از سنتشکنی تا پز اینستاگرامی در یلدا پارتیهای پولی!
معمولاً چند هفته مانده به یلدا، تبلیغاتشان را شروع میکنند و با ترفندهایی کلیشهای چون «ظرفیت محدود است» و استوریها و پستهایی جذاب، حسابی جامعه هدف را وسوسه کرده و بهسرعت مهمانان یا شاید بهتر بگوییم مشتریهایشان را به تور میاندازند. نامشان «یلدا پارتی» است؛ هم درآمدزایی و هم فرهنگزدایی!
خلاصه خبر
گروه فرهنگ خبرگزاری فارس: از قدیمالایام، در فرهنگ ما ایرانیها یلدا بهعنوان طولانیترین شب سال، نمادی از همبستگی و دورهمیهای صمیمانهای به شمار میرفته که همواره حول محور خانواده میچرخیده است. از نشستن دور کرسی در شبی سرد گرفته تا مهیاکردن تنقلاتی خاص و سرگرمیهای چون فال حافظ، قصهخوانی و نقل خاطراتی از زبان بزرگترها. در حقیقت یلدا هنوز هم پر از زیباییهایی است که در بستر خانواده و در جوار پدربزرگها و مادربزرگها شکل میگیرد و جایگزینی برایش وجود ندارد، اما بااینحال طی سالهای اخیر شاهد رونق پدیدهای هستیم به نام «یلدا پارتی» که گرچه هیچ سنخیتی با ماهیت واقعی یلدا و دورهمیهای خانوادگی ندارد، اما هر سال جوانان بیشتری را به سمت خود جذب میکند.
وقتی یلدا پارتیهای پولی جای دورهمیهای خانوادگی را میگیرند
معمولاً از چند هفته مانده به شب یلدا، تبلیغاتشان را شروع میکنند و با ترفندهایی کلیشهای چون «ظرفیت محدود است» و استوریها و پستهایی جذاب، حسابی جامعه هدف را وسوسه کرده و بهسرعت مهمانان یا شاید بهتر بگوییم مشتریهایشان را به تور میاندازند. مشتریهایی که اغلبشان از قشر جوان و مجرد جامعه بوده و معمولاً متأثر از فضای اینستاگرامی، برای شرکت در این پارتیهای شبانه ثبتنام میکنند. هزینه خرید بلیت برای هر فرد معمولاً از یک تا چند میلیون تومان تمام میشود که این مبلغ، بسته به محل برگزاری و خدمات ارائه شده در یلدا پارتیها متغیر است. اما واقعاً در این پارتیهای پولی چه چیزی در انتظار شرکتکنندگانی است که بهغیراز خرید بلیت، هزینه دوری از خانواده در شبی خاطرهانگیز را با بهایی سنگین میپردازند؟ بر اساس مستندات موجود، اولین چیزی که در این یلدا پارتیها نصیب شرکتکنندگان میشود، همنشینی چندساعته با افراد غریبهای است که شاید به لحاظ فکری و فرهنگی، هیچ وجه مشترکی با آنها نداشته باشند و بیشازپیش بر خلأهای روانی و عاطفی آنها بیفزایند؛ و در ادامه نیز همه چیز خلاصه میشود به آنچه که کمپانی برگزارکننده صرفاً باانگیزه مالی و جذب مشتری تدارک دیده است؛ از حضور دی جی گرفته تا سرو خوراکیهای یلدایی و اغلب غیر یلدایی از جمله نوشیدنیهای الکلی و حتی مواد مخدر که سنخیتی بافرهنگ یلدایی ندارد و در نهایت نیز ساعاتی خوشگذرانی واهی و شاید شکلگیری روابط جدیدی که تضمینی برای پایداریشان وجود ندارد.
درآمدزایی و فرهنگزدایی با تجاریسازی آیینها
یلدا فقط یک نام و یک شب طولانی پاییزی نیست، بلکه مجموعهای از ارزشهای فرهنگی، خانوادگی و اجتماعی را شامل میشود که به بهانه یک دقیقه بیشتر، فرصتی است برای بازتعریف و یادآوری تمام ارزشهایی که بهعنوان برگ برنده روابط انسانی و خانوادگی مردم کشورمان به شمار میرود اما وقتی پای پدیدههای جدیدی همچون یلدا پارتی و دیگر آسیبهای یلدایی از جمله تجملگرایی به این سنت باز میشود، در واقع، زنگ خطری به صدا درمیآید که نباید از چشم کارشناسان فرهنگی و جامعهشناسی پنهان بماند. گرچه طی سالهای اخیر، بهواسطه ورود رسانه ملی، تلاش بسیاری برای تحکیم و بزرگداشت این سنت ارزنده صورتگرفته اما بااینحال، بلاگرها و اینفلوئنسرها بهعنوان واسطههای فرهنگی که در این سالها نقش قابلتوجهی در شکلگیری خردهفرهنگهای جدید ایفا کردهاند، با شتاب بسیاری در حال پیشروی هستند و تا حد زیادی توانستهاند این نوع دورهمیهای سازماندهی شده را بهعنوان سبک زندگی ایدهآل به مخاطبان خود معرفی کرده و با ایجاد شکاف فرهنگی، سنتهای ارزشمند خانوادگی را کمرنگ جلوه دهند؛ با این تفاسیر نباید فراموش کرد که همین بلاگرها امروزه علاوه بر درآمدزایی، به شکل هدفمند، فرهنگ و ارزشهایی اصیل را نشانه گرفتهاند، طوری که امروزه یلدای شماری از خانوادههای ایرانی متأثر از دورهمیهای انفرادی و غیرخانوادگی، رنگ و بویی از یلدا ندارد و همه دلخوشی اعضای این خانوادهها خلاصه میشود به ساعاتی تفریح نامتعارف و استوریهایی که در قاب گوشیهایشان خودنمایی میکند.
یلدای مدرن به سبک پارتیهای شبانه
سارینای ۲۱ساله که تجربه شرکت در یلدا پارتیها را دارد در این باره میگوید: «میگردیم، یک جشن لاکچری پیدا میکنیم، پول خوب میدهیم و حسابی خوش میگذرانیم. وقتی نه پدربزرگ و مادربزرگی داریم و نه یک برنامه درست و درمان خانوادگی، چرا وقت خودمان را در فضای یکنواخت خانه بگذرانیم و آخر سرهم کسلتر از همیشه به رختخواب برویم؟ اصلاً چه فرصتی بهتر از یلدا که به با دوستانمان دور هم جمع شویم و دور از بکن و نکنهای همیشگی، برای خودمان باشیم؟» اما تینا با ۳۰ سال سن نظر متفاوتی دارد. او توضیح میدهد: «دو سال پیش با تبلیغات پر زرق وبرقی که در فضای مجازی دیدم، دلم میخواست حضور در این پارتیها را تجربه کنم، از طرفی احساس میکردم شرکت در این جشن، کلاس خاصی دارد که به همین دلیل برای خودم و خواهرم بلیت گرفتم و بهرغم مخالفت مادرم در این جشن شرکت کردیم. راستش را بخواهید خیلی تجربه خاص و متفاوتی نبود و جز رقص و هیجان لحظهای بین کلی آدم غریبه، چیزی برایمان نداشت، انگار بین یکسری آدمک گیرکرده بودیم اما بااینحال کلی عکس و فیلم گرفتیم و تا چند روز آنها را به اشتراک میگذاشتیم. از آن سال به بعد، برگزارکنندگان آن جشن نزدیک به شب یلدا کلی تبلیغ میفرستند اما حالا دیگر یلدای این مدلی باب سلیقهام نیست.»
یلدا، فرصتی برای آشتی با نسل جوان
درواقع عوامل مختلفی میتواند در رونق یلدا پارتیها نقش داشته و افراد را مجاب به دلکندن از جمعهای خانوادگی در یکی از محبوبترین ایام سال همچون یلدا کند. تنوع، هیجان، خوشگذرانی بیقاعده و حتی اهداف پیشپاافتادهای چون جذب فالوور به لطف استوریهای متفاوت یلدایی، گرچه بهعنوان بخشی از انگیزه طرفداران یلدا پارتیها به شمار میرود اما در پس همه اینها، بحرانهایی به نام فردگرایی، شکاف خانوادگی و پیروی از الگوهای غربی کاملاً نمود دارد و مجموع این عوامل باعث میشود تا شماری از جوانان بهجای برپایی جشنهای سنتی متناسب با فرهنگی اصیل به سبکهای وارداتی روی آورده و رفتهرفته فراموش کنند که یلدا نمادی از همبستگی و دورهمی خانوادگی است نه شبی برای وقتگذرانی در بیرون از خانه؛ بنابراین برای تثبیت اصالت شب یلدا و تضمین کارکرد مثبت آن در جامعهای که به سمت مدرنیته حرکت میکند و در معرض آسیبهای مختلفی قرار دارد، اقدامات فرهنگی متفاوتی لازم است که طی سالهای اخیر در فضاهای فرهنگی و آموزشی از جمله مدارس و رسانههای مختلف تلاش بسیاری برای حفاظت از این سنت کهن صورتگرفته، اما آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، تکیه بر مفهوم واقعی جشن یلدا با تمرکز بر پیوندهای خانوادگی و بهکارگیری ترفندهایی برای ترغیب جوانان به حضور در جمعهای خانوادگی است تا بتوان ضمن مبارزه با آسیبهای در کمین جوانان، از ظرفیت خود نسل جوان برای حفاظت از سنت یلدا و ماهیت واقعی آن بهخوبی بهره برد.#یلداپارتی #یلدا #دورهمی #فرهنگ_عمومی #رسوم_ایرانی
18:12 - 30 آذر 1404
نظرات کاربران
