فرزان احمدنژاد، در گفت و گو با ایسنا آیین کهن شب یلدا را پس از نوروز مهمترین جشن ملی ایرانیان دانست و اظهار کرد: امروز نه تنها ایرانیان، بلکه مردمانی در کشورهای همسایه از جمله کردهای عراق، ترکیه و سوریه، همچنین در ازبکستان، تاجیکستان و حتی بلوچستان پاکستان همچنان این آیین را با اشکال مختلف برگزار میکنند که خود نشاندهنده گستره و قدرت فرهنگی این آیین است.
احمدنژاد با اشاره به ریشههای اسطورهای یلدا بیان کرد: این آیین باستانی پیوندی عمیق با ایزد مهر ایران باستان ارتباط و اقتصاد معیشتی مردمان داشته و همچنان میتوانیم آن را به عنوان مهمترین جشن ملی ایرانی بعد از نوروز بدانیم.
کارشناس میراث فرهنگی در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز یادآور شد: این آیین مفهوم پیروزی نور بر تاریکی و خیر بر شر دارد؛ مفهومی که همواره در ادبیات، فرهنگ و جهانبینی ایرانیان حضوری پررنگ داشته است.
وی گردهماییهای خانوادگی را از مهمترین کارکردهای اجتماعی شب یلدا دانست و گفت: سنت جمع شدن در خانه بزرگتر فامیل همچنان پابرجاست و یلدا بهانهای برای دیدار، گفتوگو، همدلی و حتی رفع کدورتها میان اعضای خانواده و خویشاوندان میشود. در بسیاری از موارد، این شب فرصتی برای آشتی، بازسازی روابط خانوادگی و تشریح مسائل است.
این پژوهشگر فرهنگی با اشاره به تغییرات سبک زندگی در دنیای امروز اظهار کرد: یلدا نیز مانند هر پدیده فرهنگی دیگری متأثر از شرایط روز جامعه است. متأسفانه مشکلات اقتصادی باعث کوچکتر شدن سفرههای یلدا شده، اما به دلیل اهمیت تاریخی و گرهی که با ادیان و اقتصاد معیشتی ما دارد، با این حال اصل آیین و روح همدلی و باهمبودن یلدا همچنان حفظ شده است.
احمدنژاد در ادامه، به نقش یلدا در گذشته اشاره کرد و افزود: در نیمه دوم سال، به ویژه در گذشته که رفتوآمدها کمتر بود، چنین گردهماییهایی نقش مهمی در حفظ انسجام اجتماعی داشت و همین مسئله باعث تداوم این سنت تا امروز شده است.
وی با ابراز امیدواری نسبت به ثبت چندملیتی آیین یلدا گفت: همانطور که پرونده نوروز با پیوستن کشورهای مختلف گسترش یافت، امیدوارم کشورهایی مانند تاجیکستان، عراق و حتی ترکیه نیز به پرونده چندملیتی یلدا اضافه شوند تا از دل این آیینها، نوعی وفاق منطقهای و همگرایی منطقهای شکل بگیرد.
احمدنژاد با تأکید بر ضرورت سرمایهگذاری فرهنگی خاطرنشان کرد: ای کاش بخشی از سرمایهگذاریهای کلان کشور به حوزه فرهنگ اختصاص یابد. فرهنگ ایران ظرفیتی بسیار قدرتمند دارد و میتواند تاثیر فرهنگی زیادی بر سرزمینهای همجوار داشته باشد.
وی خاطر نشان کرد: هنوز هم دیر نشده؛ با تقویت دیپلماسی فرهنگی و حضور پررنگ در مناسبتهایی مانند یلدا، میتوان جایگاه ملی و منطقهای ایران را بیش از پیش تقویت کرد.
این پژوهشگر فرهنگی درباره پیشینه تاریخی یلدا گفت: ایرانیان چند هزار سال است که شب یلدا تا سپیده دم بیدار میمانند و در کنار یکدیگر خود را سرگرم میدارند تا اندوه غیبت خورشید، تاریکی و سردی روحیه آنان را تضعیف نکند.
وی افزود: واژه یلدا برگرفته از یک واژه سریانی به معنای زایش است و شب چله هم که مترادف شب یلداست از آن روست که چهل روز اول زمستان را چله بزرگ و بیست روز بعد از آن را چله کوچک نامیدهاند.
کارشناس میراث فرهنگی در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز گفت: ایرانیان باستان با این باور بودند که فردای شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها بلندتر میشوند و تابش نور ایزدی افزایش مییابد و برای آن جشن بزرگی برپا میکردند.
احمد نژاد با بیان اینکه جشن یلدا در ایران امروز نیز با گرد هم آمدن و شبنشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار میشود، ادامه داد: متلگویی که نوعی شعرخوانی و داستانخوانی است در قدیم اجرا میشدهاست به این صورت که خانوادهها در این شب گرد میآمدند و پیرترها برای همه قصه تعریف میکردند.
کارشناس میراث فرهنگی در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز، مطرح کرد: آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوههای گوناگون است که همه جنبه نمادی دارند و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند، این میوهها که اغلب دانههای زیادی دارند، نوعی جادوی سرایتی محسوب میشوند که انسانها با توسل به برکتخیزی و پردانه بودن آنها، خودشان را نیز مانند آنها برکتآور میکنند و نیروی باروی را در خویش افزایش میدهند.
وی افزود: همچنین انار و هندوانه با رنگ سرخشان نمایندگانی از خورشید در شب به شمار میروند. در این شب هم مثل جشن تیرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است. حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روی پوکی و یا پُری آن، آیندهگویی میکنند.
انتهای پیام
