مقامهای طالبان در پنجشیر به ساکنان چهار روستای این استان دستور دادند که آنجا را تخلیه کنند. آنان اعلام کردهاند که این روستاها قرار است بخشی از تاسیسات نظامی طالبان به شمار آیند.
بر اساس اطلاعات بهدستآمده، در روستاهای الوک، استایجه، اسپیانا و دشتک حدود ۱۵۰ خانواده زندگی میکنند که از سوی طالبان موظف شدهاند خانهها و سکونتگاههای خود را ترک کنند. چندین تن از ساکنان پنجشیر به ایندیپندنت فارسی گفتهاند که طالبان هیچ توضیحی درباره پرداخت غرامت یا پول در ازای تصرف خانهها و زمینهای آنان ندادهاند؛ موضوعی که باعث شده این خانوادهها با وضعیتی نامعلوم روبهرو شوند.
در همین حال، قرارگاه ارتش طالبان در روستای دشتک ساخته شده و این امر به تشدید تدابیر امنیتی در اطراف این قرارگاه انجامیده است. منابع مردمی در پنجشیر گفتند که طالبان در چارچوب گسترش حضور نظامی، سه روستای دیگر را نیز مناطق «حساس» توصیف کردهاند تا امکان ایجاد تاسیسات بیشتر نظامی را فراهم کنند.
فاروق علیم، حقوقدان و از فعالان سیاسی پنجشیر، به ایندیپندنت فارسی گفت که هنوز مشخص نیست تخلیه کامل این چهار روستا در زمستان پیش رو آغاز میشود یا تا سال نو به تعویق میافتد.
او افزود: «روستای دشتک تا حدود ۸۰ درصد تخلیه شده و عملا به ساحه (منطقه) نظامی تبدیل شده است. در پشت دشتک یک کوتل (گذرگاه کوهستانی) بسیار مرتفع وجود دارد و از پایین، مردم رفتوآمد دارند، در حالی که طالبان قرارگاه و پایگاههای خود را در کنار کوه ساختهاند. هدف طالبان این است که کل منطقه را به ساحه نظامی تبدیل کنند، چون پایگاههای اصلیشان در همان جا قرار دارد.»
یکی دیگر از ساکنان پنجشیر نیز به ایندیپندنت فارسی گفت که در یکی از نقاط این چهار روستا، درهای کوهستانی و مرتفع وجود دارد که از نظر نظامی مکان مناسبی برای پناه گرفتن و استقرار نیروها به شمار میرود و طالبان قصد دارند تاسیسات نظامیشان را در این منطقه ایجاد کنند.
او توضیح داد که با تخلیه کامل این چهار روستا، طالبان کنترل کامل این دره را در اختیار خواهند گرفت و افزود: «از مسیر گلبهار و راه تنگ که وارد پنجشیر میشوی، چند کیلومتر که پیش بروی و از پنج میران عبور کنی، به دشتک میرسی. آنجا یک دره کوهستانی وجود دارد که خانه و قریهای در آن نیست. این دره بسیار بلند است و برای پنهان شدن موقعیت بسیار مناسبی دارد. اگر در آینده تحولی رخ دهد و حملهای علیه طالبان صورت گیرد، هر اندازه انفجار و بمب هم استفاده شود، طالبان میتوانند نیروهایشان را در این منطقه پنهان کنند.»
این منبع تصریح کرد که طالبان حتی میتوانند با تخلیه کامل این چهار روستا، جنگجویان خارجی را در این دره جابهجا کنند، زیرا با نبود رفتوآمد مردم، پنهان کردن این جنگجویان برای طالبان آسانتر خواهد شد.
نگرانیها درباره حضور جنگجویان خارجی در پنجشیر در حالی مطرح میشود که محمد آغا حکیم، از چهرههای نزدیک به شبکه القاعده، در مقام استاندار طالبان در پنجشیر فعالیت میکند. حدود یک سال و نیم پیش، تیم تحلیل و نظارت بر تحریمهای سازمان ملل متحد در گزارشی درباره تروریسم اعلام کرده بود که شبکه القاعده در پنجشیر انبار اسلحه دارد.
در پنجشیر اختناق و سرکوب شدیدی حاکم است و تنها ولایت افغانستان است که در آن منع رفتوآمد در شب برقرار است، به گونهای که ساکنان پنجشیر بدون اجازه طالبان حق ندارند شبهنگام از خانههای خود بیرون بروند.
با آنکه پنجشیر از نظر مساحت کوچکترین استان افغانستان است، حضور نظامی طالبان در آنجا قابل توجه است. پیشتر محمد آغا حکیم، استاندار طالبان در پنجشیر، نیز حضور پرشمار نیروهای طالبان را تایید کرده و مدعی شده بود که این اقدام به منظور رفع تهدیدهای امنیتی انجام شده است.
به دلیل حاکم بودن فضای کاملا نظامی، دسترسی به اطلاعات در پنجشیر دشوار است و خبرنگاران و منابع محلی با محدودیتهای جدی مواجهاند.
پنجشیر آخرین استانی بود که در سال ۲۰۲۱ به تصرف طالبان درآمد. طالبان توانستند با اعزام گسترده نیروهای نظامی کنترل این استان را به دست بگیرند، در حالی که در دوره نخست حاکمیتشان، بین سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، هرگز موفق نشدند پنجشیر را از کنترل نیروهای مجاهدین به رهبری احمدشاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان، خارج کنند. اینک طالبان با گسترش نظامیگری، افزایش تجهیزات و تقویت نیروی نظامی، در پی کاهش و مهار تهدیدهای جبهههای مسلح مخالف خود هستند.
پنجشیر با درهها و کوههای صعبالعبور، همواره مکان مناسبی برای جنگهای چریکی بوده است؛ مسئلهای که نگرانی طالبان را برانگیخته و آنان را واداشته تا با فشار نظامی، این تهدید را یا به طور کامل از میان بردارند یا دست کم آن را کاهش دهند.
