نشست پاریس برای خلع سلاح حزبالله؛ تلاش برای نجات آتشبس لرزان لبنان
مقامهای آمریکا، فرانسه، و عربستان سعودی روز پنجشنبه ۲۶ آذر در پاریس با فرمانده ارتش لبنان دیدار کردند تا بر سر نقشه راهی برای خلع سلاح حزبالله و تقویت آتشبس شکننده میان اسرائیل و لبنان گفتوگو کنند.
این طرح در حالی پیش میرود که هم ارتش لبنان بهدلیل محدودیتهای عملیاتی توان اقدام قهری علیه حزبالله را ندارد و هم حملات هوایی اسرائیل و تهدیدهای رهبران حزبالله، خطر فروپاشی توافق آتشبس را پررنگتر کرده است.
بهگفته دیپلماتها، هدف اصلی نشست پاریس نهایی کردن سازوکاری برای شناسایی، پشتیبانی، و راستیآزمایی هرگونه روند تدریجی خلع سلاح حزبالله است تا همزمان از تشدید تنش از سوی اسرائیل جلوگیری شود. یکی از سناریوهای مطرح، تقویت چارچوب فعلی آتشبس از طریق اعزام کارشناسان نظامی آمریکایی، فرانسوی و سایر کشورها در کنار نیروهای حافظ صلح سازمان ملل و ارتش لبنان است.
آتشبسی که با میانجیگری واشنگتن در سال ۱۴۰۳ پس از بیش از یک سال درگیری شدید میان اسرائیل و حزبالله برقرار شد، اگرچه توان نظامی این گروه مورد حمایت ایران را تضعیف کرده، اما اتهامات متقابل نقض آتشبس ادامه دارد. همزمان، اسرائیل با افزایش حملات هوایی به مواضع حزبالله در جنوب لبنان و برخی مناطق بقاع، مدعی است فعالیتهای این گروه «تفاهمهای موجود» را نقض و تهدیدی دائمی متوجه اسرائیل ایجاد کرده است.
اسرائیل بارها نسبت به کافی بودن اقدامات ارتش لبنان برای مهار و خلع سلاح حزبالله، بهویژه در جنوب، ابراز تردید کرده است. دیپلماتهای مطلع میگویند ارتش لبنان در وضعیت کنونی توان عملیاتی لازم برای خلع سلاح قهری حزبالله را ندارد و به همین دلیل، پیشنهاد تقویت ظرفیت ارتش و برگزاری کنفرانسی در اوایل سال آینده برای حمایت مالی و تسلیحاتی از آن روی میز است.
بیثباتی سیاسی و بنبست نهادی در لبنان نیز بر پیچیدگی این روند افزوده است. با نزدیک شدن انتخابات پارلمانی آینده بیم آن میرود که حساسیت موضوع خلع سلاح در مناطق شیعهنشین، اراده رئیسجمهور جوزف عون برای پیشبرد این طرح را تضعیف کند. نبیه بری، رئیس پارلمان و متحد کلیدی حزبالله، در واکنش به حملات اخیر اسرائیل گفته این حملات پیام مستقیم به نشست پاریس است و نشان میدهد هرگونه فشار برای خلع سلاح حزبالله با مقاومت سیاسی و خیابانی در داخل لبنان روبهرو خواهد شد.
این در حالی است که سران حزبالله خلع سلاح این گروه را «حکم اعدام برای لبنان» توصیف کرده و هشدار دادهاند که حتی «اگر آسمان هم فرو بریزد» حاضر به واگذاری سلاحهای خود نیستند. با وجود این مواضع تند، مقامهای آمریکایی، فرانسوی و سعودی امیدوارند که ترکیبی از فشار دیپلماتیک، تضمینهای امنیتی برای لبنان و تقویت ارتش این کشور بتواند زمینه را برای آغاز یک روند طولانی و مرحلهای خلع سلاح فراهم کند، هرچند چشمانداز موفقیت آن همچنان مبهم است.
حزبالله لبنان یک روز پس از حمله تروریستی حماس به اسرائیل در ۱۵ مهر ۱۴۰۲، بهطور یکجانبه حملات راکتی و پهپادی خود را به شمال اسرائیل آغاز کرد.
اسرائیل هم در واکنش، با انجام حملات شدید علیه مواضع این گروه در لبنان و سوریه، علاوه بر کشتن صدها تن از اعضای این بازوی نیابتی حکومت جمهوری اسلامی در منطقه، بسیاری از رهبران و فرماندهان ارشد نظامی آن - از جمله حسن نصرالله، فواد شکر، ابراهیم عقیل، و هاشم صفیالدین - را از پا درآورد.
بعد از کشته شدن رهبران حزبالله در حملات اسرائیل، دو طرف اوایل آذر ۱۴۰۳ در نتیجه تلاشهای گسترده ایالات متحده و چندین کشور دیگر، به یک توافق آتشبس دست یافتند.
اما در پی نقض آتشبس توسط حزبالله، اسرائیل در واکنش به تحرکات این گروه در جنوب لبنان حملاتی را علیه مواضع آن انجام داده است.
تاکنون چندین کشور، از جمله آمریکا، اسرائیل، آلمان، صربستان، لیتوانی، استونی، لتونی، و استرالیا کلیت حزبالله را به عنوان یک سازمان تروریستی شناختهاند.
حزبالله لبنان در سال ۱۳۶۱ توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تاسیس شد. تاکنون چندین کشور، از جمله ایالات متحده، اسرائیل، آلمان، صربستان، لیتوانی، استونی، لتونی، و استرالیا کلیت این گروه را به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته شده است.
شناسایی کلیت حزبالله لبنان به عنوان یک سازمان تروریستی به مفهوم تفاوت قائل نشدن میان شاخه سیاسی با شاخه نظامی آن حزب و تروریست شناختن هر دو شاخه حزبالله است.
