بیخبری از نرگس و دیگر فعالان سیاسی؛ در مشهد چه میگذرد؟
دستکم ۴۰ نفر از جمله نرگس محمدی، سپیده قلیان، عالیه مطلبزاده در مراسمی در مشهد بازداشت شدند. برخی از خانوادهها به دویچه وله گفتند از سرنوشت زندانیان خبر ندارند. رضا پهلوی خواستار آزادی بازداشتشدگان شد.
نرگس محمدی روز جمعه ۲۱ آذر (۱۲ دسامبر) به دعوت خانواده خسرو علیکردی، وکیل دادگستری که اخیراً در شرایط مشکوک درگذشت، در مراسم هفتم او در مشهد شرکت کرده بود. او و شماری از فعالان سیاسی حاضر در این مراسم با خشونت بازداشت شدند.
تقی رحمانی، همسر نرگس محمدی، در گفتوگو با دویچهوله فارسی درباره آخرین وضعیت همسرش گفت: «طبق آخرین اطلاعاتی که داریم، برادر نرگس روز گذشته به وزارت اطلاعات مشهد مراجعه کرده و به او گفتهاند که بازداشتها شایعه است. اما او تاکید کرده که این موضوع واقعیت دارد و خواهرش را مقابل چشمانش مورد ضربوشتم قرار دادهاند.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچهوله
به گفته آقای رحمانی، دادستان مشهد به برادر نرگس محمدی اعلام کرده که او به بیمارستان منتقل شده، اما خانواده اجازه ملاقات ندارند. آنها تا کنون موفق به دیدار با او نشده و خواستار معاینه نرگس توسط پزشک مستقل شدهاند.
"تعیین وقت دادگاه برای سپیده قلیان"
تقی رحمانی در ادامه تاکید کرد، نرگس محمدی به بازداشت خود اعتراض دارد و احتمال میدهد که پرونده او در مشهد رسیدگی و منجر به صدور حکم زندان شود. به گفته او، برای سپیده قلیان نیز روز دادگاه تعیین شده است.
رحمانی تأکید کرد: «اینکه این افراد در مشهد محاکمه شوند، وضعیت نگرانکنندهای است. زبان برخوردها، زبان تهدید است؛ به این معنا که اگر حرف نزنید، آسیبی نمیبینید.»
به گفته رحمانی، نرگس محمدی و چند فعال دیگر از جمله عالیه مطلبزاده، سپیده قلیان و هستی امیری به اتهام "رهبری مراسم و تشویش اذهان عمومی" متهم شدهاند؛ اتهاماتی که طبق قانون مجازات اسلامی میتواند به پنج تا شش سال زندان منجر شود.
او همچنین نسبت به وضعیت جسمی نرگس محمدی هشدار داد و گفت: «نرگس بیماری قلبی دارد، یکی از رگهای قلبش مسدود بوده و سال گذشته تحت عمل جراحی قرار گرفته است. ضربوشتم او، بهویژه لگد زدن به سر و صورتش، میتواند جانش را به خطر بیندازد.»
واکنشها در داخل و خارج از کشور
بازداشتها در مشهد موجی از واکنشها را در داخل و خارج از کشور به همراه داشته است. در داخل ایران ۲۰ فعال سیاسی، مدنی و هنری از جمله جعفر پناهی، محمد رسولاف و مژگان اینانلو با انتشار بیانیهای مشترک این بازداشتها را "نشانهای آشکار از وضعیت بحرانی آزادیهای مدنی در ایران" دانستند و خواستار آزادی زندانیان شدند.
در سطح بینالمللی نیز آمریکا، اتحادیه اروپا و آلمان بهشدت به بازداشتها از جمله بازداشتهای مشهد اعتراض کردهاند.
رضا پهلوی خواستار آزادی بازداشتیها شد
رضا پهلوی روز سهشنبه ۲۵ آذر (۱۶ دسامبر) در پیامی در شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) با انتشار فهرست بازداشتشدگان، خواستار آزادی فوری و بدون قید و شرط آنان شد.
تقی رحمانی در ارزیابی این پیام گفت: «اپوزیسیون خارج از کشور باید شرایط داخل ایران را درک کند و با داخل هماهنگ باشد. مشکل برخی جریانهای سلطنتطلب این است که خود را رهبر جنبش سیاسی ایران معرفی میکنند، در حالی که چنین نفوذی در داخل ندارند و هر رخدادی را به نام خود مصادره میکنند.»
اشاره آقای رحمانی به این موضوع است که در جریان مراسم مشهد، برخی حاضران شعارهایی در حمایت از رضا پهلوی سر دادند.
رحمانی در پایان تاکید کرد: «در شرایط کنونی، اپوزیسیون ایران فاقد رهبری هماهنگ است. موضعگیریها باید دموکراتیک، اخلاقی و مبتنی بر اصول حقوق بشر باشد. اقداماتی که بدون درک شرایط داخل انجام میشود، زمینه را برای سرکوب بیشتر فراهم میکند.»
"سازمان حقوق بشر ایران" هم در بیانیهای نام دستکم ۲۵ تن زندانی را منتشر کرده و نوشته، وضعیت جسمانی برخی از آنها مانند پوران ناظمی و عالیه مطلبزاده نگرانکننده است. این سازمان خواستار آزادی فوری بازداشتشدگان شد.
محمود امیریمقدم، مدیر این سازمان خواستار تشکیل یک کمیسیون تحقیق مستقل و بیطرف برای بررسی شرایط مرگ خسرو علیکردی وکیل حقوقبشری شده است.
غزل عبداللهی میگوید اطلاعی از وضعیت مادرش ندارد
غزل عبداللهی، عکاس و خبرنگار مقیم آلمان، درباره بازداشت مادرش، عالیه مطلبزاده، فعال سیاسی در گفتوگو با دویچهوله توضیح داد که مادرش به اطلاعات سپاه منتقل شده است. او افزود که اتهامات به مادرش تفهیم شده، قرار بازداشت یکماهه برای او صادر شده و هنگام بازداشت مورد ضربوشتم قرار گرفته است.
به گفته عبداللهی پس از سه روز، مادرش از اطلاعات سپاه به وزارت اطلاعات منتقل شده و یک پزشک برای رسیدگی محدود به وضعیت او حاضر شده است.
عبداللهی درباره وضعیت جسمی مادرش توضیح داد که او چندین بار جراحی شده و داروهایی مصرف میکند که باید روزانه و منظم استفاده شوند، زیرا حتی قطع یکروزه آنها میتواند خطر بازگشت بیماری یا عوارض جدی به همراه داشته باشد.
او همچنین گفت که در آخرین تماس، مادرش اعلام کرده داروهایش به او داده نشده و پدرش نیز تلاش کرده داروها را به او برساند، اما وزارت اطلاعات از تحویل گرفتن آنها خودداری کرده و اعلام کرده که خودشان دارو را تهیه میکنند.
عبداللهی تأکید کرد که این داروها جزو داروهای خاص محسوب میشوند و با توجه به شرایط فعلی ایران، دسترسی به آنها ساده نیست. عبداللهی افزود: «خانوادهها و وکلا را نمیپذیرند، پاسخ روشنی نمیدهند و تاکنون هیچ شفافسازی صورت نگرفته است. تماسها محدود و شنود شده و مشخص نیست خانوادهها و وکلا چه زمانی اجازه ورود به پرونده یا ملاقات با زندانی را پیدا میکنند.»
او همچنین از نگرانی خانواده نسبت به رسیدگی به پرونده در مشهد گفت: «بسیاری از بازداشتشدگان ساکن تهران هستند اما در مشهد نگه داشته میشوند و پروندهشان در همانجا بررسی میشود. این موضوع باعث نگرانی جدی ما شده، چرا که پرونده اکنون در اختیار وزارت اطلاعات مشهد است.»
به گفته عبداللهی، نگهداشتن زندانیان در شهری غیر از محل سکونتشان نوعی فشار سیستماتیک بر خانوادههاست. او خاطرنشان کرد: «نمونهاش سپیده قلیان است که سالها در زندانهایی دور از محل زندگی خانوادهاش نگه داشته شد. حالا هم پدر من و وکلا برای پیگیری پرونده مجبورند مدام به مشهد سفر کنند و این فشار مضاعفی بر خانواده تحمیل میکند.»
افزایش حملات در فضای مجازی به خانواده زندانیان
غزل عبداللهی در صحبتهای خود با دویچه وله به این موضوع هم اشاره کرد که موجی از حملات طی روزهای اخیر در فضای مجازی علیه خانوادههای بازداشتشدگان شکل گرفته است.
او افزود: «اگر به زیر پستهای خانوادههای زندانیان نگاه کنید، فاجعهبارترین توهینها و اتهامات را میبینید. در روزهایی که من اخبار مربوط به مادرم را پوشش میدادم، با وحشتناکترین برخوردها مواجه شدم. خانوادههای دادخواه، از جمله خانوادههای سپیده قلیان هدف حملات گسترده قرار گرفتهاند و این فضا برای ما بهشدت آزاردهنده شده است.»
عبداللهی تأکید کرد که خانوادهها جز رسانه و فضای مجازی ابزار دیگری برای رساندن صدایشان ندارند، در حالی که خود جمهوری اسلامی نیز با انتشار اخبار از سوی خانواده زندانیان مشکل دارد.
غزل عبداللهی در ادامه در ارتباط با فشار به خانوداههای بازداشتشدگان گفت که "صدور بیانیهها چند روز پس از بینالمللی شدن موضوع کافی نیست و انتظار میرود به حملات سازمانیافته علیه خانوادههای زندانیان نیز توجه شود".
شیرین عبادی: وظیفه داریم افکار عمومی را مطلع کنیم
شیرین عبادی، مدافع حقوق بشر و برنده جایزه نوبل صلح، در گفتوگو با دویچهوله فارسی تاکید کرد که ایرانیان خارج از کشور باید صدای کسانی باشند که در داخل ایران به دلیل سانسور، فشار یا زندان امکان بیان آزادانه دیدگاههای خود را ندارند.
عبادی همچنین گفت، کسانی که خارج از ایران زندگی میکنند و از آزادی بیان برخوردارند، وظیفه دارند سخنگوی افرادی باشند که صدایشان در داخل کشور به بیرون منعکس نمیشود و باید افکار عمومی جهانی، رسانهها و نهادهایی مانند سازمان ملل را از ظلمی که به زندانیان سیاسی و عقیدتی ایران میرود، آگاه کنند.
عبادی با اشاره به خسرو علیکردی، وکیل دادگستری، گفت که او در شرایطی مشکوک در محل کارش جان خود را از دست داد و رسیدگی موثری به پرونده او صورت نگرفت و پس از آن، برادر او، جواد علیکردی، نیز بازداشت شد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
عبادی همچنین تاکید کرد که بیخبری از وضعیت بازداشتشدگان نگرانی گستردهای در افکار عمومی ایجاد کرده و باید پرسید چرا حضور تعدادی از شهروندان در مراسم یادبود یک وکیل دادگستری باید منجر به چنین موجی از بازداشتها شود.
