مقامهای اروپایی روز سهشنبه برای تعدیل ممنوعیت فروش خودروهای با موتور احتراق داخلی تا ۲۰۳۵ اقدام کردند؛ در پاسخ به فشار دولتها و خودروسازان.
در حال حاضر قانون اتحادیه اروپا الزام میکند که همه خودروهای نو پس از ۲۰۳۵ بدون انتشار دیاکسید کربن باشند. اما تحت فشار برخی کشورهای عضو و صنعت خودروسازی، این هدف اکنون تعدیل شده است.
کمیسیون ممنوعیت را تعدیل کرده است و میگوید از ۲۰۳۵ به بعد خودروسازان باید به هدف ۹۰ درصدیِ انتشار اگزوز پایبند شوند نه ۱۰۰ درصد.
استفان سژورنه، نایبرئیس کمیسیون اروپا، این طرح را «تیر نجات» برای صنعت خودروی اروپا خواند و تاکید کرد اهداف آبوهوایی اتحادیه همچنان برجاست.
در حالی که برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا مانند ایتالیا و آلمان برای لغو کامل ممنوعیت فشار آوردند، دیگران «انعطافپذیری» بیشتر برای خودروهای احتراق داخلی را به شدت نکوهش کردند.
مونیک باربو، وزیر محیطزیست فرانسه، گفت: «فرانسه هر کاری از دستش برآید انجام میدهد تا این پیشنهاد هنگام ارائه برای تایید به کشورهای عضو اتحادیه اروپا به قانون تبدیل نشود.»
منتقدان میگویند این عقبگرد برای اهداف آبوهوایی و خودروسازان پیامهای گیجکننده میفرستد.
این عقبنشینی برای اهداف انتشار اتحادیه اروپا چه معنایی دارد؟
بخش حملونقل تنها بخشی است که در سه دهه گذشته در اتحادیه اروپا انتشار گازهای گلخانهای آن افزایش یافته است. خودروها اندکی بیش از ۶۰ درصد از کل انتشار گازهای گلخانهای بخش حملونقل را تشکیل میدهند، بر اساس آمار آژانس محیطزیست اروپا.
مقامهای اتحادیه میگویند تغییر سقف تاثیری بر پیشرفت به سوی بیطرفی آبوهوایی اقتصاد ۲۷ کشور عضو تا ۲۰۵۰ نخواهد گذاشت. ووپه هوکسترا، کمیسر اقلیم، به یورونیوز گفت: «این سازشی هوشمندانه و خردمندانه برای اقلیم و رقابتپذیری است.»
اما این یعنی تولیدکنندگان همچنان خواهند توانست پس از ۲۰۳۵ تعداد محدودی خودروی آلاینده بفروشند؛ از جمله هیبریدیهای شارژی، خودروهای برقی با موتور احتراق داخلی کوچک برای افزایش برد و خودروهای بنزینی و دیزلی.
برای این کار باید ۱۰ درصد باقیماندهِ انتشار این دسته خودروها را از دو مسیر جبران کنند: نخست با استفاده از فولاد کمکربن ساخت اتحادیه اروپا. دوم، خارج از کنترل آنها و از طریق استفاده از سوختهای الکترونیکی یا زیستسوختها.
سژورنه این هفته در استراسبورگ به خبرنگاران گفت: «تمام انتشارهای احتمالی اضافی باید به طور کامل در بالادست جبران شود.»
خودروهای تماما برقی و هیدروژنی نیز تشویق خواهند شد و تولیدکنندگان در صورت تولید آنها مشمول «اعتبارهای ویژه» میشوند.
برای مثال، خودروهای برقیِ کوچک، جمعوجور و مقرونبهصرفهِ ساخت اتحادیه اروپا که پیش از ۲۰۳۵ تولید شوند میتوانند معادل ۱.۳ خودرو محاسبه شوند و دستیابی شرکتها به سهمیههای هدف انتشار را آسانتر کنند بدون آنکه جریمه شوند.
«پیچیدگی به جای شفافیت»: کارشناسان حملونقل پاک این اقدام را گیجکننده میدانند
منتقدان میگویند به جای «تیر نجات»، این عقبنشینی برای صنعتی که خود را برای هدفِ صفرِ انتشار آماده میکرد گیجکننده است.
ویلیام تودتس، مدیر اجرایی اندیشکده حملونقل و محیطزیست (T&E)، گفت: «اتحادیه اروپا پیچیدگی را به جای شفافیت برگزیده است. تربیت اسبهای تندرو هرگز نمیتوانست جلوی اوجگیری اتومبیل را بگیرد.»
او افزود: «هر یورویی که به هیبریدیهای شارژی اختصاص یابد، یورویی است که برای خودروهای برقی هزینه نمیشود، در حالی که چین با سرعت جلوتر میرود. چسبیدن به موتورهای احتراق داخلی خودروسازان اروپایی را دوباره بزرگ نخواهد کرد.»
T&E برآورد میکند که در سال ۲۰۳۵ تا ۲۵ درصد خودروهای تمامبرقیِ کمتری نسبت به هدف فعلی فروخته خواهد شد. این نهاد اضافه میکند که اعتبار برای زیستسوختهای پیشرفته و سوختهای الکترونیکی نیز به خودروسازان اجازه میدهد به ازای صرفهجوییهای غیرواقعی در انتشار، خودروهای برقیِ کمتری بفروشند.
همچنین در مورد زیستسوختهای پیشرفته که به گفته این نهاد نمیتوان آنها را به شکل پایدار مقیاس داد، این رویکرد اتکای اروپا به واردات روغن پختوپزِ استفادهشده و چربیهای حیوانی را که اغلب محل تقلباند افزایش میدهد.
کریس هرون، دبیرکل انجمن تجاری ایموبیلیتی اروپا، افزود: «تردید راهبرد نیست.»
او گفت: «تغییر قوانین در میانه بازی اعتماد کسبوکارها را تضعیف میکند، آن هم پس از آنکه شرکتها سرمایه تزریق کرده و کارخانههایی بر اساس مسیر ۱۰۰ درصدی ساختهاند.»
آیا ممنوعیت خودروهای احتراق داخلی از ۲۰۳۵ «دیگر شدنی نیست»؟
پایان اوت، اتحادیه اروپاییِ تامینکنندگان قطعات خودرو (CLEPA) و انجمن خودروسازان اروپا (ACEA) در نامهای به رئیس کمیسیون اروپا، اورسولا فوندرلاین، نوشتند که هدف کاهش ۱۰۰ درصدیِ انتشار خودروها تا ۲۰۳۵ دیگر شدنی نیست.
این نامه استدلال کرد که اگرچه امضاکنندگان به دستیابی به هدفِ خالصِ صفرِ اتحادیه اروپا تا ۲۰۵۰ متعهدند، تولیدکنندگان در این بلوک هنوز تقریبا به طور کامل برای باتریها به آسیا وابستهاند و با تعرفههای آمریکا، هزینههای بالاترِ ساخت و زیرساختهای شارژِ ناهمگون مواجهاند.
آنها نوشتند: «در دنیای امروز، رسیدن به اهداف سختگیرانه دیاکسید کربنِ خودروها و ونها برای ۲۰۳۰ و ۲۰۳۵ دیگر به سادگی شدنی نیست» و افزودند که اجبارهای قانونی و جریمهها گذار را پیش نخواهند برد.
در سوی دیگر بحث، بیش از ۱۵۰ مدیر از صنعت خودروی برقیِ اروپا اوایل ماه جاری با امضای نامهای سرگشاده از اتحادیه اروپا خواستند به هدف انتشار ۲۰۳۵ پایبند بماند. این نامه با اشاره به لابیگریِ صنعتِ گستردهترِ خودرو هشدار داد: «از تلاشهای اخیر برای تضعیف اهداف شما عمیقا نگرانیم».
با امضاهایی از ولوو کارز و پولستار، این نامه تاکید میکند که هرگونه تاخیر در هدف به معنای توقف بازار خودروهای برقیِ اروپا، واگذاری مزیت به رقبا در دیگر نقاط جهان و تضعیف اعتمادِ سرمایهگذارانِ بازار خواهد بود.
این نامه میافزاید که اجازه دادن به تداوم فناوریهای گذرا مانند هیبریدیهای شارژی یا سوختهای بهاصطلاح بیاثر از نظر دیاکسید کربن، عدماطمینان ایجاد میکند و در حالی که خودروسازان چینی پیش میتازند، گذار به خودروهای برقی را کند میکند.
نامه نوشت: «هر تاخیری در اروپا فقط شکاف با چین را عمیقتر میکند.»
هم اتحادیه اروپا و هم آمریکا در پذیرش خودروهای برقی کندتر از چین حرکت میکنند؛ جایی که خودروهای باتریمحور در سهماهه سوم ۳۴ درصد از بازار را در اختیار داشتند. رشد خودروهای باتریمحور در چین به کمک حمایتهای دولتی و رقابت سهمگین میان خودروسازانِ چینیِ سازنده خودروهای مقرونبهصرفه تقویت شده است.
آیا برقیسازی اکنون اجتنابناپذیر است؟
تریستان بوکلر، تحلیلگر صنعت از اندیشکده استراتژیک پرسپکتیوز، میگوید برقیسازی «با یا بدون اتحادیه اروپا» رخ خواهد داد.
او افزود: «با کنار گذاشتن یک هدفِ صنعتیِ روشن، کمیسیون منطقِ تجاریِ شرکتهایی را که سرمایهگذاریهای لازم برای برقیسازی انجام دادهاند تضعیف میکند و عمرِ فناوریای را طولانی میکند که در دهه آینده راهی به سوی رقابتپذیری ندارد.»
فروش خودروهای فقط باتری در اروپا در ۱۰ ماه نخستِ امسال نسبت به دوره مشابهِ سال گذشته ۲۶ درصد افزایش یافت. سهم خودروهای تماما برقی از فروش خودروهای نو به ۱۶ درصد رسید.
با این حال، خودروهای بنزینی و دیزلی هرچند در حال کاهش، همچنان مهماند. با هدف جدیدِ ۹۰ درصدیِ انتشار، اتحادیه اروپا انتظار دارد خودروهای غیربرقی تا ۲۰۳۵ حدود ۳۰ تا ۳۵ درصدِ فروش را به خود اختصاص دهند.
