به گزارش خبرنگار مهر، آیتالله علیرضا اعرافی صبح پنجشنبه در نشست بزرگداشت پنجاهمین سالگرد ارتحال آیتاللهالعظمی سید محمدهادی میلانی که در تالار قدس برگزار شد، با تبیین ابعاد شخصیتی این مرجع بزرگ، بر جامعیت علمی، اخلاقی و اجتماعی ایشان تأکید کرد.
مدیر حوزههای علمیه کشور با اشاره به بُعد علمی آیتاللهالعظمی میلانی افزود: فقاهت ایشان، فقاهتی جامع و ممتاز بود و از جمله مراجعی بهشمار میرفت که علاوه بر جایگاه ویژه علمی، دارای تحقیقات گسترده و شاگردان برجستهای بودند. بسیاری از بزرگان حوزه، از جمله مقام معظم رهبری و اساتید نامدار، از محضر علمی ایشان بهرهمند شدهاند و نکات ارزشمندی از سیره علمی این مرجع تقلید نقل کردهاند.
وی با بیان اینکه آیتاللهالعظمی میلانی تنها در چارچوب احکام فرعی محدود نبود، افزود: ایشان ضمن تسلط عمیق بر فقه به معنای خاص، در فقه اکبر و حوزههای اعتقادی و فکری نیز حضوری جدی و اثرگذار داشت و در زمینههایی چون تفسیر، حدیث، کلام و عقاید اسلامی، رویکردی قوی و مبتنی بر تحقیق ارائه کرد که آثار ماندگاری از آن بر جای مانده است.
اعرافی خاطرنشان کرد: فقیهانی میتوانند برای جامعه اثرگذار باشند که از جامعیت در نگرش نسبت به معارف و اندیشههای متعالی اسلام و مکتب اهلبیت (ع) برخوردار باشند و آیتاللهالعظمی میلانی نمونه برجسته چنین شخصیتی بود. نگاه کلامی عمیق، رویکرد مدافعانه و عقلانی از مرزهای شریعت و ورود سنجیده به مباحث اعتقادی و فکری از ویژگیهای ممتاز ایشان بهشمار میرود.
مدیر حوزههای علمیه کشور افزود: آیتاللهالعظمی میلانی در فقاهت، میراثدار مکتب بزرگانی همچون میرزای نائینی، محقق اصفهانی بود و همزمان در حوزه کلام و اعتقادات، با رویکردی متعادل، عالمانه و عمیق به مباحث علمی و عقلی ورود میکرد و نقش برجستهای در دفاع از معارف اسلامی ایفا کرد.
وی با اشاره به بُعد اخلاقی و سلوکی آیتاللهالعظمی میلانی گفت: همانگونه که رهبر معظم انقلاب نیز فرمودهاند، ایشان در اخلاق فردی و اجتماعی دارای فضائل برجستهای بودند. اخلاص، پرهیز از شهرتطلبی و دوری از عناوین ظاهری از شاخصترین ویژگیهای اخلاقی ایشان بود؛ بهگونهای که بسیاری از خدمات علمی، آموزشی و حمایتی ایشان سالها بهصورت بینام و نشان انجام میشد.
اعرافی تصریح کرد: اخلاص، انگیزه الهی، سادهزیستی و قناعت، در کنار سلوک معنوی متعادل و مبتنی بر کتاب و سنت، از ویژگیهای برجسته این مرجع بزرگ بود. سلوک معنوی ایشان نه گرفتار افراط بود و نه دچار تفریط، بلکه سلوکی سنجیده، معرفتی و برخاسته از دنیای درونی عمیق و التزام عملی به آموزههای دینی بهشمار میرفت.
مدیر حوزههای علمیه کشور افزود: این ویژگیها میتواند راهنمای طلاب و نسل جوان حوزههای علمیه باشد تا در پرتو الگوگیری از چنین شخصیتهایی، هم در عرصه علم و اندیشهورزی و هم در بُعد معنوی، اخلاقی و روحی که اساس و امتیاز حوزههای علمیه است، مسیر صحیح را طی کنند.
وی با اشاره به بُعد اجتماعی و مردمی آیتاللهالعظمی میلانی گفت: ایشان عالمی مردمی و اثرگذار بود که در نجف رشد یافت، در کربلا به تدریس و افاضه علمی پرداخت و در نهایت در مشهد مقدس، در جوار بارگاه امام رضا (ع)، به اوج تأثیرگذاری اجتماعی رسید. این مرجع تقلید بزرگ، در کنار توجه به فقه و معارف دینی، در عرصه ارتباط با مردم حضوری فعال، پیشگام و مسئولانه داشت و در هدایت اجتماعی نقشآفرینی برجستهای ایفا کرد.
اعرافی با بیان اینکه آیتاللهالعظمی میلانی شخصیتی برخوردار از معارف عمیق دینی، سلوک معنوی، اخلاقی و عرفانی بود، اظهار کرد: در کنار این ویژگیها، ایشان دارای حس و نقش هدایتگری در درون حوزههای علمیه بود؛ ویژگیای که در همه عالمان بزرگ وجود ندارد. بسیاری از اندیشمندان و صاحبان فکر، هرچند از دانش برخوردارند، اما هنر و مهارت هدایت جریانها و انسانها را ندارند، در حالی که آیتالله میلانی از این توان ممتاز برخوردار بود.
مدیر حوزههای علمیه کشور با اشاره به نقش محوری آیتاللهالعظمی میلانی در تحولات حوزه علمیه مشهد افزود: حضور ایشان در مشهد مقدس، نقطه عطفی در تحولات حوزه علمیه مشهد و فضای علمی و اجتماعی خراسان بهشمار میرود. این مرجع تقلید، در کنار نقش هدایتگری علمی، در تنظیم مناسبات اجتماعی و هدایت جریانهای فکری نیز حضوری فعال و اثرگذار داشت.
وی با اشاره به رویکرد متعادل آیتاللهالعظمی میلانی در تحولات حوزوی تصریح کرد: در مسیر نوآوریهای علمی و آموزشی، گاه با جریانهای افراطی و روشنفکریهای بیپایه مواجه بودهایم که سرانجامی جز شکست نداشته و گاه نیز با تحجر و ایستایی روبهرو شدهایم که مانع گشایش افقهای جدید شده است؛ اما مرحوم آیتالله میلانی چه در قم و چه در مشهد، آغازگر تحولاتی بود که بر پایه تعادل شکل گرفت؛ تحولاتی که هم بر حفظ بنیانهای اصیل حوزه تأکید داشت و هم نگاه به افقهای نو و آیندهساز را دنبال میکرد.
اعرافی در ادامه با اشاره به بُعد بینالمللی شخصیت آیتاللهالعظمی میلانی گفت: بر اساس سوابق علمی ایشان در نجف و کربلا و همچنین ارتباطات گستردهای که در مشهد رضوی داشتند، این مرجع تقلید شخصیتی فراملی و بینالمللی بود. بررسی مکاتبات، نامهها و گزارشهای زندگی ایشان نشان میدهد که با کشورهای مختلف از جمله مصر، اروپا و بخشهای گوناگون جهان اسلام در ارتباط و تعامل علمی و فکری بوده است.
مدیر حوزههای علمیه کشور افزود: آیتاللهالعظمی میلانی در درون امت اسلامی، بر اندیشه وحدت اسلامی تأکید داشت و در عین حال، پایبندی دقیق به ضوابط فقهی و شریعت را اصل میدانست. در تعامل با پیروان ادیان و شخصیتهای دیگر، رویکردی گشوده و گفتوگومحور داشت، اما در برابر دشمنان اسلام، رویکردی قاطع و مقاوم اتخاذ میکرد و مواضع صریح و اعلامشدهای در برابر رژیم صهیونیستی داشت.
وی بُعد سیاسی و انقلابی آیتاللهالعظمی میلانی را از برجستهترین ویژگیهای ایشان دانست و گفت: این مرجع بزرگ، در عصر نهضت اسلامی، همچون ستارهای در میان مراجع میدرخشید و از پیشگامان اندیشه سیاسی و حضور فعال در میدانهای گوناگون سیاسی بود. ایشان از مراجع بزرگی بود که با نهضت امام خمینی (ره) همراهی، همدلی و حمایت صریح داشت و در مواضع مختلف سیاسی، پشتیبان این حرکت الهی بود.
اعرافی با اشاره به شرایط جهان اسلام در مواجهه با موج تمدن مادی غرب افزود: در سدههای اخیر، جهان اسلام با هجمههای فکری و تمدنی گستردهای روبهرو شد و جریانهای مختلفی در واکنش به این موج شکل گرفت؛ برخی دچار انفعال شدند، برخی به تحجر و انزوا روی آوردند و برخی دیگر راه مقاومت را برگزیدند. انقلاب اسلامی، معادلات را تغییر داد و جهان اسلام را از انفعال به کنش فعال، از مصرف اندیشههای غربی به تولید نظریه، و از مقاومت سطحی به مقاومت عمیق و تمدنی سوق داد.
مدیر حوزههای علمیه کشور تأکید کرد: آیتاللهالعظمی میلانی، پیام این نهضت بزرگ و اندیشه امام خمینی (ره) را بهدرستی درک کرده بود و با شناخت دقیق امواج فکری مهاجم و جایگاه خود در این میدان بزرگ، کنشی حکیمانه، شجاعانه و مسئولانه داشت. برخورداری از فکر سیاسی عمیق و تشخیص درست صحنه، از مهمترین امتیازات این مرجع بزرگ بهشمار میرود.
