رویترز ۲۱ تصویر برتر از اعماق فضا در سال ۲۰۲۵ را منتشر کرد
این تصاویر حاصل فعالیت تلکسوپ فضایی جیمز وب، هابل، رصدخانه پرو ایکس چاندرا و دیگر مراکز تحقیقاتی است و نمایی تازه از کهکشانهای دوردست، سحابیها، بقایای ابرنواخترها و سیاهچالهها ارائه میدهند.
تصویر شماره یک
تصویری از تلسکوپ فضایی جیمز وب، جریان خروجی مواد از یک ستاره در حال تولد را نشان میدهد که به آن، لقب «گردباد کیهانی» داده است.
این ستون گاز و غبار بهگونهای به نظر میرسد که گویی در بالای آن یک کهکشان قرار دارد، اما در واقع آن کهکشان سالهای نوری از آن دورتر است.
تصویر شماره دو
این تصویر که رصدخانه پرتو ایکس چاندارا، قدرتمندترین تلسکوپ پرتو ایکس جهان، ثبت کرده، حلقه قو را نشان میدهد که با نام سحابی ویل نیز شناخته میشود؛ بقایای یک ابرنواختر که از مرگ انفجاری یک ستاره بسیار پرجرم بهجا مانده است.
این مدل سهبعدی حاصل یک شبیهسازی است که برهمکنش موج انفجار ناشی از این رویداد را با یک ابر مجزا از محیط میانستارهای—شامل گاز و غبار میان ستارگان—نشان میدهد.
تصویر شماره ۳
این تصویر که بهتازگی با پردازش دوباره آماده شده، نمایی تازه از ستونی عظیم از گاز و غبار سرد با ارتفاع حدود ۹.۵ سال نوری را نشان میدهد؛ ستونی که بخشی از سحابی عقاب است و با نام مسیه ۱۶ نیز شناخته میشود.
سحابی عقاب یکی از سحابیهای فراوان در کهکشان راه شیری است که بهخاطر ابرهای غبارآلود و تراشخورده خود شهرت دارد.
این سحابیها زمانی چنین شکلهای شگفتانگیزی به خود میگیرند که در معرض تابش شدید و بادهای ستارهایِ ستارههای نوزاد قرار میگیرند.
تصویر شماره چهار
این تصویر از تلسکوپ فضایی جیمز وب، نمایی تازه از سحابی سیارهای انجیسی ۱۵۱۴ را نشان میدهد.
در مرکز این سحابی، یک جفت ستاره قرار دارد که یکی از آنها در نزدیکی پایان چرخه عمرش، لایههای غبار و گاز خود را به فضا پرتاب کرده است.
این سحابی دستکم از اواخر قرن نوزدهم تاکنون رصد شده است.
تصویر شماره پنج
تلسکوپ فضایی جیمز وب این صحنه درخشان از تولد ستارگان را ثبت کرده است؛ تصویری از خوشه ستارهای جوان پیسمیس ۲۴ در هسته سحابی خرچنگی که حدود پنج هزار و ۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی عقرب واقع شده است.
این منطقه میزبان یک زایشگاه فعال ستارهای و یکی از نزدیکترین نواحی تولد ستارگان پرجرم است و دیدی کمنظیر از ستارگان بزرگ و پرجرم فراهم میکند.
نزدیکی این ناحیه آن را به یکی از بهترین مکانها برای بررسی ویژگیهای ستارگان جوانِ داغ و روند تحول آنها تبدیل کرده است.
تصویر شماره شش
نمایی دقیق از قطب جنوبی مشتری که از سوی فضاپیمای یونو ناسا از ارتفاع ۳۲ هزار مایل ثبت شده است.
ساختارهای بیضیشکل، گردبادها هستند که قطر برخی از آنها به ۶۰۰ مایل میرسد.
برای ساخت این تصویر، چندین عکس ثبتشده با ابزار یونوکم، در سه مدار جداگانه با هم ترکیب شدهاند تا همه نواحی دیده شوند؛ رنگها تقویت شده و تصویر با پرتابنگاری استریوگرافیک ارائه شده است.
تصویر شماره هفت
این تصویر که با تلسکوپ فضایی جیمز وب ثبت شده، نمایی بیسابقه از قرص پیشسیارهای اطراف یک ستاره تازهمتولدشده را از لبه نشان میدهد.
این تصویر که از طولموجهای گوناگون نور و با رنگهای مختلف ساخته شده، نشان دهنده محیطی پویا است؛ جایی که هم دانههای ریز غبار و هم جتهای عظیم در فرایند شکلگیری سیارههای جدید نقش دارند.
تصویر شماره هشت
این تصویر فروسرخ میانی از تلسکوپ جیمز وب، غبار کیهانی درخشانی را نشان میدهد که بهوسیله ستارگان بسیار جوان و پرجرم گرم شدهاند. این تصویر با جزئیاتی بیسابقه از ناحیه سجیتاریوس بی-۲ ثبت شده است.
بی-۲ بزرگترین و فعالترین ناحیه زایش ستاره در کهکشان ماست. با آنکه فقط ۱۰ درصد از گاز مرکز کهکشان را در خود دارد، حدود ۵۰ درصد ستارگان آن ناحیه در همین منطقه شکل میگیرند. اخترشناسان در تلاشاند بفهمند چرا بی-۲ نسبت به دیگر بخشهای مرکز کهکشان تا این اندازه فعالتر است.
تصویر شماره ۹
این تصویر از تلسکوپ جیمز وب، انجیسی ۶۵۳۷ یا سحابی عنکبوت سرخ را نشان میدهد و جزئیاتی را آشکار کرده که پیش از این دیده نشده بود.
سحابیهای سیارهای مانند سحابی عنکبوت سرخ، زمانی شکل میگیرند که ستارههایی معمولی مانند خورشید به پایان عمر خود میرسند. این مرحله از زندگی ستاره، هرچند بسیار زیباست، اما کوتاهمدت است و تنها چند ده هزار سال دوام دارد.
تصویر شماره ۱۰
در این تصویر از تلسکوپ جیمز وب، چیزی که در نگاه اول یک کهکشان به نظر میرسد، در واقع دو کهکشان بسیار دور از هم است.
کهکشان نزدیکتر در مرکز تصویر قرار دارد و کهکشان دورتر به شکل یک حلقه نورانی اطراف آن دیده میشود؛ پدیدهای که به آن حلقه اینشتین میگویند.
این حلقه زمانی شکل میگیرد که نور یک کهکشان دوردست، بر اثر گرانش یک کهکشان پرجرم نزدیکتر خم میشود.
نور به جای حرکت مستقیم، مسیر خمیده فضا و زمان را دنبال میکند، پرنورتر میشود و مثل یک ذرهبین طبیعی عمل میکند.
آلبرت اینشتین این پدیده را در نظریه نسبیت پیشبینی کرده بود.
تصویر شماره ۱۱
رصدخانه پرتو ایکس چاندرا تصویری از N79 را ثبت کرده است؛ ناحیهای غولپیکر از زایش ستاره در ابر ماژلانی بزرگ، کهکشان اقماری و همسایه راه شیری.
چاندرا گاز داغ ایجادشده بهوسیله ستارگان جوان را میبیند و به اخترشناسان کمک میکند بهتر بفهمند ستارههایی مانند خورشید ما میلیاردها سال پیش چگونه شکل گرفتهاند.
تصویر شماره ۱۲
این تصویر که دادههای چاندرا، وب، هابل و اسپیتزر را ترکیب میکند، بقایای درخشان ابرنواختر کاسیوپئا A (Cas A) را نشان میدهد.
این جوانترین بقایای ابرنواخترِ شناختهشده در راه شیری است و در فاصله ۱۰ هزار سال نوری در صورت فلکی ذاتالکرسی قرار دارد.
تصویر شماره ۱۳
این تصویر تازه از تلسکوپ فضایی جیمز وب، نمایی چشمگیر از یک قرص سیارهسازی را نشان میدهد که حدود ۵۲۵ سال نوری از ما فاصله دارد و درون ابری تاریک از ناحیه زایش ستارهای گاو قرار گرفته است.
این جرم نمونهای روشن از یک پیشستاره است؛ ستارهای جوان که هنوز در حال جمعآوری ماده از اطراف خود است و به دانشمندان کمک میکند بفهمند حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش در منظومه شمسی ما چه گذشته است.
تصویر شماره ۱۴
نمایی تازه از انجیسی ۶۰۷۲ با تلسکوپ جیمز وب صحنهای نامتقارن و متفاوت را نشان میدهد که احتمالا به دلیل وجود یک سامانه دوتایی است؛ یعنی دو ستاره که به دور هم میچرخند.
در این سامانه، یک ستاره همدم با ستارهای سالخورده که از پیش شروع به از دست دادن لایههای بیرونی گاز و غبار خود کرده، در حال برهمکنش است.
سحابیهای سیارهای از گاز و غباری تشکیل میشوند که در پایان عمر ستارههایی مانند خورشید به فضا پرتاب میشود. این سحابیها معمولا شکلهای دایرهای، بیضوی یا دوقطبی دارند، اما برخی از آنها شکلهایی متفاوت و نامعمول پیدا میکنند.
تصویر شماره ۱۵
سامانه ستارهای لیندز ۴۸۳ در تصویری تازه از تلسکوپ جیمز وب، دو ستاره در حال شکلگیری فعال را نشان میدهد که باعث فورانهای درخشان و ساعتشنیمانند از گاز و غبار شدهاند.
این دو پیشستاره در مرکز این ساختار ساعتشنی قرار دارند و درون دیسکی افقی و کدر از گاز و غبار سرد جای گرفتهاند.
تصویر شماره ۱۶
سامانه ستارهای لیندز ۴۸۳ در تصویری تازه از تلسکوپ جیمز وب، دو ستاره در حال شکلگیری فعال را نشان میدهد که عامل فورانهای درخشانِ ساعتشنیمانند از گاز و غبار هستند.
این دو پیشستاره در مرکز این ساختار ساعتشنی قرار دارند و درون دیسکی افقی و کدر از گاز و غبار سرد جای گرفتهاند.
تصویر شماره ۱۷
کهکشان کوتوله لئو پی که با تلسکوپ فضایی جیمز وب ثبت شده، زایش ستارهای خود را دور از تاثیر کهکشانهای بزرگتری مانند راه شیری و آندرومدا نشان میدهد.
لئو پی در آغاز شکلگیریاش ستاره میساخت، اما کمی پس از دورهای به نام عصر یونش مجدد—دورهای که به «دوران تاریک» جهان پایان داد—این روند متوقف شد.
بیشتر کهکشانهای کوتولهای که ستارهسازی در آنها خاموش میشود، دیگر آن را از سر نمیگیرند؛ اما بهطور غیرمعمول، لئو پی دوباره شروع به ساخت ستارههای جدید کرد.
تصویر شماره ۱۸
تصویری از انجیسی ۱۰۶۸ که در رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ثبت شده است.
سیاهچاله مرکزی این کهکشان مارپیچی و نسبتا نزدیک حدود دو برابر پرجرمتر از سیاهچاله مرکز راه شیری است.
بادی با سرعت حدود یک میلیون مایل در ساعت از این سیاهچاله رانده میشود و مرکز کهکشان را در پرتو ایکس روشن میکند.
تصویر شماره ۱۹
تصویری از تلسکوپ جیمز وب، سحابی شعلهای را در ابر مولکولی شکارچی نشان میدهد؛ ناحیهای که در آن اجرامی کیهانی وجود دارند که نه سیارهاند و نه ستارههای کامل.
این اجرام که کوتولههای قهوهای نام دارند، آنقدر کوچکاند که نمیتوانند همجوشی هیدروژن را مانند ستارگان پایدار نگه دارند.
کوتولههای قهوهای بسیار کمنور و خنکتر از ستارگان هستند و به همین دلیل شناسایی آنها کار دشواری است.
تصویر شماره ۲۰
این تصویر که در اصل با تلسکوپ فضایی هابل ثبت شده و بعدا با روشهای پردازش جدید بازسازی شده، کهکشان مارپیچی مسیه ۷۷ را نشان میدهد که با نام کهکشان ماهی مرکب هم شناخته میشود. این کهکشان در فاصله ۴۵ میلیون سال نوری و در صورت فلکی نهنگ قرار دارد.
نام «کهکشان ماهی مرکب» نامی تازه است و به دلیل رشتههای بلند و کشیدهای به آن داده شده که مانند شاخکها دور قرص کهکشان پیچیدهاند.
تصویر شماره ۲۱
این تصویر از فضای عمیق، که با ترکیب دادههای تلسکوپهای وب، هابل، چاندرا و ایکس امام نیوتن ساخته شده، یک گروه کهکشانی را همانطور نشان میدهد که ۶.۵ میلیارد سال پس از آغاز جهان دیده میشد؛ یعنی کمی کمتر از نیمی از سن امروز کیهان.
بیش از نیمی از کهکشانهای جهان در چنین گروههایی قرار دارند. بررسی این گروهها به دانشمندان کمک میکند بفهمند کهکشانها چگونه به هم نزدیک میشوند و در نهایت خوشههای کهکشانی را میسازند؛ بزرگترین ساختارهای گرانشی در جهان.
