خبرآنلاین - ترجمه: علی مجتهدزاده: پس از ادعاهای دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا مبنی بر آمادگی کشورهای عربی خلیج فارس برای تامین مالی بازسازی نوار جنگزده غزه، هیچ یک از کشورهای جنوب خلیج فارس حاضر نشدهاند که در این زمینه با آمریکا همکاری کنند. استدلال کشورهای عربی منطقه این است که هزینه بازسازی غزه بر عهده کسانی است که جنگ را در این منطقه رقم زدند و از آن حمایت کردند.
اما گزارشهای جدید حاکی از این است که رهبران امارات متحده عربی با همکاری واشنگتن و تلآویو برنامه جدیدی برای فرار کردن از زیر بار مالی بازسازی غزه ترتیب دادهاند. به نوشته میدلایست آی گفت و گوهایی میان سه طرف برای استفاده از سود حاصل از فروش منابع زیرزمینی استفاده نشده غزه، برای بازسازی این منطقه جنگزده در جریان است.
به گفته تعدادی از مقامهای کنونی و پیشین غربی و عرب که با میدل ایست آی گفتوگو کردهاند آمریکا و اسرائیل و امارات متحده عربی درباره استفاده از سود حاصل از ذخایر گاز فراساحلی غزه برای کمک به تأمین هزینههای بازسازی این باریکه ویرانشده بحث کردهاند.
این گفتوگوها اشکال مختلفی داشته است اما یکی از گزینهها شامل ورود شرکت ملی گاز ابوظبی (ادنوک) بهعنوان سهامدار در میادین توسعهنیافته گاز غزه و اختصاص بخشی از این منابع مالی به بازسازی غزه بوده است.
به گفته منابع این مذاکرات مقدماتی است و مانند بسیاری از برنامهریزیهای پساجنگ برای غزه که آمریکا از ماهها پیش حتی پیش از امضای آتشبس در اکتبر پیش برده هیچ تعهد قطعیای شکل نگرفته است.
با این حال مقام پیشین غربی به میدل ایست آی گفت که ایده پولیسازی گاز غزه برای بازسازی در دسامبر دوباره مطرح شده است.
گاز در میدان دریایی غزه در سال ۲۰۰۰ کشف شد.
حقوق توسعه این گاز میان دو نهاد تقسیم شده است: «مجمع سرمایهگذاری فلسطین» که صندوق ثروت حاکمیتی تشکیلات خودگردان فلسطین است و «شرکت پیمانکاران متحد» (CCC) که یک کنسرسیوم ساختمانی و انرژی متعلق به خانوادهای از تبعیدیهای مهاجر فلسطینی با مقر در یونان است. حدود ۴۵ درصد از حقوق نیز برای یک شریک بینالمللی کنار گذاشته شده است. پیش از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به جنوب اسرائیل به رهبری حماس و جنگ متعاقب آن در غزه که از سوی سازمان ملل بهعنوان نسلکشی به رسمیت شناخته شده مصر به گرفتن سهمی در این پروژه چشم دوخته بود.
گاز غزه
مایکل بارون کارشناس گاز شرق مدیترانه و نویسنده کتاب «داستان غزه مارین» درباره ثروت غزه به میدل ایست آی گفت: «این پروژه از نظر تجاری کاملاً توجیهپذیر است.»
بارون که ۱۵ سال پیش روی این پروژه کار کرده بود گفت هزینه توسعه میدان گازی حدود ۷۵۰ میلیون دلار برآورد میشد و میتوانست حدود ۴ میلیارد دلار درآمد ایجاد کند و سودی معادل سالانه ۱۰۰ میلیون دلار بهمدت ۱۵ سال برای تشکیلات خودگردان فلسطین ایجاد کند.
او افزود: «این در حال حاضر ارزشمندترین منبع طبیعی فلسطینیهاست. توسعه آن میتواند به بازسازی کمک کند.»
برآورد سازمان ملل نشان میدهد هزینه کامل بازسازی غزه بسیار بالاتر است و به حدود ۷۰ میلیارد دلار میرسد.
اما آمریکا و اسرائیل حتی به بحث درباره بازسازی کامل این باریکه که در حملات اسرائیل بهشدت ویران شده نزدیک هم نشدهاند.
در عوض تیمی از منصوبان سیاسی آمریکا که به جرد کوشنر داماد رئیسجمهور دونالد ترامپ نزدیکاند و در دو هتل لوکس تلآویو مستقر شدهاند روی طرحی کوچکتر کار میکنند: ساخت واحدهای مسکونی موقت در نیمی از غزه که تحت اشغال اسرائیل است.
مقام پیشین غربی گفت با دیپلماتهای ارشد مصر و کشورهای خلیج فارس از جمله امارات گفتوگو کرده و همه آنها با مشارکت در طرحی که غزه را تقسیمشده باقی میگذارد مخالف بودهاند.
طرح ترامپ برای استقرار یک نیروی بینالمللی در غزه نیز متوقف شده است زیرا کشورهای عرب و مسلمان که انتظار میرود نیرو اعزام کنند نمیخواهند میان حماس خلعسلاحنشده و سربازان اسرائیلی مستقر در نیمی از غزه گرفتار شوند.
با این حال مقام کنونی غربی گفت گفتوگوها درباره پولیسازی منابع گازی غزه همچنان ادامه دارد.
او گفت: «بحث گستردهتری درباره پیوند دادن گاز غزه به شبکه میادین شرق مدیترانه منطقه جریان دارد.»
میدل ایست آی برای دریافت نظر با سفارتهای امارات و اسرائیل در واشنگتن تماس گرفت اما تا زمان انتشار پاسخی دریافت نکرد. وزارت خارجه آمریکا نیز واکنشی نشان نداد.
اسرائیل در روزهای اخیر به یک قدرت نوظهور گاز طبیعی در شام تبدیل شده است.
روز پنجشنبه بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل صادرات ۳۵ میلیارد دلار گاز به مصر را تصویب کرد. کشوری که میادین فراساحلی گاز آن رو به افول است.
امارات نیز به گاز شرق مدیترانه علاقه نشان داده است. ادنوک و بیپی در سال ۲۰۲۴ در میانه جنگ غزه از خرید سهم ۲ میلیارد دلاری در شرکت اسرائیلی «نیومد انرژی» کنار کشیدند. نیومد مالک ۴۵ درصد از میدان «لویاتان» یعنی بزرگترین میدان گازی اسرائیل و ۳۰ درصد از میدان «آفرودیت» در سواحل قبرس است.
دیپلماتها و مقامهای منطقهای بیشتری که با میدل ایست آی گفتوگو کردهاند انتظار دارند امارات نسبت به همسایگان خلیجی خود نقش پررنگتری در غزه ایفا کند.
نقش امارات در غزه؟
قطر که پیشتر با هماهنگی اسرائیل به غزه کمک مالی میکرد و به درخواست آمریکا میزبان رهبری حماس است اعلام کرده که بازسازی غزه را تأمین مالی نخواهد کرد.
محمد بن عبدالرحمن آلثانی نخستوزیر قطر در گفتوگویی در مجمع دوحه در دسامبر گفت: «این ما نیستیم که چک بازسازی چیزی را بنویسیم که دیگران ویران کردهاند... اسرائیل این سرزمین را با خاک یکسان کرده است.»
عربستان سعودی نیز موضع روشنی اتخاذ نکرده است. محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در دیدار نوامبرماه خود با ترامپ در دفتر بیضی تعهدی برای اختصاص منابع مالی به غزه نداد.
مقام غربی گفت: «هیچکس نمیخواهد برای این بازسازی پول بدهد. اما سرمایهگذاری در منابع طبیعی برای کشوری مثل امارات میتواند راهی باشد برای انجام کاری.»
دولت ترامپ پیشتر بخش عمدهای از دیپلماسی خود در اوکراین یعنی جنگافزاری دیگر را نیز به یک معامله تجاری فروکاسته است. ترامپ همچنین توافق صلح میان رواندا و کنگو را به مواد معدنی حیاتی گره زده است.
با کنار ماندن قطر و عربستان امارات به شریک اصلی خلیجی تبدیل شده که حاضر است با آمریکا و اسرائیل در غزه همکاری کند.
ابوظبی بزرگترین اهداکننده کمکهای بشردوستانه به این باریکه بوده است.
مقامهای آمریکایی و اسرائیلی همچنین با یک دیپلمات پیشین بلغاری و نماینده سابق سازمان ملل که اکنون در آکادمی دیپلماتیک امارات تدریس میکند درباره حضور میدانی در غزه بهعنوان رابط با «هیئت صلح» ترامپ گفتوگو کردهاند.
منبع: میدلایست آی
۴۲/۴۲
