اطلاعات گفت: بی توجهی های چند ساله نسبت به مخاطرات و پیامدهای برداشت آب از منابع زیرزمینی ، اکنون چالش بزرگی را پیش روی ایران قرار داده است به گونهای که بحران بزرگ فرونشست زمین تقریبا تمامی دشتهای برخوردار آبخوان ایران را تهدید میکند. شدت این بحران بحدی رسیده است بسیاری از تاثیرات فرونشستها به ویژه در بخشهای عمیق تر آبخوانها را دیگر نمی توان جبران کرد.
کارشناسان حوزه آب و زمین شناسی سال هاست نسبت به پیامدهای برداشت بی رویه آب از منابع زیرزمینی هشدار می دهند اما متاسفانه نه فقط به این هشدارها توجه نشده ، بلکه روز به روز بر میزان برداشت آب و حتی حفر چاه های ژرف افزوده هم شده است.
اکنون و پس از سالها بی توجهی مسئولان ذیربط، مخاطرات در این حوزه عیان شده است به نحوی که اکثر مناطق کشورمان و حتی پایتخت و شهرهای تاریخی نظیر اصفهان با پدیده فرونشست زمین مواجه شده اند به گفته کارشناسان اگر روند احصای آب از منابع زیرزمینی به همین روال ادامه پیدا کند، در آیندهای نه چندان دور باید در انتظار شدت یافتن فرونشست ها و تخریب زیرساختها و بناهای کهن تاریخی هم باشیم.
فرونشست زمین در تمامی دشتها
رئیس گروه آب سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی در گفتگو با «اطلاعات» درباره پدیده فرونشست زمین گفت متاسفانه پدیده فرونشست زمین بسیار جدی است و تقریبا تمامی دشتهای برخوردار از آبخوانها، بجز در دشتهای استان گیلان مقادیری از آن را تجربه میکنند. در مواردی بیشینه فرونشست در کشور هر سال بیش از ۳۰ سانتیمتر است.
دکتر ایمان انتظام سلطانی افزود: استانهای کرمان، اصفهان، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خراسان جنوبی، فارس، گلستان، مرکزی و اردبیل بیشترین وسعت مناطق فرونشستی را دارا هستند. به گفته وی، اصفهان بحرانیترین شهری است که تاثیر فرونشست روی بناهای تاریخی آن به وضوح دیده میشود و بیشترین خطر فرونشست هم در محدوده ایران مرکزی وجود دارد.
چگونگی وضعیت دشتهای کشور از نظر قرار گرفتن در محدودههای ممنوعه و ممنوعه بحرانی، پرسش دیگری است که این مقام مسئول در پاسخ به آن گفت: ۴۲۲محدوده از ۶۰۹محدوده مطالعاتی، (که می تواند یک دشت یا بیشتر باشد) در محدودههای ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار گرفتهاند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا دشتهایی وجود دارند که تخریب ناشی از فرونشست زمین، ذخیره بارشها در آبخوان شده باشد، افزود: چنین دشتهایی در محدوده ایران مرکزی وجود دارند که در این زمینه وزارت نیرو می تواند اظهار نظر کند، اما به صورت کلی اگر دشتی در سالهای متوالی تحت تاثیر فرونشست قرار گرفته و آب به اعماق بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ متری سطح زمین کاهش یافته باشد، فرونشستها حتما احیای آبخوانها در بخشهای عمیق تر را تحت تاثیر جدی قرار میدهد.
سلطانی درباره راهکارهای توقف بحران نشست زمین و جبران آن، خاطرنشان کرد: در هر راهکاری باید این مورد دیده و اجرا شود که کسری مخزن دشتهای کشور باید متوقف و استفاده در بازه حدود ۴۰ تا ۵۰درصدی از آبهای تجدیدپذیر در دشتهای کشور محدود شود. متاسفانه بسیاری از تاثیرات فرونشست خصوصا در بخشهای عمیق تر آبخوان قابل جبران نیست و راهکارهای ارائه شده در بخشهای عمیق تر، قابل اجرا نیستند ولی در بخشهای سطحی تر امکان تغذیه و تا حدی احیای آبخوان ها وجود دارد.
وی تصریح کرد: ادامه روند فعلی و عدم مدیریت این منابع و فرونشست در دراز مدت صدمه شدیدی به آبخوانهای کشور وارد میکند و به نابودی آبخوانهای عمیق یا بخشهای عمیق تر آنها میانجامد که می تواند پیامدهای غیر قابل جبرانی داشته باشد.
