مصاحبه| ایران غرامت تجاوز اسرائیل را از لاهه مطالبه کند
صلاح عبدالعاطی، کارشناس حقوق بینالملل و رئیس کمیته بینالمللی حمایت از حقوق ملت فلسطین، در گفتوگو با فارس تأکید کرد که ایران میتواند از مسیر دیوان بینالمللی دادگستری در لاهه، غرامت ناشی از تجاوز اسرائیل را مطالبه کند.
خلاصه خبر
گروه اقتصادی خبرگزاری فارس؛ در پی تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی علیه ایران در تابستان گذشته، فضای جدیدی از پیگیریهای حقوقی و قضایی در کشور شکل گرفت؛ پیگیریهایی که تمرکز اصلی آن بر اثبات و مطالبه مسئولیت بینالمللی رژیم صهیونیستی و آمریکا در قبال خسارتهای گسترده مادی و معنوی واردشده به جمهوری اسلامی ایران قرار دارد. این روند که از دغدغههای ملی و حساسیت عمومی نسبت به پیامدهای تجاوزات نظامی نشأت میگیرد، موجب شد نهادهای مسئول، رسیدگی به پروندههای مرتبط با این تجاوزات را با جدیت بیشتری در دستور کار قرار دهند.در این مسیر، رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز با تأکید بر ضرورت پیگیری حقوقی و قضایی آمران و عاملان این اقدامات خصمانه، بر لزوم ساماندهی منسجم و هدفمند این پروندهها تصریح کردند. بر همین اساس، دستگاههای ذیربط کشور، از سطوح داخلی تا مجامع و نهادهای بینالمللی، اقدامات لازم برای مطالبه خسارت و غرامت را آغاز کردهاند تا حقوق ملت ایران از مجاری قانونی استیفا شود.
در همین چارچوب، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در مکاتبهای رسمی با دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت، خواستار پذیرش مسئولیت کامل آمریکا و رژیم صهیونیستی در قبال آسیبهای مادی و معنوی ناشی از این حملات شده و بر لزوم پرداخت غرامت بر اساس اصول مسلم حقوق بینالملل تأکید کرده است. وی همچنین به اظهارات رئیسجمهور آمریکا درباره نقشآفرینی مستقیم واشنگتن در هدایت حملات رژیم صهیونیستی اشاره کرده و آن را دلیلی روشن بر مسئولیت حقوقی ایالات متحده دانسته است.همزمان با این تحرکات، برخی دیگر از کشورهای منطقه از جمله فلسطین، لبنان و سوریه نیز در واکنش به تجاوزات و حملات ویرانگر رژیم صهیونیستی، پیگیریهای حقوقی خود را در سطوح بینالمللی برای مطالبه غرامت و جبران خسارت آغاز کردهاند.
در همین راستا، خبرگزاری فارس در گفتوگویی با صلاح عبدالعاطی، کارشناس حقوق بینالملل و رئیس کمیته بینالمللی دفاع از حقوق ملت فلسطین (حشد)، ابعاد حقوقی مسئولیت رژیم صهیونیستی و مسیرهای قانونی مطالبه غرامت را بررسی کرده است.صلاح عبدالعاطی یک وکیل، فعال حقوق بشر و کارشناس حقوق بینالملل ساکن شهر غزه است که بیش از دو دهه در زمینه حقوق بشر و حقوق بینالملل فعالیت داشته و رئیس کمیته بینالمللی حمایت از حقوق ملت فلسطین(حشد) (Hashd) است. او سابقه مدیریت در نهادهای حقوق بشری و تحقیقاتی را نیز دارد، از جمله مدیر سابق مرکز فلسطینی تحقیقات و سیاستها در غزه و مدیر سابق کمیسیون مستقل حقوق بشر در غزه.
سوال اول: با توجه به قواعد حقوق بینالملل، آیا رژیم صهیونیستی از نظر حقوقی مسئول پرداخت غرامت بابت تجاوزات و حملات نظامی خود به نوار غزه، لبنان، سوریه، ایران و دیگر مناطق است؟پاسخ: قاعده اصلی در حقوق بینالملل این است که دولت متجاوز، هم از لحاظ کیفری و هم از حیث مسئولیت مدنی، پاسخگوی جرایمی است که مرتکب میشود. تجاوز نظامی، جنایات جنگی، جنایات علیه بشریت و جرایم مرتبط با کشتار جمعی، همگی موجب ایجاد مسئولیت بینالمللی برای دولت متجاوز میشود.از همین رو، دو نوع مسئولیت شکل میگیرد؛ نخست مسئولیت کیفری که در آن، طرفها میتوانند به دادگاه کیفری بینالمللی مراجعه کنند؛ دادگاهی که بر اساس اصل صلاحیت قضایی بینالمللی عمل میکند.در برخی موارد نیز ممکن است دادگاههای ویژهای با تصمیم شورای امنیت برای رسیدگی به یک پرونده خاص تشکیل شود. حتی در صورت بنبست در شورای امنیت به دلیل وتو، امکان فعالسازی سازوکار «اتحاد برای صلح» بر اساس قطعنامه مصوب مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۵۰ وجود دارد.
فارس: چه مسیرهای حقوقی مشخصی برای الزام رژیم صهیونیستی به پرداخت غرامت وجود دارد و آیا در این زمینه سابقهای در حقوق بینالملل دیده میشود؟پاسخ: «سوابق قضایی متعددی در دیوان بینالمللی دادگستری وجود دارد که مسئولیت بینالمللی دولتها را در قبال نقضهای فاحش حقوق بینالملل، از جمله جنایات جنگی و نسلکشی، تثبیت کرده است؛ از جمله پرونده بوسنی علیه صربستان که در آن دیوان، مسئولیت دولت را احراز کرد. هرچند در برخی موارد، تعیین میزان و سازوکار غرامت به مراحل بعدی یا توافقات سیاسی موکول شده است.علاوه بر این، نمونههایی از توافقات دوجانبه نیز وجود دارد؛ مانند توافق میان رژیم صهیونیستی و ترکیه در پرونده کشتی «ماوی مرمره» که در نهایت به پرداخت غرامت به ترکیه انجامید.بنابراین، پیگیری مسیر قانونی برای الزام رژیم صهیونیستی به پرداخت هزینه تجاوزات خود علیه فلسطینیان، کشورهای منطقه و همسایگان امری ضروری است.تحقق این هدف نیازمند فشار بینالمللی و مراجعه جدی به دیوان بینالمللی دادگستری است؛ همان مسیری که دولت آفریقای جنوبی در پیش گرفته است. در خصوص جنایات اسرائیل در نوار غزه نیز اکنون باید منتظر رأی دیوان بود تا رژیم صهیونیستی به پرداخت غرامت خسارتهای وارده و جبران آسیبهای واردشده به غیرنظامیان، از جمله قتل غیرنظامیان و تخریب زیرساختها و تأسیسات مختلف، ملزم شود.متن کامل مصاحبه به زودی منتشر میشود#غزه_دیوان_لاهه#ایران_غرامت_اسرائیل
10:54 - 2 دی 1404
نظرات کاربران
