اداره امنیت داخلی شهر البوکمال در استان دیرالزور سوریه، روز دوشنبه ۲۲ دسامبر (یکم دی) با اجرای یک عملیات امنیتی هدفمند به یکی از منازل مسکونی یورش برد که در جریان آن، چند فروند موشک از نوع «سام-۷» که برای قاچاق به خارج از کشور آماده شده بود، کشف و ضبط شده است.
وزارت کشور سوریه طی بیانیهای اعلام کرد سلاحهای کشفشده، توقیف شده و مراجع ذیصلاح تحقیقات لازم را برای شناسایی و تعقیب همه عوامل دخیل آغاز کردهاند تا آنان را بازداشت و به دستگاه قضایی معرفی کنند.
این وزارتخانه همچنین بر تداوم مقابله قاطع با همه اشکال قاچاق و فعالیتهای غیرقانونی تاکید کرد و گفت تمامی تدابیر لازم برای تضمین امنیت و ثبات کشور اتخاذ خواهد شد. هفدهم ماه جاری میلادی نیز اداره امنیت داخلی در منطقه الزبدانی از توابع استان ریف دمشق، یک تلاش برای قاچاق محمولهای از سلاح به سمت لبنان را خنثی کرده بود؛ محمولهای که شامل مقادیر قابل توجهی از راکتهای آرپیجی بود.
همچنین بیستم ماه جاری، اداره امنیت داخلی ریف دمشق با همکاری فرماندهی امنیت داخلی استان درعا، یک عملیات امنیتی ویژه در منطقه قدسیا اجرا کرد که به بازداشت پنج نفر به اتهام قاچاق سلاح برای گروههای خارج از قانون در استان السویدا، مناطق تحت کنترل قسد و همچنین هستههای مرتبط با گروه داعش انجامید. در جریان این عملیات، پهپادهای تهاجمی از نوع FPV، مواد منفجره TNT و مینها و بمبهای ضدنفر نیز کشف و ضبط شد.
در متن رسمی وزارت کشور سوریه، نامی از عاملان پشتپرده قاچاق برده نشده، اما محل کشف آن در البوکمال و دیرالزور، از سالها قبل در گزارشهای متعددی بهعنوان یکی از گلوگاههای اصلی شبکههای وابسته به جمهوری اسلامی و متحدانش در سوریه توصیف شده است. برای نمونه رویترز در گزارشی مربوط به بازگشایی گذرگاه القائم–البوکمال در سپتامبر ۲۰۱۹ نوشته بود این گذرگاه، پس از بازپسگیری منطقه از داعش با پشتیبانی شبهنظامیان همسو با جمهوری اسلامی، دوباره فعال شد و در سمت عراق نیز نیروهای حشدالشعبی، شبهنظامیان تحت حمایت جمهوری اسلامی کنترل بخشهایی از مرز را در دست داشتند؛ وضعیتی که از نگاه ناظران، امکان تردد و انتقال محمولههای حساس در این محور را افزایش میداد.
در سالهای بعد، اهمیت این نقطه مرزی در مسیر زمینی ایران پررنگتر شد. اندیشکده آمریکایی شورای آتلانتیک در یک گزارش تفصیلی درباره حضور سپاه قدس در استان دیرالزور تاکید کرده بود که کنترل البوکمال و گذرگاه مرزی آن با عراق، برای تهران اهمیت راهبردی داشته، چون به تحقق رویایی کمک میکند که از ابتدای جمهوری اسلامی دنبال میشد؛ ایجاد مسیر زمینی پیوسته از ایران، از طریق عراق و سوریه، تا لبنان و سواحل مدیترانه، تا این مسیری به یک کانال پشتیبانی لجستیکی مهم از حزبالله لبنان تبدیل شود. اما در این میان سقوط ناگهانی حکومت بشار اشد و روی کار آمدن دولت احمد الشرع که با حمایتهای متحدانی چون ترکیه، عربستان سعودی و ایالات متحده در یک سال گذشته بر سوریه حاکم شده است، این برنامهریزی دچار تغییراتی اساسی شد.
همچنین در گزارش موسسه مبارزه با تروریسم «CTC» وابسته به آکادمی نظامی ایالات متحده و مستقر در نیویورک، آمده است که شبکههای سپاه قدس در سوریه، در نقاط مختلف از جمله دیرالزور ساختارهای سازمانی و دفاتری ایجاد کرده بودند.
در همین حال روزنامه واشینگتنپست در گزارشی که آوریل ۲۰۲۵ منتشر شد، درباره تلاش دولت جدید سوریه برای برچیدن شبکههای قاچاق، از مسیرهای مرتبط با ایران برای انتقال سلاح، پول نقد و حتی مواد مخدر نوشته بود؛ مسیرهایی که به گفته خبرنگار این رسانه، در دورههای گذشته بخشی از «پل زمینی» جمهوری اسلامی برای پشتیبانی از متحدانش، بهویژه حزبالله و حماس محسوب میشدند و اکنون هدف عملیاتهای امنیتی و پاکسازی قرار گرفتهاند.
اکنون نیز خبر کشف «سام-۷» در البوکمال نشان میدهد که با وجود تغییرات سیاسی و امنیتی در سوریه و تلاش دولت جدید برای بازپسگیری کنترل کامل بر مرزها، شبکههای قاچاق سلاح در شرق این کشور همچنان فعالاند و میراث سالها نفوذ و حضور نیروهای همسو با جمهوری اسلامی ایران بهسادگی از میان نرفته است.
برای ناظران منطقهای، چنین کشفیاتی میتواند نشانهای از ادامه رقابت بر سر مسیرهای انتقال سلاح و پول در محور ایران-عراق-سوریه-لبنان باشد؛ مسیری که طی بیش از یک دهه، نقش حیاتی در پشتیبانی لجستیکی از حزبالله ایفا کرده و بارها هدف حملات اسرائیل و فشارهای آمریکا قرار گرفته است.
