در میان قدرتهای پهپادی، یک کشور بیش از همه تاثیرگذار بوده است: ایران؛ کشوری که - ادعا میشود -پهپادهای ارزان و موثر انتحاری شاهد آن، میدانهای نبرد را تحت سلطه خود درآوردهاند. کارآیی پهپاد شاهد از میزان استفاده گسترده آن کاملا مشخص است. بسیاری از قدرتهای نظامی بزرگ جهان در صف خرید این پهپادها قرار گرفتهاند. روسیه در جنگ اوکراین به آنها وابسته شده است، اسرائیل نسبت به حضورشان در حریم هوایی خود نگران است، ونزوئلا به ایران اجازه داده کارخانههای متعددی برای تولید این پهپادها در خاک خود ایجاد کند. و به شکلی عجیب، آمریکاییها نیز شیفته این سامانه ایرانی شدهاند. البته نه آن را خریدهاند و نه اجازه دادهاند کارخانهای برای تولید آن در خاک آمریکا ساخته شود. در عوض، «عمو سام» یک پهپاد شاهد را به غنیمت گرفت و آن را مهندسی معکوس کرد.
برای رعایت انصاف باید گفت که پایه اصلی توان پهپادی ایران نیز در ابتدا از ایالات متحده به دست آمده بود. در دسامبر ۲۰۱۱ و در دوران ریاستجمهوری اوباما، واحد جنگ سایبری ایران یک پهپاد آمریکایی RQ-۱۷۰ را هک کرد و آن را سالم در داخل حریم هوایی ایران به زمین نشاند. (اینکه پهپاد واقعا در آسمان ایران بوده یا در غرب افغانستان، همچنان محل اختلاف است.) ایرانیها این سامانه آمریکایی را بهطور کامل مهندسی معکوس کردند و آن، مبنای مدلهای اولیه پهپاد شاهد شد. از آن جهش اولیه که پهپاد RQ-۱۷۰ در سال ۲۰۱۱برای برنامه پهپادی ایران ایجاد کرد، تهران بحق موفق شده مجموعهای کاملا جدید از پهپادها، از جمله شاهد-۱۳۶، را توسعه دهد؛ پهپادهایی که اکنون از سامانههایی که آمریکاییها تولید یا در حال توسعه آنها هستند پیشی گرفتهاند.
کپی پهپاد شاهد-۱۳۶
حالا نوبت به سامانه LUCAS تفنگداران دریایی آمریکا میرسد. با یک نگاه اجمالی، روشن میشود که هرگونه تظاهر به اصالت یا نوآوری از سوی آمریکاییها کنار گذاشته شده است. این پهپاد عملا یک نسخه کپیشده از شاهد-۱۳۶ است. البته ممکن است عدهای بگویند «تلافی» منصفانه است و این سرقت، پاسخ مناسبی به دزدیده شدن RQ-۱۷۰ آمریکا توسط ایران در سال ۲۰۱۱ محسوب میشود. با این حال، نکته قابلتوجه این است که ارتش آمریکا اکنون در حال سرقت فناوری از ایران است؛ کشوری که به ما گفته میشد بهشدت عقبمانده است. اگر این ادعا درست است، پس چرا داریم از آنها چیزی برمیداریم؟
تفنگداران دریایی آمریکا پهپاد جدید لوکاس را در مرکز آزمایشهای یومای (Yuma Proving Ground) ارتش آمریکا در ایالت آریزونا آزمایش کردهاند. برنامهریزان دفاعی آمریکا امیدوارند نتایج مثبت این آزمایشها به تولید سریع و گسترده این پهپاد منجر شود. این پهپادها در نهایت در میدان نبرد مستقر خواهند شد و علیه اهداف متحرک، مانند خودروها، به کار گرفته میشوند. علاوهبراین، پنتاگون میخواهد این سامانه حداقل تا حدی خودیار باشد؛ بهگونهای که پهپاد بتواند خودش اهداف را شناسایی و به آنها حمله کند.
در چارچوب تلاش دولت ترامپ برای سادهسازی روند کند و فرسوده تامین تسلیحات در پنتاگون، پهپاد لوکاس قرار است توسط چندین تولیدکننده و در مقیاس بالا ساخته شود. رهبران پنتاگون این رویکرد را با تولید کشتیهای «لیبرتی» در دوران جنگ جهانی دوم مقایسه کردهاند؛ کشتیهایی که زمانی ناوگان آمریکا را پر کرده بودند.
لوکاس به برنامهریزان دفاعی آمریکا بهعنوان سامانهای با فناوریهای پیشرفته و در عین حال قیمت نسبتا پایین معرفی شده است. با قیمتی در حدود ۳۵هزار دلار برای هر واحد، اگر این پهپاد بتواند حتی نیمی از انتظارات پنتاگون را برآورده کند، ممکن است همان سامانه تحولآفرینی باشد که همه در واشنگتن تصور میکنند.
تهدید نظامی ایران را جدی بگیرید
این سامانه همین حالا هم در حال اثبات توانمندی خود است و بدون تردید به سلاح مهم بعدی تفنگداران دریایی آمریکا تبدیل خواهد شد. بهاحتمال زیاد، این پهپاد را در آینده بر فراز میدانهای نبرد اروپا، خاورمیانه، منطقه هند–اقیانوس آرام و حتی شاید آمریکای لاتین خواهیم دید، اگر آزمایش این نسخههای کپیشده از پهپادهای بالدلتا همانقدر موفق باشد که به نظر میرسد. اما اشتباه نکنید: آمریکاییها اکنون در حال دزدی از فناوری نظامی ایران هستند. همین موضوع بهتنهایی باید زنگ خطر را به صدا درآورد. بهوضوح، تجهیزات نظامی ایران آنقدرها هم عقبمانده نیست که واشنگتن به مردم عادی آمریکا القا میکند. این مساله این سوال را مطرح میکند که ایران چه سلاحهای پیشرفته دیگری در اختیار دارد که میتواند تهدیدی واقعی برای نیروهای آمریکایی و متحدانشان در خاورمیانه باشد.
