با نزدیکشدن کریسمس، خیلیها از حالا حالوهوای تعطیلات را پیدا کردهاند، آذینبندیهای درخشان را برپا میکنند، فهرستهای خرید را بررسی میکنند و برای ضیافتهای مفصلِ کریسمسی برنامهریزی میکنند.
با این حال، بسیاری از اروپاییها قالب را میشکنند و تعطیلات را خارج از کشور میگذرانند، نه در خانه کنار خانوادههای گستردهشان.
عدهای میخواهند سنتهای خودشان را بسازند یا از تعطیلات برای سفر و ماجراجویی استفاده کنند و برخی دیگر فقط میخواهند از فشار، آشفتگی و هزینه میزبانی کریسمس در خانه فرار کنند.
برای بعضیها، هدف رهایی از زمستانهای سخت اروپا و قبوض سرسامآور انرژی است و ترجیح میدهند به سواحل آفتابی و اقامتگاههای بسیار ارزانتر در خارج بروند.
به گفته سازمان هوانوردی غیرنظامی بریتانیا، دسامبر ۲۰۲۵ میتواند «شلوغترین دوره سفر کریسمس در تاریخ» باشد.
برخی از محبوبترین مقاصد سفر کریسمس، مناطق کلاسیک اسکی مثل سن موریتس، زرمات و لخ هستند؛ گردشگران به دلیل اطمینان از پوشش برف و بازارهای کریسمس در شهرهایی چون وین، پراگ و استراسبورگ جذب میشوند.
با این حال، برخی مسافران برای کمی آفتاب زمستانی، مقاصد آفتابیتری مثل مادیرا، قبرس و جنوب ایتالیا را انتخاب میکنند و به جزایر قناری میروند.
اما پشت این تغییر چه خبر است و چه کسانی پیشگام آن هستند؟ و آیا کریسمس دیگر هرگز مثل قبل خواهد بود؟
کریسمسهای غیرمعمول چگونه فراگیر میشوند؟ به گفته شرکت کارت هدیه ویرجین اکسپرینس دیز، جشنهای نامتعارف کریسمس رو به افزایشاند.
این شرکت میگوید برخی از محبوبترین شیوههای گذراندن کریسمس شامل انتخاب «فرندماس»، برگزاری کریسمس در روزی کاملا متفاوت یا سفر در روز کریسمس است.
به نظر میرسد نسل زد پیشگام این روندِ کریسمسهای غیرمعمول است؛ طبق یک نظرسنجیِ ویرجین اکسپرینس دیز، ۲۵ درصد از ۱۸ تا ۲۴ سالهها ترجیح میدهند روز کریسمس سفر کنند، عمدتا برای ساختن سنتهای خودشان.
موحسان لین، طراح گرافیک ۲۸ ساله و اصالتا اهل هنگکنگ، در این نظرسنجی گفت: «من ۱۸ سال کریسمس را به یک شکل جشن گرفتهام، اما از وقتی به بریتانیا نقلمکان کردهام و از خانواده دور شدهام، میتوانم این دوره را هر طور که میخواهم از نو تعریف کنم.»
«در کریسمسهای قبلی، تنها در بریتانیا سفر میکردم و دوستانی را که در نقاط مختلف کشور بودند ملاقات میکردم. اینطور توانستم با دوستان زیادی دیدار تازه کنم و بخشهایی از بریتانیا را که نرفته بودم، کشف کنم.»
امسال لین بهجای بازگشت به هنگکنگ، کریسمس را در نروژ و در دیدار با دوستانش میگذراند. او در کنار لذتبردن از شام کریسمس به سبک نروژی، برنامههایی مثل گشتوگذار در اسلو، اسنوبورد، اسکیتبرد و امتحانکردن قایقهای سونا هم دارد.
لین افزود: «یادم هست یک سال در ساوتهمپتون بهجای بوقلمون، باربیکیو کرهای خوردیم و در نیوکاسل در مراسم ‘Boxing Day Dip’ شرکت کردیم. سالی دیگر، هفتههای منتهی به کریسمس را در یک اردوی هاکی روی یخ در فنلاند گذراندم، جایی که میتوانستم در همان امکاناتی تمرین کنم که تیم ملی المپیکی هاکی روی یخ فنلاند تمرین میکند.»
سهولت و آسایش بر سنت میچربد
کریسمس میتواند پراسترس، وقتگیر، پرهزینه و سراسر آشفته باشد؛ بهویژه برای خانوادههای دارای کودک خردسال یا کسانی که برای نخستینبار با کمک اندک میزبانی میکنند.
از همین رو برای بسیاری، گذراندن این زمان در خارج از کشور بیش از هر چیز به سهولت و آسایش مربوط میشود. مثلا بهجای برنامهریزی برای غذاهای مفصل، بیرون رفتن برای یک شام مجلل بدون شستن ظرفها یا اقامت در یک اقامتگاه دارای امکانات نگهداری از کودک.
برای برخی، درگیر شدن با تدارکات پیچیده باعث میشود کل سنت را یکسره دور بزنند.
اندرو هریسون-چین، مدیر بازاریابی شرکت دسترسی به سالنهای فرودگاه Dragonpass، تاکید کرد: «خانوادهها از نظر جغرافیایی پراکندهتر شدهاند و دیدار در یک مقصد سادهتر از جمع شدن در یک خانه است. سفر به زمینی بیطرف تبدیل شده است. تدارکات بیش از پیش تعیینکنندهاند. مسافران سفرهایی را اولویت میدهند که محدود و قابل پیشبینی به نظر میرسند؛ با پروازهای مستقیم، جابهجاییهای ساده و اقامتی که برای همه سنین مناسب باشد.»
او همچنین گفت این تغییر بیشتر بازتاب یک دگرگونی عملی است تا رد فرهنگی و کریسمس را از یک مکان به یک تجربه مشترک تبدیل میکند.
با وجود بحران ادامهدار هزینههای زندگی، مردم همچنان حاضرند بهصورت گزینشی برای چیزهایی که بیشترین اهمیت را برایشان دارد خرج کنند، بهویژه وقتی باعث کاهش استرس و اولویتدادن به آسایش شود. این شامل ارتقاهای کوچک برای بهبود زمانبندی پرواز و دیگر وسایل حملونقل، انتقالهای روانتر و فرودگاههای آرامتر است.
هریسون-چین توضیح داد: «اقلیم عامل دیگری است. بعضی مسافران برف قابل اتکا میخواهند، برخی دیگر نور و گرما. پرداخت برای اطمینان اکنون کاری معقول تلقی میشود نه تجملی. شبکههای اجتماعی این تصمیمها را تقویت میکنند اما آنها را خلق نمیکنند.»
مسافران بیشتری خانواده انتخابی و رفاه و سلامت روان را در اولویت میگذارند
در حالی که کریسمس بهطور سنتی زمانی برای گردهمایی خانوادهها و جشن همدلی دانسته میشود، متاسفانه میتواند تنشها و اصطکاکها بر سر مسائل مختلف را تشدید کند.
از همین رو، برای بسیاری، کریسمس و سایر دورهمیها و تعطیلات خانوادگی میتواند منبع بزرگی از استرس و اضطراب باشد. خیلیها تلاش میکنند کاملا از این موضوع دوری کنند؛ یا خودشان به سفر خارجی میروند یا بهجای خانواده خود با خانواده شریک زندگیشان وقت میگذرانند.
رواج «فرندماس» یعنی انتخابِ جشن گرفتن کریسمس با جمعی از دوستان نزدیک بهجای خانوادهها، نیز این تغییر را برجسته میکند. در برخی موارد، حتی میتواند به معنای سفر با دوستان به خارج از کشور در ایام کریسمس باشد.
دکتر جو جی، رواندرمانگر، گفت: «تاکید بر ‘خانوادهِ انتخابی’ رو به افزایش است؛ در این الگو دوستیهای معنادار بهعنوان امری حیاتی برای رفاه دیده میشود و جای مناسک سنتی خانواده را میگیرد. با افزایش فشارهای اجتماعی، مالی و کاری، میبینیم مردم کریسمس را به شیوهای میگذرانند که برایشان ترمیمکننده باشد.»
برای بسیاری، پایان سال تنها از معدود زمانهایی است که میتوانند از کار مرخص شوند، استراحت کنند، جان تازه کنند و برای سال نو آماده شوند؛ همچنین سفر کنند و چیزهای تازه را تجربه کنند.
از همین رو، نسبت به این زمان و نحوه گذران آن حساستر شدهاند.
این رویکرد بهجای ردِ ارتباط، بیشتر درباره بازتعریفِ شکل روابط معنادار است؛ با خانواده و دوستان و همچنین با خودِ فرد.
به این ترتیب، سفرِ کریسمس بیش از آنکه رد سنت باشد، به انتخاب بهترین تناسب با شیوه دلخواهِ گذراندن مرخصیِ ارزشمند افراد تبدیل میشود.
در نظرسنجی ویرجین اکسپرینس دیز، ۴۵ درصد از ۱۸ تا ۲۴ سالهها گفتهاند جشنهای «غیرمعمول» برایشان بسیار معنادارتر از جشنهای سنتی است.
این گرایش به نسل زد در حوزه هدایا هم تسری پیدا میکند؛ ۳۰ درصد از ۱۸ تا ۲۴ سالهها ترجیح میدهند کارت هدیهای برای یک تجربهِ فردی دریافت کنند، نه تجربهای مشترک با عزیزان یا دوستان. این ترجیح، بر درخواستِ هدایای فیزیکیِ سفارشی و حتی هدایای فیزیکیِ غافلگیرکننده غلبه داشته است.
دکتر جی در نظرسنجی ویرجین اکسپرینس دیز گفت: «آمار نشان میدهد جوانان بریتانیایی تقریبا دو برابر بیشتر احتمال دارد کریسمس را بهصورت نامتعارف جشن بگیرند؛ نسل زد اصالت، رفاه و ابراز وجود را بیش از سنت ارزشگذاری میکند.»
او افزود: «پژوهشهای اخیر نشان میدهد بزرگسالان جوان تجربههایی را در اولویت قرار میدهند که با سلامت روان و هویتشان همسوست و جشنهای فردی یا جایگزین را کنشی توانمندساز و خودمراقبتی میدانند.»
این جشنهای «غیرمعمول» فقط به کریسمس محدود نمیشود؛ چنین شیوههایی برای مناسبتهایی مانند بدهیزدایی، آوردن حیوان خانگی تازه یا رسیدن به یک نقطه عطف هم بیش از گذشته دیده میشود.
