چرا برخی دین را میخواهند اما به دستوراتش عمل نمیکنند
قرآن در آیات ۵۴ تا ۵۸ سوره نور، از تناقضی قدیمی پرده برمیدارد، کسانی که نام دین را میپسندند اما وقتی نوبت به اطاعت از فرمانهای خدا و پیامبر میرسد، عقب میکشند. این آیات نشان میدهد ایمان واقعی نه در ادعا، بلکه در عمل سنجیده میشود.
خلاصه خبر
گروه قرآن و فعالیتهای دینی خبرگزاری فارس: آیات ۵۴ تا ۵۸ سوره نور در ادامه فضای کلی این سوره، به یکی از اساسیترین شاخصههای ایمان میپردازد، شاخصی که مرز میان ایمان حقیقی و دینداری شعاری را روشن میکند.این آیات، مخاطب را به اطاعت از خدا و پیامبر فرا میخواند، اما نه اطاعتی ظاهری و موسمی، بلکه التزامی درونی و پایدار که آثارش در رفتار فردی و اجتماعی دیده میشود. خداوند در این بخش، هم مسئولیت پیامبر را تبیین میکند و هم مسئولیت مردم را؛ تا هیچکس پشت نام دین، از عمل شانه خالی نکند.مسئولیتها تفکیک میشود، بهانهها نهدر آیه ۵۴، خداوند به پیامبر فرمان میدهد بگو که اطاعت کنید از خدا و اطاعت کنید از رسول. سپس نکتهای کلیدی مطرح میشود، اگر روی برگردانید، بدانید پیامبر فقط مسئول وظیفهای است که بر عهده او گذاشته شده و شما نیز مسئول وظیفه خودتان هستید.این تفکیک مسئولیت، راه هر نوع فرافکنی را میبندد. پیامبر مأمور ابلاغ است، نه اجبار. اما این به معنای بیاهمیت بودن اطاعت مردم نیست، بلکه هر کس باید پاسخگوی انتخاب خود باشد. آیه تأکید میکند که هدایت، در گرو اطاعت آگاهانه از پیامبر است، نه صرف ادعا یا حضور ظاهری در جامعه دینی.اطاعت از پیامبر، راه رسیدن به هدایتادامه آیه ۵۴ یک گزاره صریح دارد یعنی اگر از پیامبر اطاعت کنید، هدایت میشوید. این جمله کوتاه، اما بسیار بنیادین است. هدایت، نتیجه مستقیم پیروی عملی از پیامبر است، نه صرف علاقه قلبی یا شعار زبانی.از نگاه قرآن، ایمان بدون تبعیت، به مقصد نمیرسد. پیامبر تنها رساننده پیام است، اما این پیام زمانی اثرگذار میشود که در زندگی فردی و اجتماعی مردم جاری شود. این نگاه، هر نوع دینداری بیهزینه و بیتعهد را به چالش میکشد.
وعدهای که مشروط استدر آیه ۵۵، خداوند وعدهای بزرگ به مؤمنان میدهد، یعنی جانشینی در زمین، قدرت و امنیت. وعدهای که یادآور خلافت الهی انسانهای شایسته است؛ همانگونه که امتهای پیشین نیز در صورت ایمان و عمل صالح به آن رسیدند. اما این وعده بدون شرط نیست. ایمان و عمل صالح، دو پایه اصلی آن هستند.آیه تصریح میکند که خداوند دین مورد رضایتش را برای آنان استوار میکند و ترسشان را به امنیت تبدیل خواهد کرد، به شرط آنکه تنها او را بپرستند و چیزی را شریکش قرار ندهند. این آیه نشان میدهد که امنیت اجتماعی، ثبات سیاسی و آرامش عمومی، از دل توحید عملی و دینداری مسئولانه بیرون میآید، نه صرف ادعاهای مذهبی.مرز ایمان و کفر بعد از روشن شدن راهدر پایان آیه ۵۵، هشدار مهمی داده میشود، مبنی بر اینکه هر کس پس از این وعدهها کفر بورزد، از فاسقان است. کفر در اینجا، صرف انکار زبانی نیست، بلکه پشت کردن عملی به تعهدات ایمانی است.کسی که وعده خدا را میشنود، راه را میشناسد، اما باز هم سرپیچی میکند، در صف فاسقان قرار میگیرد. این بیان، نشان میدهد که خطر اصلی برای جامعه دینی، انکار آشکار نیست، بلکه بیتفاوتی و سرپیچی آگاهانه پس از شناخت است.نماز، زکات و اطاعت، سه ضلع دینداری اجتماعیآیه ۵۶، سه دستور کلیدی را کنار هم قرار میدهد، یعنی اقامه نماز، پرداخت زکات و اطاعت از پیامبر. این چینش، اتفاقی نیست. نماز، پیوند فرد با خداست، زکات، پیوند او با جامعه و اطاعت از پیامبر، پیوند این دو با نظام هدایت الهی.
رحمتی که خداوند وعده میدهد، در سایه همین دینداری جامع محقق میشود. دینداریای که نه فقط در عبادت فردی خلاصه میشود و نه صرفاً در مناسک اجتماعی، بلکه مجموعهای هماهنگ از باور، عمل و تبعیت است.قدرتهای ظاهری، مانع قدرت خدا نیستنددر آیه ۵۷، خطاب به کسانی است که با قدرتنمایی و نفوذ اجتماعی، گمان میکنند میتوانند از اراده خدا فرار کنند. خداوند صراحتاً میفرماید که گمان نکنید کافران میتوانند خدا را ناتوان کنند. جایگاه نهایی آنان آتش است و چه بد سرانجامی. این آیه، هم هشدار به دشمنان آشکار ایمان است و هم آرامشبخش برای مؤمنانی که از قدرتهای ظاهری میترسند.قانون زندگی، ادب، حریم و امنیت خانوادگیآیه ۵۸، فضای بحث را از مسائل کلان اجتماعی به درون خانه میبرد. خداوند به مؤمنان دستور میدهد که بردگان و کودکان نابالغ، در سه وقت مشخص پیش از ورود به اتاقها اجازه بگیرند، یعنی پیش از نماز صبح، هنگام نیمروز که لباسها کنار گذاشته میشود و پس از نماز عشا.این آیه، اهمیت حریم خصوصی، عفاف و نظم اخلاقی را حتی در کوچکترین واحد جامعه یعنی خانواده نشان میدهد. قرآن با این دستور، پایههای امنیت روانی و اخلاقی را از درون خانه بنا میکند و نشان میدهد جامعه سالم، از خانوادهای با مرزهای روشن آغاز میشود.آیات ۵۴ تا ۵۸ سوره نور، تصویری منسجم از ایمان مسئولانه ارائه میدهد، ایمانی که با اطاعت، عمل صالح، نظم اجتماعی و رعایت حریمها معنا پیدا میکند. در این نگاه، وعدههای بزرگ الهی، بدون تعهد عملی دستیافتنی نیست و دینداری واقعی، از خانه تا جامعه، اثرگذار و قابل مشاهده است.تلاوت این آیات را که در صفحه ۳۵۷ قرآن کریم واقع است، ببینید و بشنوید.
۵ MB
01:46 - 29 آذر 1404
نظرات کاربران
