قاسم خالدی در همایش رسانه و امنیت ملی که ظهر سهشنبه دوم دیماه در سالن همایشهای پارک علم و فناوری قزوین برگزار شد، اظهار کرد: چرا در ۱۲ ساعت اول جنگ ۱۲ روزه شوکه و غافلگیر شدیم؟ با وجود شناخت ظرفیتهای رسانه، نباید این اتفاق میافتاد.
وی افزود: رسانه در حوزه امنیت و اطلاعات به مثابه یک سلاح است؛ اهمیت رسانه در عصر جدید بر این حوزه سایه افکنده است. در عصر جدید، نگاه به رسانه سنتی نیست و اغلب مطالعات بر یک واژه مشخص متمرکز است و آن سلاحسازی رسانه است.
مشاور رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور خاطرنشان کرد: شیوه جنگهای جدید تغییر کرده است؛ در جنگهای نوین، که نامهای ترکیبی و هیبریدی بر آن مینهند، نقش رسانهها و فضای مجازی چیست؟
وی بیان کرد: ما در شناخت فضای مجازی دچار افراط و تفریط بودهایم؛ یکبار فضای مجازی را صرفاً رسانه میدانستیم و مقطعی دیگر، حوزه غیررسانهای آن را بزرگنمایی کردیم.
خالدی با بیان اینکه فضای مجازی شامل فناوریهای گوناگونی است، افزود: اصطلاح فضای مجازی، ترجمهای نادرست از سایبر اسپیس (Cyberspace) است. اولین ذهنیتی که شکل میگیرد این است که شما در مورد امر مجازی صحبت میکنید ولی در لغت مجاز در مقابل دنیای واقعی قرار دارد؛ در واقع، اینجا یک تضاد لغوی وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه امروز جنگ تنها در میدان نبرد با سلاح گرم نیست، تصریح کرد: روایتها، تصویرسازی و مدیریت افکار عمومی نیز بخشی جدیدی از میدان جنگ است و رسانهها سلاحهای دقیقی هستند که میتوانند میدان جنگ را به فضایی روانی و فرهنگی تبدیل کنند.
سکوت رسانههای رسمی، بهترین فرصت برای شایعهسازان است
مشاور رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور با بیان اینکه رسانه، سلاح جنگ است، تشریح کرد: همانطور که بمباران ترس را القا میکند، رسانه نیز میتواند با ناامید کردن مردم، ایجاد تشتت و فضای ناامن، به تزریق ناامیدی بپردازد. وقتی یک ویدیوی جعلی در عرض چند دقیقه میتواند تردید و اضطراب ایجاد کند، یعنی دشمن تنها بهدنبال اهداف نظامی نیست، بلکه روان جامعه را نشانه رفته است. به عبارتی، قدرت رسانهای و مهارت در مدیریت افکار عمومی میتواند به اندازه قدرت نظامی تعیینکننده باشد؛ در این میان سکوت رسانههای رسمی، بهترین فرصت برای شایعهسازان است.
وی تصریح کرد: دشمن گفته است که ما میتوانیم آنچه را در میدان جنگ به دست نیاوردهایم، در افکار عمومی به دست آوریم که عینالاسد نمونه آن است. پس از ترور شهید سلیمانی، ایران تصمیم گرفت پاسخ این جنایت را بدهد؛ سطح پاسخ را شورای عالی امنیت ملی تعریف میکند که در آن مقطع جمهوری اسلامی تصمیم گرفت تا پادگان عینالاسد آمریکا در عراق را مورد هدف قرار دهد.
خالدی اضافه کرد: ما این اتفاق را به لحاظ رسانهای مدیریت نکردیم و دلایل آن را بهدرستی بیان نکردیم؛ در نهایت دشمن افکار عمومی را قبضه کرد و با اخبار جعلی گفت که ایران با آمریکاییها هماهنگ کرده بود و پادگان خالی را هدف گرفته است. در رسانههای اصلی دنیا با سند منتشر شد که در عینالاسد چه تعداد مجروح و چه محدودیتی در رسانهها وجود داشته است، اما در نهایت ایران در افکار عمومی دستاوردی نداشت؛ اینجاست که اهمیت رسانه بهعنوان سلاح شکل میگیرد.
وی گفت: رسانه در عصر دیجیتال، شبیه به سلاح جنگ است؛ رسانهها بازیگر اصلی و قدرتمندی در شکلدهی به ادراک عمومی، تأثیرگذاری بر سیاستها و حفظ امنیت اطلاعات در سطوح ملی و فراملی هستند. دامنه نفوذ رسانهها فراتر از مرزهاست و آنها به بازیگر حیاتی در ارتقای ثبات، مقابله با اخبار جعلی و حمایت از یکپارچگی زیستبومهای اطلاعاتی تبدیل شدهاند. در واقع، رسانهها با افزایش آگاهی عمومی، نظارت بر نهادهای امنیتی و شکلدهی به افکار عمومی جامعه، نقشی حیاتی در امنیت اطلاعات ایفا میکنند.
رسانهها به مثابه یک سلاح هستند
مشاور رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور عنوان کرد: رسانهها میتوانند مردم را در مورد تهدیدات امنیتی، آسیبپذیریها و روشهای مقابله آگاه سازند و به افراد و سازمانها کمک کنند تا تصمیمات آگاهانه بگیرند. در واقع، رسانهها به مثابه یک سلاح، با هدف پیادهسازی آفند و پدافند فراگیر و حداکثری در سطح ملی و فراملی در حوزه امنیت زیستبوم اطلاعاتی عمل میکنند.
وی درباره جنگ روانی و تبلیغات خاطرنشان کرد: رسانه میتواند در جنگ تبلیغات برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی و ایجاد وحدت ملی استفاده شود. با استفاده از تکنیکهای مختلف، رسانه میتواند دیدگاههای خاصی را ترویج کند، احساسات خاصی را برانگیزد و در نهایت، رفتار مردم را در راستای اهداف راهبرد ملی هدایت کند.
خالدی با اشاره به تخریب وجهه دشمن توسط رسانه اظهار کرد: رسانه میتواند با انتشار اخبار و اطلاعات نادرست یا جهتدار، وجهه و اعتبار دشمن را در داخل و خارج کشور تخریب کند. این امر میتواند به تضعیف روحیه دشمن و افزایش حمایت عمومی از اقدامات ملی کمک کند.
وی درباره تقویت روحیه ملی تصریح کرد: رسانه با انتشار اخبار و اطلاعات مثبت در مورد دستاوردها و توانمندیهای ملی، میتواند روحیه ملی را تقویت کرده و احساس غرور و افتخار را در میان مردم برانگیزد. این امر به حمایت از اهداف ملی کمک میکند.
مشاور رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور درباره کاربردهای دفاعی و امنیتی بیان کرد: پایش تهدیدات، جنگ روانی، مدیریت بحران، شناسایی اطلاعات غلط و تحلیل احساسات عمومی از جمله کاربردهای دفاعی و امنیتی فضای مجازی است.
وی توضیح داد: همواره باید شبکههای اجتماعی و رسانهها برای شناسایی تهدیدات امنیتی مورد رصد قرار گیرند؛ انتشار هدفمند اطلاعات میتواند بر افکار عمومی دشمن یا تقویت روحیه داخلی تأثیرگذار باشد. انتشار سریع دستورالعملهای امنیتی در حوادث غیرمترقبه بسیار مهم است. ردیابی و خنثیسازی کمپینهای اخبار جعلی تهدیدکننده امنیت ملی یک ضرورت است؛ همچنین نباید از ارزیابی نگرشهای جامعه نسبت به سیاستهای امنیتی غافل شد.
خالدی تشریح کرد: از چالشهای امنیتی نوظهور میتوان به سلاحسازی اطلاعات، تأثیر الگوریتمها و دادهکاوی رفتاری اشاره کرد. بهکارگیری رسانههای اجتماعی به مثابه سلاح است؛ این حوزه بهدلیل همگرایی با فضای سایبری، پیچیدگیهای خاص خود را دارد و با چالشهای جدی در زمینههای مبارزه با اطلاعات نادرست و گمراهکننده، تضمین دقت و بیطرفی، و سازگاری با سرعت بالای تهدیدهای در حال تحول در یک محیط جهانی بهطور فزایندهای مواجه است. همچنین با گسترش منابع و فضای اطلاعاتی، رسانه نه تنها با پدیدههای نوظهور مواجه است، بلکه مطابق با تحولات فضای پیرامونی، دستخوش تغییرات جدی میشود. برای مثال اخبار خلاف واقع کرونا در دنیا جان افراد بسیاری را گرفت و حتی بهیکباره میتواند بورسهای دنیا را به سقوط بکشاند.
هیچکس جز رسانه نمیتواند با اخبار جعلی مقابله کند
وی با اشاره به اینکه هیچکس جز رسانه نمیتواند با اخبار جعلی مقابله کند، افزود: اگر در رسانه به تحلیل احساسات برسید، میتوانید مدیریت ادراک عمومی کنید و اهمیت آن به قدری بالاست که خروجی مورد انتظار این است که ما میتوانیم از این مسیر به راهبری جهان برسیم.
مشاور رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور مطرح کرد: امروز دنیا حرفهایترین ابزارهای خود را برای مقابله با اخبار جعلی به کار گرفته است. تکنولوژی هم ظرفیت رسانهای را افزایش داده و هم در مقابل، تبعاتی به همراه دارد.
وی در خصوص نقش رسانهها در تأثیرگذاری بر امنیت روانی جامعه عنوان کرد: پوشش گسترده اخبار منفی و حوادث ناگوار میتواند به افزایش استرس و اضطراب در جامعه منجر شود. نمایش مکرر صحنههای خشونتآمیز در فیلمها، سریالها و بازیهای ویدیویی میتواند به عادیسازی خشونت و افزایش احساس ناامنی منجر شود.
خالدی خاطرنشان کرد: رسانهها میتوانند با ترویج کلیشهها و تبعیضهای نژادی، جنسیتی و اجتماعی به احساس بیعدالتی و ناامنی روانی در جامعه دامن بزنند. رسانهها با ترویج استانداردهای غیرواقعی زیبایی و موفقیت میتوانند به افزایش فشارهای اجتماعی و کاهش اعتماد به نفس افراد منجر شوند. همچنین انتشار نادرست اطلاعات و شایعات میتواند به افزایش نگرانیها و اضطرابهای بیمورد در جامعه منجر شود.
وی با بیان اینکه نقش رسانه در امنیت ملی کشور بسیار مهم است اظهار کرد: نقش رسانهها و اصحاب رسانه در جنگ ۱۲ روزه کمتر از موشکهای ما نبود، نقشه دشمن شامل حمله نظامی، اعتراض مردم و ایجاد شکاف اجتماعی بود و سپس رسانه دشمن به میدان جنگ وارد شد. تروریستها در مرزها و شهرها آماده بودند که تمام اسناد مرتبط با این سخنان موجود است.
مشاور رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور تصریح کرد: در جنگ ۱۲ روزه، اوج وحدت ملی را در کشور دیدیم. اخبار تولیدی رسانههای کشور در ایام جنگ را بررسی کنید، همه عاملی برای وحدت کشور شدند و دشمن شکست خورد.
وی مطرح کرد: در جنگ ۱۲ روزه نیز دشمن پس از حمله نظامی، ناامیدی، اعتراضات مردمی، مقابله مردم با نظام جمهوری اسلامی، ورود تروریستها به کشور و در نهایت براندازی نظام جمهوری اسلامی را در برنامه داشت.
ایجاد ناامیدی موجب گسست اجتماعی خواهد شد
خالدی با تأکید بر اینکه راه شکست دشمن، تابآوری است، تأکید کرد: ایجاد ناامیدی و انشقاق بین دولت و مردم و حمله به ارکان دولت موجب اعتراض و گسست اجتماعی خواهد شد. بسیاری از ما خواسته یا ناخواسته در حال دامن زدن به آتش دشمن هستیم. رمز ما در جنگ ۱۲ روزه، وفاق و همدلی بود که امروز این رمز از سوی دشمن رمزگشایی شده است. روابط عمومی دستگاهها باید دو اقدام را انجام دهند؛ نخست آنکه در صفحات دستگاههای اجرایی، ارتباط مردم با سازمان را تسهیل کنند و دوم، گزارش دستاوردها را ارائه کنند.
انتهای پیام
