر گذاشت، به چندین زبان خارجی مسلط است و از جمله زبان سینهالی سریلانکا را به خوبی صحبت میکند و به زبان انگلیسی هم کاملا مسلط است. لاوروف به زبان دیوههی (زبان مردم مالدیو) و فرانسه نیز کاملا مسلط است.
او سال ۱۹۸۱ برای نخستین بار به عنوان مشاور نمایندگی روسیه به سازمان ملل اعزام شد. دختر او یکاترینا در این دوران به دنیا آمد. بعد از ۷ سال مجددا به روسیه بازگشت و به عنوان معاون اداره روابط بینالمللی اقتصادی مشغول به کار شد و سپس به عنوان مدیر سازمانهای بینالمللی وزارت خارجه شوروی منصوب شد.
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و تشکیل فدراسیون روسیه، لاوروف همچنان به عنوان مدیر سازمانهای بینالمللی در وزارت خارجه باقی ماند، اما سال ۱۹۹۲ به دستور بوریس یلتسین، رئیس جمهور وقت، رتبه سازمانی او به «سفیر فوقالعاده و تامالاختیار»، بالاترین رتبه سازمان وزارت خارجه فدراسیون روسیه ارتقا یافت.
سال ۱۹۹۴ لاوروف به عنوان نماینده دائم فدراسیون روسیه در سازمان ملل متحد منصوب شد و یک دهه بعد توسط ولادیمیر پوتین به عنوان جانشین ایگو ایوانف، به عنوان وزیر خارجه روسیه منصوب شد و تا به امروز در این مقام خدمت میکند.
سیگاری قهار
مشهور است که لاوروف قبل از هر مذاکره خصوصی با ویسکی و سیگار برگ، که اصلیترین تفننهای او هستند از همتایانش پذیرایی میکند.
لاوروف برای دهههای متوالی روزانه بیش از یک پاکت سیگار میکشید، هر چند که در سالهای اخیر تلاش کردهاست مصرف سیگار خود را کاهش دهد.
زمانی که در دهه ۱۹۹۰ کوفی عنان دبیر کل فقید سازمان ملل متحد قصد داشت استعمال دخانیات را در ساختمانهای سازمان ملل ممنوع کند، لاوروف سرسختانه در مقابل او ایستادگی کرد و نهایتا تا سال ۲۰۰۴ که لاوروف نماینده دائم روسیه در سازمان ملل بود، قانون منع استعمال دخانیات در ساختمان سازمان ملل متحد کامل اجرایی نشد.
در همان دوره محمد جواد ظریف، عضو نمایندگی و بعدها نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد نیز سیگاری بود، هر چند بعدها این عادت را کنار گذاشت.
لاوروف علیرغم زندگی نه چندان سالمش، ظاهری تنومند و سر حال دارد. خودش مورد وضعیت ظاهریاش به مسکو تایمز میگوید: «بیشتر ژنتیک است، باید از پدر و مادرم متشکر باشم. هر چند خودم هم تلاش میکنم، حرکات کششی انجام میدهم، صبحها دوچرخه ثابت میزنم و یکشنبهها دوست دارم فوتبال بازی کنم.»
هر چند لاوروف ورزشهایی مانند اسکی و هاکی روی یخ را دوست دارد (و البته در این زمینه با جان کری، وزیر خارجه پیشین آمریکا هم همسلیقه بود) اما ورزش مورد علاقه اصلی او فوتبال است و طرفدار تیم شهرش، اسپارتاک مسکو است.
مسکو تایمز مینویسد لاوروف که خود دستی در شعر و شاعری دارد، گیتار نواختن و نویسندگی را به عنوان علایق شخصی خود توصیف میکند. او از ولادیمیر ویسوتسکی، سرگئی یسنین و الکساندر بلوک به عنوان محبوبترین شاعران مورد علاقه خود یاد کرد.
او در پاسخ به سؤالی درباره سلیقه موسیقیاییاش میگوید: «من به موسیقی فولکلور و جاز علاقه دارم. از نوازندگی [ایگور] بوتمن خوشم میآید و البته عاشق بیتلز و [فرانک] سیناترا هستم.»
مجری سیاستهای پوتین
به نوشته روزنامه استاندارد لندن، سر کیم داروک، دیپلمات بازنشسته و مشاور نزدیک تونی بلر، گوردون براون و دیوید کامرون، در سال ۲۰۲۲ گفت: «لاوروف در دهه ۹۰ سفیر محترم و کارآمد روسیه در سازمان ملل بود؛ اما در طول دو دههای که وزیر امور خارجه روسیه بوده، به تناسخی از آندری گرومیکو (وزیر امور خارجه شوروی در دوران جنگ سرد) تبدیل شده است.» او در ادامه افزود: «اکنون به نظر میرسد نقش او به گفتنِ کلمه نه به خارجیها، دفاع از امور دفاعناپذیر و تلاش برای توجیه یکی از تراژیکترین و فاجعهبارترین تصمیمات تاریخ (تهاجم به اوکراین) تقلیل یافته است.»
مایکل بینیون، کارشناس مسائل روسیه و روزنامهنگار، در یادداشتی برای روزنامه تایمز مینویسد: «لاوروف نیز مانند گرومیکو، بیش از آنکه یک استراتژیست سیاسی باشد، یک کارگزار کارآمد است؛ تصمیمات توسط پوتین گرفته میشوند و لاوروف بخشی از حلقه درونی و محرمانه قدرت نیست. از این رو، رفتار و لحن او منعکسکننده اولویتهای پوتین است و در سالهای اخیر تندتر و ضدغربیتر شده است.»
. رکس تیلرسون، وزیر خارجه اسبق آمریکا، زمانی گفته بود: «نمیتوان با لاوروف تانگو رقصید، چون او اجازه رقصیدن ندارد»؛ اشارهای به کنترل کامل پوتین بر وزیر خارجهاش.
۴۲/۴۲
