دیدار عراقچی و لاوروف؛ بنبست تهران و پیشنهاد میانجیگری مسکو
وزیر خارجه ایران در مسکو تأکید کرد تهران هیچ پیامی به آمریکا نفرستاده و فقط در صورت تغییر رویکرد واشنگتن حاضر به بازنگری در مذاکره است. همزمان، لاوروف از آمادگی روسیه برای ایفای نقش میانجی در پرونده هستهای خبر داد.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، امروز چهارشنبه ۲۶ آذر (۱۷ دسامبر) در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای روس خود سرگئی لاوروف در مسکو، با رد گمانهزنیها درباره تماسهای غیرعلنی تهران و واشنگتن، تصریح کرد: «از طرف ایران هیچ پیامی برای طرف آمریکایی ارسال نشده است.» این موضعگیری در شرایطی مطرح شده که بحث ارسال پیامهایی از سوی تهران به واشنگتن پس از ماهها تنش نظامی و سیاسی، بار دیگر در محافل دیپلماتیک مطرح شده است.
عراقچی در عین حال تأکید کرد که ایران اصولاً میز دیپلماسی را ترک نکرده است. به گفته او، این ایالات متحده بوده که در جریان مذاکرات، با تجاوز نظامی به ایران "به دیپلماسی خیانت کرده است". اشاره عراقچی به جنگ ۱۲ روزه و حملات نظامی اسرائیل و آمریکا به ایران است که در جریان آن شمار زیادی از فرماندهان نظامی و دانشمندان هستهای جمهوری اسلامی کشته شدند و تأسیسات هستهای ایران نیز هدف قرار گرفتند.
آمادگی مشروط تهران برای مذاکره
عراقچی موضع تهران را چنین صورتبندی کرد که اگر آمریکا "رویکرد خود را اصلاح کند" و برای مذاکره "از موضع برابر، احترام متقابل و بر اساس منافع دوجانبه" آماده شود، ایران موضوع گفتوگو را دوباره بررسی خواهد کرد. با این حال، او بلافاصله افزود که تهران "هنوز قانع نشده" که واشنگتن آمادگی چنین تغییری را دارد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
این موضعگیریها در بستری مطرح میشود که پیشتر، در نیمه نخست سال ۲۰۲۵، پنج دور مذاکره میان ایران و ایالات متحده با میانجیگری عمان برگزار شد، اما با آغاز عملیات نظامی اسرائیل علیه ایران و حملات آمریکا به تأسیسات هستهای جمهوری اسلامی، بدون نتیجه پایان یافت.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز به صراحت مذاکره با آمریکا را رد کرده و حتی فراتر از آن اختلافات تهران و واشنگتن را "ذاتی" دانسته است؛ موضعی که با توجه به جایگاه او، سیاست رسمی حکومت ایران تلقی میشود.
عراقچی: اروپا هیچ ظرفیتی برای مذاکره ندارد
وزیر خارجه ایران در مسکو موضع تندی نیز نسبت به سه قدرت آلمان، بریتانیا و فرانسه، موسوم به تروئیکای اروپایی اتخاذ کرد و گفت که آنها «دیگر هیچ ظرفیتی برای مذاکره ندارند»، چرا که از نگاه او، با فعالسازی "غیرقانونی" مکانیسم ماشه، آخرین ابزار مذاکراتی خود را از دست دادهاند.
پس از کلید زدن ساز و کار موسوم به "مکانیسم ماشه" توسط قدرتهای اروپایی، شورای امنیت سازمان ملل روز ۱۹ سپتامبر (۲۸ شهریور) با ادامه تعلیق تحریمها علیه ایران به دلیل برنامه هستهایاش مخالفت کرد و زمینه بازگشت تحریمهای پیشین بینالمللی را فراهم ساخت.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
پس از آن، روسیه و چین آخرین تلاش را برای جلوگیری از بازگشت تحریمها علیه ایران به کار گرفتند و پیشنویسی را برای به تعویق انداختن مکانیسم ماشه، به شورای امنیت ارائه کردند. این پیشنهاد نیز رد شد و راه را برای بازگشت تمامی تحریمهای بینالمللی علیه ایران هموار ساخت.
روسیه؛ میانجی بالقوه
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، نیز در کنفرانس خبری مشترک با عراقچی اعلام کرد که مسکو آماده است در صورت درخواست تهران، نقش میانجی را در پرونده هستهای ایران ایفا کند. لاوروف تأکید کرد: «ما این خدمات میانجیگرانه را تحمیل نمیکنیم، اما اگر جمهوری اسلامی ایران، بهعنوان طرف اصلی این روند، به این جمعبندی برسد که چنین خدماتی مورد نیاز است و دیگر طرفها نیز مخالفتی نداشته باشند، طبیعتاً آمادهایم.»
این موضعگیری روسیه، در عین احتیاط، حامل پیامی روشن است؛ مسکو میکوشد خود را به عنوان بازیگری معرفی کند که هم از اعتماد نسبی تهران برخوردار است و هم توان گفتوگو با دیگر طرفها، از جمله آمریکا، را دارد. عراقچی نیز در همین راستا گفت، ایران "به حسن نیت روسیه اعتماد دارد" و هر زمان که مسکو بتواند "نقش مثبتی" در این پرونده یا سایر مسائل ایفا کند، تهران از آن استقبال خواهد کرد.
اظهارات عراقچی و لاوروف در مسکو تصویری دووجهی از وضعیت کنونی ارائه میدهد. معادلهی آمادگی اصولی تهران برای مذاکره به شرط "تغییر رفتار آمریکا"، و آمادگی بالقوه روسیه برای نقشآفرینی فعالتر و میانجیگری، نشان میدهد که پرونده هستهای ایران همچنان میان فشار نظامی، بیاعتمادی سیاسی و روزنههای محدود دیپلماتیک در نوسان است.
