دستور پزشکیان برای تسهیل تردد ایرانیان خارج‌نشین

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان دستگاه دیپلماسی کشورمان ضمن تاکید بر تاثیر اندک تحریم‌ها بر وضعیت اقتصادی کشور از حمایت و پیگیری قاطع رئیس‌جمهور برای برای بازگشت هموطنان به کشور خبر داد و تصریح کرد: اگر مشکلات داخلی را از سر راه ایرانیان خارج از کشور برداریم، بسیاری از مسائل اقتصادی حل می‌شود.

 ارائه راهکارهای مثمر ثمر برای بهبود شرایط اقتصادی کشور و عبور از برخی بحران‌ها که محصول انباشته شدن چند دهه ناترازی در عرصه‌های مختلف است، این روزها به یکی از موضوعات پربسامد محافل سیاسی و اقتصادی کشور تبدیل شده است و مسئولان و تحلیل‌گران هر یک به فراخور دانش و حوزه تخصصی خود از ایده‌های خرد و کلان گوناگونی سخن می‌گویند.

رئیس‌جمهور ۲۷ آذرماه ۱۴۰۴ در شانزدهمین سفر استانی خود به خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه نقدها از دولت باید منصفانه باشد به شرایطی که در آن دولت را تحویل گرفته بود، تصریح کرد: «از روزی که مسئولیت را بر عهده گرفتیم، با بحران‌های متعددی مواجه شده‌ایم؛ تجاوزها، فشارهای اقتصادی و گرفتاری‌های گوناگون با هدف تسلیم کردن ایران، تجزیه کشور و قرار دادن مردم در مقابل حاکمیت روز به روز تشدید شده است.»

پزشکیان همچنین در ادامه سخنان خود اعلام کرد: با این حال و برغم تمام این مشکلات، «مصمم هستیم و معتقدیم که با کمک یکدیگر می‌توانیم به مسائل و مشکلات غلبه کنیم. باور دارم که اگر دست به دست هم دهیم و به دانشمندان، نخبگان، سرمایه‌گذاران و کارآفرینان استان و کشور دل ببنیم و بستر مناسب را برای آنان فراهم کنیم، قادر خواهیم بود مشکلات را بسیار سریع‌تر حل کنیم.»

با آغاز به کار دولت چهاردهم، وزارت امور خارجه یکی از وزارت‌ خانه‌هایی است که مامور شد تا با استقاده از ابتکارهایی نظیر «دیپلماسی استانی» و با توسعه «سیاست همسایگی» و فراهم کردن زمینه‌های بازگشت ایرانیان به کشور یا تسهیل در تردد آن‌ها به منظور بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی و اقتصادی این دسته از هموطنان، گام‌های عملی و به دور از شعارزدگی بردارد.

در این چارچوب، ۲۸ آبان ماه مسعود پزشکیان در راستای اجرای اصل ۱۲۳ قانون اساسی، «قانون حمایت از ایرانیان خارج از کشور» را که چهارشنبه ۲۳ مهرماه مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۴ آبان به تایید شورای نگهبان رسید، برای اجرا ابلاغ کرد تا راهبرد جذب سرمایه‌های علمی و اقتصادی کشور از نقاط مختلف جهان نسبت به گذشته تسهیل شود.

در راستای واکاوی بیشتر اقدامات وزارت امور خارجه دولت چهاردهم با هدف بهره‌برداری از ظرفیت‌های داخلی و خارجی ایرانیان، در تلویزیون ایرنا میزبان «وحید جلال‌زاده» معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت خارجه بودیم و با وی که ریاست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم و استانداری آذربایجان غربی را نیز در کارنامه فعالیت‌های سیاسی خود دارد، درباره این موضوعات گفتگو کرده‌ایم.

مشروح کامل این گفتگو به شرح زیر است:

استفاده از ظرفیت‌های «سیاست همسایگی» در دولت چهاردهم «شعاری» نیست

 وزارت امور خارجه در ماه‌های اخیر موضوع فعال شدن «دیپلماسی استانی» را با استفاده از ظرفیت استان‌ها بویژه استان‌های مرزی برای برقراری ارتباط با کشورهای دوست و همسایه در راستای تقویت و توسعه همکاری‌ها از جمله در حوزه اقتصادی در دستور کار قرار داده است. ارزیابی خود را از این موضوع بفرمایید.

جلال‌زاده: ایران ظرفیت‌های جغرافیایی بسیار ممتازی دارد و یکی از علل دشمنی‌های برخی قدرت‌ها با کشورمان که اصلا ارتباطی با جمهوری اسلامی ندارد همین ظرفیت‌ها هستند. ایران از طریق ۱۶ استان با ۱۵ کشور، همسایه است و بر این اساس «سیاست همسایگی» در همه دولت‌ها مخصوصا در سال‌های اخیر مورد توجه دولت‌های مستقر بوده است. دولت چهاردهم از همان روزهای نخست نسبت به «سیاست همسایگی» واکنش مثبتی داشت و نه فقط در شعار بلکه در عمل علاقمند بوده است از ظرفیت‌های این مسئله استفاده کند.

دولت چهاردهم از همان روزهای نخست نسبت به «سیاست همسایگی» واکنش مثبتی داشت و نه فقط در شعار بلکه در عمل علاقمند بود از ظرفیت‌های این مسئله استفاده کند.

وزارت امور خارجه دولت چهاردهم از همان ابتدای آغاز به کار نسبت به موضوع «سیاست همسایگی» حساس بود. آقای عباس عراقچی از زمان رای اعتماد مجلس اعلام کرد که یکی از برنامه‌های وی استفاده از ظرفیت‌های استان‌های مرزی در خدمت منافع جمهوری اسلامی ایران است. بنابراین برنامه‌ریزی برای این موضوع را آغاز کردیم و با دستگاه‌های مختلف وارد مذاکره شدیم، در وزارت‌خارجه جلسات متعددی تشکیل شد و در نهایت به یک الگو در این زمینه رسیدیم.

بر اساس این الگو در همایش های شیراز و مشهد که اردیبهشت و آبان برگزار شدند، از استانداران، سفرا و فعالان اقتصادی استان‌ها، سازمان‌های ملی مثل سازمان توسعه تجارت، بانک مرکزی، سازمان سرمایه‌گذاری، گمرک و اتاق ایران را دعوت کردیم. البته جلسات مقدماتی پیشتر در تهران برگزار شده بود و سپس در شیراز و مشهد چهار کارگروه بر اساس ظرفیت‌های آن مناطق برگزار شد. مثلا یکی از کارگروه‌هایی که در مشهد تشکیل دادیم مربوط به حوزه گردشگری بود و وزیر محترم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شخصا ریاست این کارگروه را به عهده گرفت، همه اتحادیه‌های گردشگری استان‌های شرقی نیز حضور داشتند و دوستانی از تهران نیز مهمان ما بودند.

در شیراز نیز کارگروه تشکیل دادیم و دیپلماسی استانی قاعده‌مند و گفتمان‌سازی شد. آقای عراقچی نیز ستادی را در وزارتخارجه به نام ستاد «دیپلماسی استانی» تشکیل دادند. در شیراز روی ادبیات این موضوع کار کردیم و با استفاده از تجربیات جهانی به آسیب‌شناسی آن پرداختیم. سپس اجلاس دوم را در مشهد برگزار کردیم که حتی منتقدان، معتقد بودند اجلاس مشهد بسیار بهتر از اجلاس شیراز بود.

وزیر خارجه یا سفیری موفق است که از ظرفیت‌های داخلی مطلع باشد

اینجا پرسشی پیش می‌آید و آن این است که وزارت امورخارجه چرا به امور داخله در استان‌ها ورود پیدا کرده است؟ من در برخی نقدها دیدم که گفته‌اند وزارت خارجه مسئول روابط خارجی است و به جای شیراز و مشهد باید در کشورهای خارجی اجلاس برگزار کند. در پاسخ باید بگویم سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است، وزیر خارجه یا سفیر وقتی در روابط خارجی موفق است که از ظرفیت‌های داخلی مطلع و پشت‌گرم به اتقان و قوت داخلی در امور سیاسی، فرهنگی و اجتماعی باشد.

اگر وزیر امور خارجه، سفرا و سرکنسول‌های ما از ظرفیت‌های داخلی در حوزه فرهنگی، اقتصادی، دانشگاهی و ... مطلع نباشند، چقدر می‌توانند از عهده ماموریت‌های خویش برآیند؟ آیا از روی نوشته و اعداد و آمار می‌توانند به ظرفیت‌های کشور پی ببرند؟ وقتی برخی سفرای به کشورهای کوچک چند میلیون نفری می‌روند به آن‌ها می‌گوییم به جای مقصد به مبداء نگاه کنید، شما سفیر ایران بزرگ با ظرفیت‌های متعدد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... بنابراین چنین نگاهی مستلزم شناخت دقیقی از ظرفیت‌های داخلی است.

چهار سال در استان مرزی آذربایجان غربی استاندار بودم و کنش قاعده‌مندی در زمینه تنظیم روابط با کشورهای خارجی ندیدم.

به عنوان مثال وقتی وزیرخارجه به بزرگترین شهرک صنعتی تولید شیشه در تبریز می‌رود که این مجموعه به ۲۲ کشور صادرت دارد و از نزدیک با آن آشنا می‌شود در سفر به تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، ترکیه قدرت بیان و مانور بیشتری درحوزه همکاری های اقتصادی پیدا می‌کند. پس وزرات خارجه با اینکه مسئول تنظیم روابط خارجی است اما باید از ظرفیت‌های داخل کشور شناخت درستی داشته باشد. همین مسئله در زمینه ظرفیت‌های علمی کشور نیز صدق می‌کند، اگر رتبه شرکت‌های دانش بنیان ایرانی را با سایر کشورها مقایسه کنید، خواهید دید شرکت‌های ما در رتبه ۲ یا ۳ جهانی قرار دارند یا در مباحث کوانتومی ما جزو ۴ یا ۵ کشور برتر جهان هستیم. با این حال چهار سال در استان مرزی آذربایجان غربی استاندار بودم و کنش قاعده‌مندی از وزارت امور خارجه آن زمان در زمینه تنظیم روابط با کشورهای خارجی ندیدم.

علاوه بر تنظیم روابط سیستماتیک در حوزه‌هایی که گفته شد تا پیش از این دولت، بخش خصوصی، اتاق بازرگانی، جهاد کشاورزی، معاونت‌های اقتصادی استان‌ها نمی‌توانستند به طور موثر با وزارت امور خارجه ارتباط برقرار کنند اما با تغییر ذهنیتی که در قالب «دیپلماسی استانی» صورت گرفت، سفرای ما با فعالان اقتصادی در استان‌ها به بحث و گفتگو می‌نشینند که در گذشته به ندرت رخ می‌داد و این اتفاق مبارکی است.

مقام معظم رهبری سال‌هاست از «جهاد تبیین» سخن می‌گویند ولی ما فرصتی برای تبیین اقدامات سیاست خارجی نداشتیم زیرا دستگاه سیاست خارجی کشور صرفا یک سخنگو دارد که وی نیز مخاطبان خاص خود را دارد. اما در حال حاضر وزیر امور خارجه و سخنگو در برخی اجلاس‌های استانی با خبرگان و فرهیختگان آن استان از نزدیک گفتگو می‌کنند. آیا این فرصت کمی در جهت تشریح اقدامات دستگاه سیاست خارجی به عنوان یک حوزه حاکمیتی برای جوانان و دانشمندان کشور است؟

اسنپ‌بک و تحریم تاثیر زیادی بر مشکلات بخش خصوصی ندارد

اگر بخواهم یکی از دستاوردهای این رویه نوین در وزارت امور ‌خارجه را مثال بزنم باید به صحبت‌های آقای وزیر و معاونت اقتصادی وزارتخانه با بخش خصوصی و توزیع فرم نظرسنجی میان آن‌ها اشاره کنم، قریب به اتفاق گفتگوها و نظرسنجی‌های ما نشان داد مشکلات بخش خصوصی کشور یا به اسنپ‌بک و تحریم ارتباطی ندارد یا کمتر ارتباط دارد.

مشکلات بخش خصوصی بیشتر ناشی از موانع گمرک، تعهدات ارزی، تعرفه‌ها، حمل و نقل و مسائلی از این دست است. آیا ریشه‌یابی این مشکلات دستاورد کمی است؟ در این چارچوب باید به مثالی اشاره کنم، وزیر امورخارجه در یکی از سخنرانی خود خطاب به حضار گفت ما تنها از ۵۰ درصد ظرفیت همسایگی استفاده کرده‌ایم، نایب‌رئیس اتاق بارگانی برخاست و گفت: «آقای وزیر اصلاح می‌کنم، ۵ درصد». ظرفیت‌های استانی مخصوصا استان‌های مرزی کجا باید شکوفا شوند؟ کدام نهاد باید برای ایجاد یک ارتباط قاعده‌مند پل ارتباطی باشد؟

دستگاه دیپلماسی نمی‌تواند به دنبال «فدرالیته» باشد چون سیاست خارجی امری «تمرکزگرا» است

سیاست خارجی «تمرکزگرا» و «تجزیه ‌ناپذیر» است و اصلا اینگونه نیست که راهبردهای سیاست خارجی را از صفر تا صد وزارت امور خارجه می‌بندد بلکه وزارتخانه و دستگاه حاکمیتی در مجموع تصمیم‌گیری می‌کنند و اجرا به عهده وزارت امور خارجه است؛ بنابراین ما سیاست خارجی را در استان‌ها توزیع نمی‌کنیم. برخی منتقدان می‌گویند وزارت امور خارجه فدرالیته را ترویج می‌کند در حالیکه اصلا این‌گونه نیست زیرا سیاست خارجی یک امر حاکمیتی است.

سیاست خارجی «تمرکزگرا» و «تجزیه ‌ناپذیر» است و اصلا اینگونه نیست که راهبردهای سیاست خارجی را از صفر تا صد وزارت امور خارجه می‌بندد.

بد نیست به این نکته نیز اشاره کنم اجلاس سوم ما در چابهار برگزار خواهد شد و با توجه به سیاست و برنامه ابلاغی مقام معظم رهبری و دستورات ریاست محترم جمهور درباره اقتصاد «دریا محور» امیدوارم گام موثرتری نسبت به گام‌های گذشته برداریم.

 اجلاسی نیز در گیلان برگزار شد که بازتاب بسیار بالایی داشت.

جلال‌زاده: بله، اجلاس استانداران حاشیه دریای خزر بود، ممنونم که یادآوری کردید. در آن اجلاس استانداران داخلی با استانداران خارجی آشنا شدند.

ایرنا: وزارت امور خارجه دولت چهاردهم در حوزه «دیپلماسی کنسولی» چه اقداماتی انجام داده است؟

جلال‌زاده: در کنوانسیون وین برای وزارت امور خارجه کشورها دو وظیفه برشمرده شده است که یکی از آن‌ها روابط خارجی یا همان سیاست خارجی و روابط دو جانبه و دیگری «دیپلماسی کنسولی» است. برخی کشورها در حوزه دیپلماسی کنسولی پیشروتر از سیاست خارجی هستند. به عقیده من دیپلماسی کنسولی یعنی «دیپلماسی انسانی» زیرا با اتباع و انسان‌ها سروکار دارد. بنا به اهمیت این موضوع وزارت امور خارجه همواره به آن اهتمام ویژه دارد.

در دولت چهاردهم تاکنون نزدیک به ۱۶ کمیسیون کنسولی برگزار شده است

علاوه بر کمیسیون‌های اقتصادی که ریاست آن به عهده وزرا است و بیشتر رسانه‌ای می‌شوند، کمیسیون‌های کنسولی دومین دسته کمیسیون‌های مشترک بین ما و سایر کشورها هستند. ایران با نزدیک به ۳۲ کشور جهان کمیسیون کنسولی مشترک دارد که قالب آن در همسایگانمان خلاصه می‌شوند اما اخیر با لهستان، مجارستان نیز روابطی در این زمینه داشتیم و در دی ماه نیز میزبان دوستانمان از ترکیه هستیم. از زمان آغاز به کار دولت چهاردهم تاکنون نزدیک به ۱۶ کمیسیون کنسولی برگزار شده است، در واقع به ازای هر ماه یک کمیسیون.

کمیسیون‌های کنسولی چرخ دنده تسهیل در امور گردشگری، مسائل علمی و دانشگاهی، مدارس، توافق نامه‌های حقوقی هستند بنابرابن این کمیسیون‌ها نقش تداوم‌دهنده دیپلماسی رسمی کشور را به عهده دارند. ممکن است با برخی کشورها روابط دیپلماتیک قوی نداشته باشیم به عنوان مثال کشوری کمیسیون اقتصادی مشترک را لغو نموده اما با این حال اعلام کرده آماده پذیرش کمیسیون کنسولی است.

 درباره اهمیت و ضرورت سفرهای متعدد هیات‌های پارلمانی به کشورهای خارجی و برعکس در حوزه «دیپلماسی پارلمانی» نیز توضیح بفرمایید.

جلال‌زاده: یکی از حوزه‌های مهم دیپلماسی در هر کشوری مربوط به دیپلماسی پارلمانی است. مجلس ایران به لحاظ جایگاهش در قانون اساسی و لسان امامین انقلاب بسیار قدرتمند است در حالیکه در برخی کشورها مجالس نمایشی هستند. مناسبات مجلس ایران با همتایان خود در سطوح مختلف بسیار قابل توجه است که تمهیدات آن از سوی وزارت خارجه انجام می‌شود. به عنوان مثال در نشست کمیته گفتگوهای سیاسی مجلس آسیایی (APA) که قریب به دو هفته قبل با حضور ۱۶ کشور در مشهد مقدس با سخنرانی آقای دکتر قالیباف برگزار شد، حضور هیات‌های خارجی با تلاش همکاران ما در نمایندگی‌های خارج از کشور انجام شد. البته تصمیم داشتیم این نشست را پیش از جنگ برگزار کنیم که به تعویق افتاد.

بنابراین در دیپلماسی پارلمانی یک سطح به نشست‌های پارلمانی روسای مجالس و نواب آن‌ها اختصاص دارد مانند سفر آقای قالیباف به اتیوپی. سطح دیگری نیز به اجلاس‌های پارلمانی اختصاص دارد و نمونه آن (IPU) است که نمایندگان مجلس در آن شرکت می‌کنند. این دو سطح چند بار در طی سال در ایران و سایر کشورها برگزار می‌شود. سطح سوم نیز به جلساتی که کمیسیون‌های تخصصی مجلس برگزار می‌کنند، اختصاص دارد و در نهایت سطح چهارم، گروه‌های دوستی را در برمی‌گیرد که گاهی از کمیسیون‌ها پیشی می‌گیرند.

دیپلماسی پارلمانی یاری‌دهنده سیاست خارجی است

 مسئولان کشور می‌گویند روابط پارلمانی و سیاسی مکمل یکدیگر هستند، به عنوان مثال رئیس مجلس شورای اسلامی گفته است: «روابط پارلمانی می‌تواند پایه‌گذار روابط سیاسی و دولت‌ها باشد»، ارزیابی شما از این موضوع چیست؟

جلال‌زاده: دیپلماسی پارلمانی یاری‌دهنده سیاست خارجی است زیرا هنگامی که مجالس با یکدیگر در رفت و آمد هستند، برخی تکالیف سیاسی کشورها را پیگیری می‌کنند و با قدرتی که در ساختارهای سیاسی دارند، می‌توانند در این زمینه مثمر ثمر باشند.

 ایرانیان خارج از کشور ظرفیت بزرگی برای ما هستند و با جذب آن‌ها می‌توانیم از این ظرفیت برای رشد و اعتلای کشور بهره بگیریم، در این زمینه وزارت خارجه چه اقداماتی انجام داده است؟

جلال‌زاده: در حوزه مسائل مرتبط با ایرانیان خارج از کشورها سال‌ها قانون نداشتیم اما پس از سه سال تلاش که از زمان دولت سیزدهم و مجلس یازدهم آغاز شده بود در نهایت قانونی در مجلس دوازدهم تصویب شد و رئیس‌جمهور دو هفته پیش آن را ابلاغ کرد. در این قانون به ۱۶ مسئله ایرانیان در حوزه اقتصادی، کنسولی، قضائی، سرمایه‌گذاری، جذب نخبگان و دسترسی به برخی سامانه‌های داخلی توجه کردیم. سال گذشته دولت بر اساس تکلیف برنامه هفتم توسعه مصوبه‌ای در زمینه امور ایرانیان خارج از کشور به تصویب رساند و برای ما فرصت‌های جدیدی ایجاد کرد.

از لحاظ تقنینی در حال حاضر۴ کمیسیون تخصصی به ریاست ۴ وزیر در حوزه ایرانیان خارج از کشور داریم. آقای صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ریاست کمیسیون گردشگری و فرهنگی، آقای مدنی‌زاده وزیر امور اقتصادی و دارایی ریاست کمیسیون سرمایه گذاری، آقای رحیمی وزیر دادگستری، ریاست کمیسیون کنسولی و قضائی و آقای سیمایی صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ریاست کمیسیون فناوری و علمی را به عهده دارند. علاوه بر این، در قانون «شورای عالی ایرانیان» نیز دیده شده که ریاست آن به عهده رئیس‌جمهور است و فرصت بی‌نظیری است که بتوانیم مسائل و مشکلات ایرانیان را مورد توجه قرار دهیم.

هیچ تفاوتی بین ایرانیان داخل و خارج از کشور نمی‌بینیم

از لحاط میدانی نیز همه همکاران ما در نمایندگی‌ها، جلسات مستمری با ایرانیان در زمینه مسائل حقوقی و قضائی ایرانیان دربند، چالش‌های مرتبط با پایان خدمت و ... دارند. در وزارت خارجه هیچ تفاوتی بین ایرانیان داخل و خارج از کشور نمی‌بینیم زیرا ایرانیان خارج از کشور ادامه ایرانیان داخل کشور هستند و همه خدماتی که در داخل کشور به هموطنان داده می‌شود باید به ایرانیان خارج از کشور نیز داده شود. در راستای تحقق این دیدگاه ۱۳۴ خدمت در نمایندگی‌های خارج از کشور به آن‌ها ارائه می‌شود.

همه خدماتی که در داخل به هموطنان داده می‌شود باید به ایرانیان خارج از کشور نیز داده شود. در راستای تحقق این دیدگاه ۱۳۴ خدمت در نمایندگی‌های خارج از کشور به آن‌ها ارائه می‌شود.

بر اساس فتوایی از مقام معظم رهبری - البته نقل به مضمون - در ارائه خدمات به ایرانیان خارج از کشور کسی حق ندارد جستجو کند که آن فرد انقلابی است یا خیر. زیرا خدمات نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور حق مسلم همه ایرانیان است. شهید آیت الله رئیسی نیز در زمان ریاستش بر قوه قضائیه دستورالعملی صادر کرد مبنی بر اینکه باید «باید به همه ایرانیان خارج از کشور به یک چشم نگریست». خوشبختانه رئیس‌جمهور پزشکیان نیز نگاه مبسوطی به ایرانیان خارج از کشور دارند.

حتی در کشورهایی که سفارت نداریم هم تلاش می‌کنیم این خدمات را ارائه کنیم. به عنوان مثال زوجی برای ماه عسل به یکی از کشورهای آمریکای لاتین رفته بودند که در آنجا سفارت نداریم و متاسفانه در سانحه رانندگی آقا درگذشت و یکی از سفرای ما از کشور دیگری برای رسیدگی به مسئله به آنجا سفر کرد.

رئیس‌جمهور دستور مؤکد برای تسهیل تردد هموطنان به ایران داده است

دیدگاه و تاکید رئیس‌جمهور فراهم کردن زمینه‌ برای جذب ایرانیان خارج از کشور و استفاده از ظرفیت‌های آن‌ها است

جلال‌زاده: بله، همینطور است. رئیس‌جمهور دستور مؤکد برای تسهیل تردد هموطنان به ایران را داده و از وزارت امور خارجه خواسته تمهیدات لازم را اعلام کند. البته در این مسیر مشکلاتی وجود دارد اما باعث عدم ارائه خدمات به ایرانیان خارج از کشور نمی‌شود. با اینکه در آمریکا سفارت نداریم اما دفتر حافظ منافع بسیار فعالی داریم که به هموطن‌های مقیم آمریکا خدمات خوبی ارائه می‌کند. آلمان در ماه‌های گذشته سه کنسولگری ایران را تعطیل کرد اما کار کنسولی ما در آنجا تعطیل نشد زیرا سفیر ما در هتل، ماموریتش را انجام می‌داد. بنابراین دیپلماسی کنسولی فارغ از مشکلات، اختلاف‌ها، تنش‌های سیاسی و ... مسیر خود را طی می‌کند.

در این چارچوب وزارت بهداشت پیشنهاد ارائه خدمات بیمه‌ای به ایرانیان خارج از کشور را مطرح کرده است شاید این پیشنهاد برای شنونده کمی عجیب باشد اما بد نیست بدانید مثلا در کانادا بیمار برای انجام یک سونوگرافی ممکن است چهار ماه منتظر نوبت بماند. البته بیمارستان ایرانیان در برخی از کشورها مانند عراق (نجف) و امارات (دوبی) نیز در حل ارائه خدمات به هموطنان است.

در زمینه جذب سرمایه‌های ایرانیان خارج از کشور نیز وزیر امور خارجه هفته گذشته به معاون اقتصادی وزارتخانه دستور داد تا مسئله را پیگیری و تسهیلات لازم را برای سرمایه‌گذاری در ایران فراهم کند البته دستور آقای عراقچی نافی مشکلات اقتصادی، پولی و بانکی در داخل کشور نیست اما با همه این اوصاف هموطنانی داریم که می‌خواهند در ایران سرمایه‌گذاری کنند. اگر مشکلات داخلی را از سر راه ایرانیان خارج از کشور برداریم، اتفاقات مبارکی رقم می‌خورد و بسیاری از مسائل اقتصادی حل می‌شود.

در زمینه بازگشت ایرانیان به کشور هیچ مشکلی نداریم.

 اشاره کردید رئیس‌جمهور دستور قاطع برای فراهم کردن تسهیلات تردد ایرانیان خارج از کشور را صادر کرده است، در ماه‌های اخیر اخباری درباره درخواست بازگشت به ایران از سوی چهره‌های شاخص هنری مانند «معین» و «بهروز وثوقی» منتشر شد، آیا چنین اخباری صحت دارد؟

جلال‌زاده: در زمانی که نماینده مجلس بودم مثل شما خبرهایی درباره درخواست بازگشت از سوی معین شنیدم اما در ایام مسئولیت من در وزارت امور خارجه این دو هنرمند درخواستی مطرح نکرده‌اند با این‌ حال درباره بازگشت ایرانیان به کشور هیچ مشکلی نداریم. در زمان شهید امیرعبدالهیان یک «پرسمان تردد» در وزارت امور خارجه ایجاد شد و در زمان دکتر عراقچی به قانون تبدیل شد. «پرسمان تردد» به افراد کمک می‌کند تا اگر پرونده‌ قضائی مفتوح در ایران دارند از آن مطلع شوند به این ترتیب که افراد از طریق ثبت‌نام در سامانه می‌توانند از وضعیت قضائی خود مطلع شوند.

در زمان شهید امیرعبدالهیان یک «پرسمان تردد» در وزارت امور خارجه ایجاد شد و در زمان دکتر عراقچی به قانون تبدیل شد.

کمتر از یک درصد ایرانیان خارج از کشور در مظان مسائل امنیتی هستند

از زمانی که در کسوت ریاست کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی بودم تاکنون که معاون کنسولی وزارت امور خارجه هستم بارها شنیده ام که نهادهای امنیتی می‌گویند کمتر از یک درصد ایرانیان خارج از کشور در مظان مسائل امنیتی هستند و باقی افراد هیچ مشکل امنیتی برای رفت و آمد به سرزمین مادری خود ندارند. در سال، صدها هزار نفر از ایرانیان خارج از کشور بدون هیچ مشکلی برای زیارت، سیاحت و دیدار خانواده به کشور می‌آیند و افراد بسیار قلیلی در بازگشت به ایران دچار مشکل می‌شوند.

مثلا جمشید شارمهد که روابط ایران و آلمان را تحت تاثیر قرار داد، انفجار حسینه‌ای در شیراز را رسما در تلویزیون منتسب به خود برعهده گرفت که در این حادثه حدود ۲۴ نفر به شهادت رسیدند؛ حال فرض کنید فردی مانند وی بگوید می‌خواهم به ایران بازگردم، آیا نباید محاکمه شود؟ کدام کشور می‌پذیرد چنین مجرمی در بازگشت محاکمه نشود؟ یکی دیگر از انتظارات مردم از دولت و حاکمیت استرداد مجرمین به کشور است و این وظیفه کمیسیون‌ کنسولی است.

رئیس‌جمهور تاکید زیادی بر افزایش اختیارات استانداران دارد، در روزهای اخیر نیز موضوع واردات کالاهای اساسی از طریق استان‌ها مطرح شد. ارزیابی شما از این مسئله چیست؟

جلال‌زاده: موضوع افزایش اختیارات استانداران سابقه طولانی دارد. رئیس‌جمهور پزشکیان خاستگاه استانی دارد و با توجه به ۱۶ سال سابقه نمایندگی و چند سال ریاست دانشگاه علوم پزشکی تبریز، وی بر این باور است که ظرفیت‌های استانی دیده نمی‌شود و بارها گفته است «مسئولی که در استان‌ها است از من رئیس جمهور یا وزیر، کمتر نمی‌فهمد».

حتی رئیس‌جمهور این تعبیر را به کار می‌برد که «استانداران رئیس‌جمهور استان هستند.»

جلال‌زاده: در فهم و درک مسائل استانی نباید جایگاه استانداران را تقلیل دهیم. رئیس‌جمهور مصّر است که باید دست استانداران را در روابط استانی باز بگذارد و پشت این تصمیم نیز ایستاده است. در جنگ ۱۲ روزه رئیس‌جمهور اختیارات ویژه‌ای به استانداران تفویض کرد و نتایج خوبی هم گرفت.

اگر در تامین کالاهای اساسی در آن زمان به مشکلی برنخوردیم به علت حضور جهادی استانداران بویژه استانداران مرزی در میدان بود. در دولت چهاردهم با توجه به ادراکی که آقای پزشکیان از ظرفیت‌های استانی دارد، امیدواریم گام‌های موثری در استفاده از بدنه استان‌ها در راستای منافع ملی و تولید ثروت برداشته شود.

 

آخرین اخبار سیاست را از طریق این لینک پیگیری کنید.